Teknoloji ve İnternetin Getirisi Olarak Dijital Bağımlılık

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 2, 146 - 158, 29.11.2024

Hacer Hande Ergin Çağatay

Öz

İçinde bulunduğumuz bilişim çağında iletişim kurmamak olanaksızdır. Çeşitli yöntem ve araçlarla gerçekleştirilen iletişim faaliyetlerinde yakın zamana kadar geleneksel iletişim araçları kullanılırken internetin yaygınlaşması ile dijital araçların kullanımı daha öncelikli bir hale gelmiştir. Günümüzde internet temelli dijital araçların kullanımından kaçınmak mümkün değildir. Özellikle 2000’li yıllardan sonra bilişim teknolojilerinde yaşanan gelişim ve dönüşümle birlikte internet ve dijital araçlar insan hayatına yoğun bir şekilde girmiş, birçok uygulama dijital ortamlarda gerçekleştirilmeye başlanmıştır. 2020 yılında ortaya çıkan Covid-19 salgını ile birlikte internetin ve dijital araçların kullanımı daha da artmıştır. Bu kullanım insan hayatını kolaylaştıran birçok özelliği bünyesinde taşırken birtakım olumsuzlukları da beraberinde getirmiştir. Bu olumsuzlukların en önemlisi yoğun kullanıma bağlı olarak gelişen ve giderek yaygınlaşan dijital bağımlılıktır. Dijital bağımlılık bireylerin fiziksel ve zihinsel çeşitli problemler yaşamalarına yol açan bir faktördür. Dijital bağımlılık konusunda birçok araştırma yapılmış ve çözüm önerisi hazırlanmış olmasına rağmen problemin tam anlamıyla çözüme kavuştuğunu söylemek pek mümkün değildir. Bu yüzden konuya ilişkin çalışmalar sürmektedir. Bu bağlamda bu çalışmada konuya ilişkin literatür taraması yapılarak kavramsal çerçevede dijital bağımlılık, teknoloji ve internet bağımlılıkları tanımlanıp sebepleri, sonuçları, yol açtığı hastalıklar ve kaygı bozuklukları genel çerçevede açıklanmıştır. Günlük hayatımızda oldukça önemli bir yeri olan dijital araçların doğru kullanımının nasıl gerçekleştirilebileceğine kısaca değinilerek dijital bağımlılığın sebepleri, etki ve sonuçları konusunda toplumun dikkatini çekmek çalışmanın temel amacını oluşturmaktadır. Konuya ilişkin olarak dijital bağımlılığın önlenmesinde dijital araçların doğru kullanımının önemi anlatılmış, dijital bağımlılık probleminin çözülmesine ilişkin çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bağımlılık, Dijital Bağımlılık, Dijital Hastalıklar, Dijital Araçların Doğru Kullanımı.

