KİTÂB-I MUKADDES’TE YARATILIŞ MİTOLOJİSİNİN KUR’ÂN VE SÜNNETE GÖRE DEĞERİ

Yıl 2022, Sayı: 7, 67 - 78, 23.12.2022

Taha Yılmaz

Öz

Varoluşun bir gereği olarak “yaratılış mitolojisi” tüm semavî dinlerde hâkim bir unsur olarak karşımıza çıkmaktadır. Yaratılış mitolojisi ele alınırken varlık içerisinde birinci derecede öneme sahip olan ilk insan Âdem ve onun eşi Havva’nın yaratılışı tüm dinlerde çeşitli şekillerde ele alınıp betimlenmiştir. Çünkü evren ve insanın var edilmesi insanlık tarihi boyunca bütün dönemlerde insanlarda en çok ilgi uyandıran konulardan birisi olmuştur. Bu konu günümüz de dâhil olmak üzere gizemini korumaya devam etmiştir. Bu önemli konuda dinlerin de hemen hemen hepsi çeşitli açıklamalar yapmaya çalışmıştır. Bu bakımdan Kitâb-ı Mukaddes de yaratılış mitolojisini ele almış ve konuyu ayrıntılı bir biçimde açıklama yoluna gitmiştir. Nitekim Kitâb-ı Mukadddes içerisinde yer alan Tevrat ve İncil bölümlerinin büyük bir kısmı tekvin/yaratılış konusuna değinerek Âdem ve Havvâ’nın hangi aşamalardan geçerek yaratıldığını ve bu konunun varlık içerisinde Tanrı tarafından nasıl bir öneme sahip olduğunu beyan eder. Bununla beraber Kitâb-ı Mukaddeste insanın kadın ve erkek olarak birlikte var edilmesi ile önce erkeğin daha sonra da kadının yaratılması şeklinde farklı anlatım biçimleri yer almaktadır. Âdem ve eşi Havvâ’nın yaratılışı konusunda birçok yaratılış hikâyeleri doğmuş bazen de bu anlatım biçimleri Âdem’in Havvâ’nın dışında diğer bir eşi olduğunu düşündürmüş, bu düşünceden de Lilit efsanesi doğmuştur. Kitâb-ı Mukaddesteki bu açıklamalara bilimsel bir metotla yaklaşıldığında konunun daha çok mitolojik bir biçimde ele alındığı görülebilir. Özelikle de kadın imgesi bağlamında efsanevî anlatımlar, masal ve mitos şeklinde birçok betimlemeye rastlamak mümkündür. Biz de konu olarak Kitâb-ı Mukaddesteki yaratılış mitolojisini ve bu yaratılış hakkındaki bilgileri İslâm dininin temel nasları olan kitap ve sünnet bağlamında metin analizlerini yaparak irdelemeye çalıştık.

Anahtar Kelimeler

Yaratılış Teorisi, İnsan, Kitâb-ı Mukaddes, Kitap ve Sünnet, Mitoloji

The Value of The Mythology of Creation in The Bible According to The Quran and Sunna

Öz

As a necessity of existence, "creation mythology" appears as a dominant element in all heavenly religions. While discussing the mythology of creation, the creation of the first human being, Adam, and his wife Eve, who naturally had the primary importance in existence, was discussed and described in various ways in all religions. Because, the universe and the existence of man have always been one of the subjects that attract the most attention throughout human history, and understanding it while keeping its mystery has been one of the greatest curiosity of people. Religions have always tried to make various explanations for this important issue. In this respect, the Qur'an has also dealt with the mythology of creation and explained it in detail. As a matter of fact, most of the Torah and Bible sections in the Qur'an touch on the subject of creation and declare the stages through which Adam and Eve were created, and how important it is to God. However, there are different forms of expression, such as the co-creation of humans as man and woman and the creation of the first man and then woman. Many creation stories were born about the creation of Adam and his wife Eve, and sometimes these narrative forms suggested that Adam had another wife, and from here the legend of Lilith was born. When these explanations in the Qur'an are approached with a scientific method, it can be seen that they are handled in a more mythological way. Especially in the context of the image of women, it is possible to come across many depictions in the form of legendary, fairy tales and mythos. As a topic, we tried to examine the mythology of creation in the Qur'an and the information about this creation by making text analysis in the context of the Book and Sunnah.

