ÇORUH VE KÜR VADİSİNDE KİMMER-İSKİT YER ADLARI

Yıl 2015, Sayı: 2, 159 - 179, 01.10.2015

Oktay Özgül

Öz

M.Ö. II. Binyıl başlarından M.Ö. VIII. yüzyıla kadar merkezi Kırım bölgesi olmak üzere Karadeniz’in kuzeyinde yaşayan Kimmerler ve onları takip eden İskit boylarının ilk defa Ön Asya’da görülmeleri, Kafkasya’daki Gerusin/Portae, Sarmaticae/Daryal ve Osset geçitlerini aşmaları ile olmuştur. Kimmerler’i sürekli takip eden İskitler, Kafkasları doğudan dolaşarak, Hazar denizi kıyısını takiben Derbent-Demir Kapı geçitleri üzerinden Azerbaycan’a oradan, daha güneye Ön Asya’ya dalgalar halinde akmaya başlarlar. Doğu’da Urartu’yu yıkan Kimmer-İskit akınları, Orta Anadolu’da Frig Devleti’ni ortadan kaldırmış, batı Anadolu’nun büyük politik gücü Lidya’yı ise tahrip etmiştir. Mezopotamya’nın güçlü İmparatorluğu Asur Devleti ise korku içinde yaşamıştır. Anadolu’nun politik yapısını bu kadar derinden sarsan konar-göçer Kimmer-İskit boyları Anadolu’dan çekilirken bir takım arkeolojik kanıtlar ve arkalarında bazı yer adları bırakmışlardır. Bu makalede, Kimmer-İskit’lerin göç yollarındaki Çoruh ve Kür Vadilerinde yer alan bazı yer adlarının, Kimmer ve İskitler ile olan etimolojik bağları irdelenmeye çalışılmıştır

Anahtar Kelimeler

Kafkasya- Kimmer-İskit-Doğu Anadolu-Çoruh-Kür Vadisi

The Names of Cimmerian - Sychthian Places in Çoruh and Kür Valley

Öz

The initial existence of Cimmers and their followers Sychtian clans, who inhabited mainly in Crimea as the center and north of the Black Sea, in asia minor starting from the early beginning of II. millenium BC until VIII. Century BC was made possible when they crossed beyond the passages Gerusin/Portae in Caucasia and Sarmaticae/Daryal, and Osset. Sychtians, who constantly followed the Cimmerians, travelled Caucasus by the east and went by the shore of the Caspian sea and took the route to Azerbaijan through the Derbent-Demir Kapı passages and reached asia minor that is further southwards, in massive groups. Cimmerian-Sychtian raids overthrew the Urartu in the east and Phrygia in central Anatolia and gave great damage to Lydians, the superpower of western Anatolia then. Assyrians, the strong empire of the Mesopotamia , had to live fearing them. When they retreated from Anatolia, these migrant-settler Sychtian and Cimmerian clans, who had a deep influence upon the political structure of Anatolia, left some archeological proof and names of places as well. This paper deals with the etymological connections of the names of places in Çoruh and Kür valleys that are on the migration route of Cimmerians and Sychtians

Anahtar Kelimeler

: Caucasia, Cimmerian, Sychtian, Eastern Anatolia, Çoruh and Kür Valleys