Kaynakça

• Aktaş, F. (2021). Pandemi Sürecinde İlköğretim Öğrencilerinin Dijital Bağımlılığına İlişkin Öğretmen Görüşleri. (Tezsiz Yüksek Lisans Projesi) Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Arı, F. (2022). İnternet Bağımlılığının Sonrası: Netlessfobi ve Sanallaşan Kimlik. Uluslararası Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi, 2 (1), 85-96.
• Arslan, A. (2020). Üniversite Öğrencilerinin Dijital Bağımlılık Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. International e-Journal of Educational Studies, 4 (7), 27-41.
• Arslan, A. ve Bardakçı, S. (2021). Üniversite Öğrencilerinin Dijital Bağımlılıklarının Sosyal Kaygı Düzeyleri Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 50 (230) Bahar/ 2021, 899-922.
• Baş, K ve Diktaş A. (2020). Social Media Dependency of Pre-Service Social Studies Theachers. İnönü University Journal of the Faculty Of Edication, 21 (1), 193-207.
• Demir, E. ve Bulut İ. H. (2023). Ortaokul Öğrencilerinde Görülen Dijital Oyun Bağımlılığının Öğrenci Görüşlerinden Yararlanılarak Çeşitli Açılardan İncelenmesi. Okul Yönetimi Dergisi, 3 (2), 119-136.
• Demirel, M., Er, Y., Kaya A. ve Çuhadar, A. (2022). Dijital Bağımlılık ve Boş Zaman Yönetiminin Günlük Hayatta Etkisinin İncelenmesi”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13 (3), 1292-1306.
• Dinç, M. (2018). Teknoloji Bağımlılığı ve Gençlik, Gençlik Araştırmaları Dergisi.27.01.2024 tarihinde www.researchgate.net, adresinden alındı.
• Dinçer, E.(2023). Teknoloji Bağımlılığı Nedir, Belirtileri ve Terapisi. 26.02.2024 tarihinde https://psikologenesdincer.com.tr, adresinden alındı.
• Dresp-Langley, B. ve Hutt, A. (2022). Digital Addication and Sleep. İnternational Journal of Environmental Resarch and Public Health, 19 (11), 6910.
• Ektiricioğlu, C.; Arslantaş, H. ve Yüksel R. (2020). Ergenlerde Çağın Hastalığı: Teknoloji Bağımlılığı. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi, 29 (1), 51-64.
• Esen, R. ve Yengin, D. (2021). Yeni Medya Bağımlılığında Photolurking Sonucu Ortaya Çıkan Dijital Şiddet Üzerine Bir İnceleme, Yeni Medya Elektronik Dergisi, 5 (2), 156-171.
• Ergin Çağatay, H.H. ve Öntürk Akyüz, H. (2024). Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Öğrencilerinin Dijital Bağımlılık Düzeylerinin İncelenmesi. Rahva Teknik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (1), 69-80.
• Güney, B. (2017). Dijital Bağımlılığın Dijital Kültüre Dönüşmesi: Netlessfobi. Yeni Medya Elektronik Dergisi, 1 (2), 207-213.
• Kalip, K. ve Çöl, M. (2020). Teknolojiyle Bağlantılı Yeni Davranışsal Bozukluklar. ESTÜDAM Halk Sağlığı Dergisi, 5 (2), 318-333.
• Karaca Belli, T., Belli, Ş., Akıncı, I., Keleş, Ö. ve Altun, O. (2022). Üniversite Öğrencilerinin İnternet Bağımlılığının Akademik Başarıları Üzerindeki Etkisi. Türk Eğitim Araştırmaları Dergisi,3 (1), 59-69.
• Korkmaz, A. (2023). Dijital Bağımlılık. İksad Yayınevi. Ankara.
• Kwon, J. H. (2011). Toward the Prevention of Adolescent Internet Addiction, in Internet Addiction: A Handbook and Guide to Evaluation and Treatment (Edited by K. S. Yuong, C. N. De Abreu), Wiley& Sons, Hoboken, New Jersey, 223-243.
• Özgür Güler, E. ve Veysikarani, D. ( 2019). Nomofobi Üzerine Bir Araştırma: Üniversite Öğrencileri Örneği, Beykoz Akademi Dergisi, 7 (1), 75-88.
• Öztürk, U.C. (2015). Bağlantıda Kalmak Ya Da Kalmamak İşte Tüm Korku Bu: İnternetsiz Kalma Korkusu ve Örgütsel Yansımaları, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8 (37), 629-638.
• Panova, T. ve Carbonell, X. (2018). Is Smartphone Addiction Really an Addiction?, Journal of Behavioral Addictions, Publishing online June, 7 (2), 252-259.
• Polat, R. (2017). Dijital Hastalık Olarak Nomofobi, Yeni Medya Elektronik Dergisi, 1 (2), 164-172.
• Rugai, J. ve Hamiliton- Ekeke, J. T. (2016). A Rewiew of Digital Addiction: A Call for Safety Education, Journal of Education and e-Learning Research, 17(1), 17-22.
• Savcı, M. ve Aysan F. (2017). Teknolojik Bağımlılıklar ve Sosyal Bağlılık: İnternet Bağımlılığı, Sosyal Medya Bağımlılığı, Dijital Oyun Bağımlılığı ve Akıllı Telefon Bağımlılığının Sosyal Bağlılığı Yorumlayıcı Etkisi, Düşünen Adam Dergisi,30, 202-216.
• Shaw, M. ve Black, D. W. (2008). Internet Addication, Definition, Assesment, Epidemiology and Clinical Management. CNS Drugs, 22 (5), 353-365.doi: 10.2165/00023210-2000822050-00001
• Seeama, R., Heidmets, M., Kontabel, K. ve Maasik, V. (2021). “Development and Validation of the Digital Addiction Scale for Teenagers (DST), Journal of Psychoeducatinal Assessment OnlineFirst 40 (2), 1-12.
• Tarhan N., Tutgun-Ünal, A. ve Ekinci, Y. ( 2019). Yeni Kuşak Hastalığı Siberkondri: Yeni Medya Çağında Kuşakların Siberkondri Düzeyleri ile Sağlık Okuryazarlığı İlişkisi, Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17 (37), 4253-4297.
• Taşlıyan, M., Karakuş, F. N ve Çakıroğlu, Z. (2021). Dijital Bağımlılık ile Yaratıcı Düşünme Eğilimi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 13 (25), 503-5017.
• Toker Uğurlu, T., Balcı Şengül, C. ve Şengül C. (2012). Bağımlılık Psikofarmakoloji, Psikiatride Güncel Yaklaşımlar Dergisi, 4(1), 37-50.
• TÜİK Hane Halkı Bilişim Verileri, 02.09.2024 tarihinde https://data.tuik.gov.tr/Bulten/ındex?p=Hanehalki-Bilişim-Teknolojileri-(BT)-Kullanım-Arastirmasi-2024-53492 adresinden alındı.
• Vink, A. (2020).The Dangers of Digital Addiction, Newyork, Lucent Press, on İmprint of Greenhaven Publishing.
• Yang, S. C. ve Tung, C. J.(2007).Comparison of Internet Addicts and Non Addicts in Taiwanese High School. Computers in Human Behavior, 23 (1), 79-96.
• Yengin, D.(2019). Teknoloji Bağımlılığı Olarak Dijital Bağımlılık, The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 9 (2), 130-144.
• Young, K. S., Yue X. D. ve Ying L. (2011). Prevalence Estimates and Etiologic Models of Internet Addiction, in Internet Addiction Handbook and Guide to Evaluation and Treatment. (Edited by K. S.Young, C.N. De Abreu ), John Wiley& Sons, New Jersey, 3-19.