Anahtar Kelimeler

Creation Theory, Human, Qur, Book and Sunnah

Kaynakça

• Aclunî, İ. b. M. (1352). Keşfü’l-hafâ ve müzîllü’l-ilbas ‘amme’ştere mine’l-ehâdîs ‘alâ elsineti’n-nâs. Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• Arslan, Y. (2017). İnsan-İnsanın Yaratılışı. Sel Yayıncılık.
• Ateş, S. (1988). Yüce Kur’an’ın Çağdaş Tefsiri. Yeni Ufuk Neşriyat.
• Baba Bathra 73a. hptt.//www.come-and-hear.com/bababathra/bababathra_73.html (17. 09. 2023).
• Biggs. M. W. (2010). The Case for Lilith, Samson Books.
• Bolay, S. H. (1988), Âdem. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 1, 358-363.
• Bull, M. (2005). Kıyamet Teorileri ve Dünya Sonları, İzdüşüm.
• Çakır, V. (2019). İnsan ve Değer. Yükseliş Yayınları.
• Demirci, K. (2000). Yahudilik ve Dini Çoğulculuk. Ayışığı kitapları.
• el- Askalânî, E. Ş. M. (1980). Fethu’l-bârî bi-şerhi Sahîhi’l-Buhârî. Dârü’l- Kütübi’l-İlmiyye.
• el- Beyzavî, N. E. Ö. M. (1282). Envârü’t-Tenzil ve Esrârü’t-Te’vil. Dârü’l- Kütübi’l-İlmiyye.
• el- Bûhârî, E. A. İ. C. (1315). el- Câmiu’s-Sahîh. Dârü’l- Kütübi’l-İlmiyye.
• el- Mervezi, E. A. H. (1958). el-Müsned. Dâru’ş- Şurûk
• Eliade, M. (2003). Dinler Tarihine Giriş. çev. Lale Arslan. Kabalcı.
• Eliade. M. (2020). Mitlerin Özellikleri, Alfa.
• en- Nevevî, E. Z. Y. (1356). el- Ezkâr. Dâru’ş- Şurûk.
• en- Nîsâbûrî, E. A. H. (1990). el-Müstedrek ‘ales’s-Sahîhayn. Dârü’l- Kütübi’l-İlmiyye.
• Gölcük, Ş. Esâtîr. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 11, 359-360.
• Harman, Ö. F. (1997). Havva. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 16, 542-545.
• Harman, Ö. F. (2000). Îsâ. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 22, 465-472.
• İbn Kesir, E. F. (2018). Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm. Sağlam Yayınları.
• Kalın, İ. (2021). İslâm ve Batı. İsam.
• Kılıç, S. (1993). Mitoloji Kitâb-ı Mukaddes ve Kur’an-ı Kerim. Nadir Yayınevi.
• Martı, H. (2019), İslâm’da Kadın. TDV Yayınları.
• Niddah 54b. http://www.come-and-hear.com/niddah/niddah_24.html (17.09.2022)
• Orman. S. (2019). Medeniyet Analizi Metametodoloji ve Metodoloji. alBaraka Yayınları.
• Saadavî, N. (1991). Havvâ’nın Örtülü Yüzü, Anahtar Kitaplar Yayınevi.
• Shabbath 151b. http://www.come-andhear.com/shabbath/shabbath_151.html (12. 09. 2022)
• Sibai, M. (1988). Kadının Yeri. Akabe Yayınları.
• Sofuoğlu, M. (2014). Sahih-i Müslim ve Tercemesi. İrfan Yayıncılık.
• Şahin, K. Toprak, S. (2016). International Periodical fort he Languages, Litarature and History of Turkish or Turkic Volume, 11 (18) Fall.
• Şeftalioğlu, A. (2003). Genel ve Özel İnsan Embriyolojisi. Alp Ofset Yayınları.
• The Alphabet of ben Sira Question 23a-b.
• Uludağ, S. (2018). Tasavvuf. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 35, 192-193.
• Ünal, A. (2017). Yahudi Geleneğinde Kadının Yaratılışı ve Lilit Efsanesi, Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 17, 103-115.
• Yavuz, Y. Ş. (2018). Ruh. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. 35, 187-192.
• Yazır, M. H. (2021). Hak Dini Kur’an Dili. Huzur Yayınevi.
• Yılmaz, T. (2022). Asr-ı Saadette Kadın Sahabîler ve İslâm Hukukuna Katkıları, sonçağ.
• http: jewishchristianlit.com/Topics/Lilith/alphabet.html(16.09.2022).
• https://archive.org/stream/RabbaGenesis/midrashrabbahgen027557m bp_djvu.txt (18.09.2022)