ERKEN MODERN OSMANLI’DA DELİLER VE DELİLİK ÜZERİNE

Yıl 2025, Sayı: 29, 377 - 381, 01.01.2025

Şaziye Dinçer Bahadır

https://doi.org/10.33431/belgi.1579940

Öz

Rüya Kılıç, Erken Modern Dönem Osmanlı’da Deliler ve Delilik kitabında deliliğin Türkiye’deki serüvenini incelemiştir. Neden böyle bir gereksinim duyduğunu kitabının giriş kısmında şu cümlelerle ifade etmiştir: “Türk psikiyatrlarının kendi mesleklerinin tarihine duydukları ilgi sonraki tarih yazımını etkilemiştir. Bu yazıma hâkim olan, modern psikiyatri tarihinin, 19. yüzyılda Osmanlı’ya girişiyle başlayan bir ilerleme hikâyesi, doktorların özverili çalışmalarıyla sağlanan başarı hikâyesi olarak kurgulanmasıdır.” Yazar, bu satırların devamında Osmanlı tarihçilerinin bu konudaki “sessizliğinden” söz etmektedir. Bu sessizlik hakikaten, yazarın altını çizdiği gibi “dikkate değerdir”. Sonuç itibariyle hastalık da ona karşı üretilen çözümler de sosyal bir olgudur. Dolayısıyla tarihçinin geçmişe uzanan merceğinin bunlara uzanmaması beklenemez.

Anahtar Kelimeler

Osmanlı, Tıp Tarihi, Delilik, Deliler

ON MADMEN AND INSANITY IN THE EARLY MODERN OTTOMAN (RUYA KILIÇ)

Öz

Rüya Kılıç, Erken Modern Dönem Osmanlı’da Deliler ve Delilik kitabında deliliğin Türkiye’deki serüvenini incelemiştir. Neden böyle bir gereksinim duyduğunu kitabının giriş kısmında şu cümlelerle ifade etmiştir: “Türk psikiyatrlarının kendi mesleklerinin tarihine duydukları ilgi sonraki tarih yazımını etkilemiştir. Bu yazıma hâkim olan, modern psikiyatri tarihinin, 19. yüzyılda Osmanlı’ya girişiyle başlayan bir ilerleme hikâyesi, doktorların özverili çalışmalarıyla sağlanan başarı hikâyesi olarak kurgulanmasıdır.” Yazar, bu satırların devamında Osmanlı tarihçilerinin bu konudaki “sessizliğinden” söz etmektedir. Bu sessizlik hakikaten, yazarın altını çizdiği gibi “dikkate değerdir”. Sonuç itibariyle hastalık da ona karşı üretilen çözümler de sosyal bir olgudur. Dolayısıyla tarihçinin geçmişe uzanan merceğinin bunlara uzanmaması beklenemez.

Anahtar Kelimeler

Ottoman, History of Medicine, crazy, madness

Kaynakça

• Ayverdi, İlhan(2005), Kubbealtı Lugatı Misalli Büyük Türkçe Sözlük. İstanbul: Kubbealtı Neşriyat.
• Kılıç, Rüya (2020), Hasta, Doktor ve Devlet, İstanbul: Kitabevi Yayınları.
• Kılıç, Rüya (2023), Erken Modern Osmanlı’da Deliler ve Delilik. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Türk Dil Kurumu, (2011), Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.