SAĞLIK GÖSTERGELERİ VE SAĞLIK TURİZMİ BAKIMINDAN BRICS-T ÜLKELERİNİN İNCELENMESİ: DIŞ TİCARETTE UZMANLAŞMA DÜZEYİ ANALİZİ

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 2, 40 - 56, 29.11.2024

Şule Batbaylı

Öz

BRICS-T (Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin, Güney Afrika ve Türkiye) ülkeleri son yıllarda dünyada dikkat çeken ülkeler olmuşlardır. Her birinde kendi koşuluna göre uzmanlaşmış olup ekonomisine olumlu anlamda yansıdığı özellikleri bulunmaktadır. Gelişmekte olan bu ülkeler hizmet ticaretine de önem vermektedir. Özellikle sağlık göstergelerini olumluya çevirip sağlık hizmeti konusunda uzmanlaşma yoluna gitmektedirler. Yerelde sağlık göstergelerinin iyi olması uluslararası anlamda daha fazla hastaya hizmet sunulabilmesini ifade edebilmektedir. Bu nedenle çalışmada öncelikle ülkelerin sağlık göstergeleri incelenmiştir. Genel olarak BRICS-T ülkelerinin sağlık göstergeleri zamanla iyileşme göstermiştir. Sağlık altyapısındaki iyileşme daha fazla hastaya ulaşmayı ifade etmektedir. Zira bu ülkeler sağlık turizminden de yüksek döviz geliri elde etmektedir. Yine kendi koşulları çerçevesinde öne çıkan unsurlar (coğrafi konum, uygun maliyet, turizm, gelişmiş sağlık altyapısı vb.) bu ülkelere sağlık turizmi dış ticaretinde uzmanlaşma sağlamıştır. Ülkelerin dış ticarette uzmanlaşma derecesi onların rekabet gücünü belirtmektedir. Bu nedenle çalışmada BRICS-T ülkelerinin sağlık turizmi dış ticaretindeki uzmanlaşması hesaplanmıştır. Bunun için açıklanmış karşılaştırmalı üstünlükler endekslerinden yararlanılmıştır. Net Ticaret Endeksi ve İhracat-İthalat Oranı Endeksi ile hesaplanan sonuçlara göre Türkiye, Hindistan, Brezilya ve Güney Afrika sağlık turizmi dış ticaretinde uzmanlaşmıştır. Rusya ile Çin ise bu anlamla uzmanlaşma yakalayamamış ve rekabet gücü elde edememiştir. Sonuç olarak sağlık göstergelerinin iyi olması sağlık turizmine olumlu yansıyacağı anlamına gelmeyebilir. Öte yandan Türkiye ve Brezilya’da ise sağlık göstergelerinin iyi olmasının sağlık turizmine olumlu yansıdığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

BRICS-T Ülkeleri, Sağlık Göstergeleri, Sağlık Turizmi, Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlük Endeksi, Dış Ticarette Uzmanlaşma

Kaynakça

• Aich, A., ve Banerjee, K. (2023). Health Care Service Trade in The South East Asian Region: Particularly in BIMSTEC. International Journal of Advance and Innovative Research, 10 (1 II), 24-31.
• Algieri, B., Aquino, A. ve Succurro, M. (2018). International Competitive Advantages in Tourism: An Eclectic View. Tourism Management Perspectives 25, 41-52.
• Atalay, H. N., Yücel, Ş. ve Yücel, R. (2024). Sağlık Turizmi. M. Can Yardımcı, Fatih Çemrek, Şule Batbaylı (Ed.), Sağlık Ekonomisinde Güncel Konular ve Tartışmalar içinde (278-292). ISBN: 978-625-6637-76-4, Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Balassa, B., ve Noland, M (1989). The Changing Comparative Advantage Of Japan and The United States. Journal of the Japanese and International Economies 3, 174-188.
• Batbaylı, Ş. (2022). Türkiye’nin Uluslararası Sağlık Turizmindeki Rekabet Gücünün Ekonomik Büyümeye Etkisi: Ampirik Bir Analiz. International Journal of Social Inquiry, 15(2), 365–382. Https://Doi.Org/10.37093/İjsi.983504.
• Batbaylı, Ş. (2024). BRICS Ülkeleri ile Türkiye’nin Bilgi ve İletişim Teknolojisi Ürünlerinin Dış Ticaretinde Rekabet Gücü ve İhracatında Uzmanlaşma. UYSAD 13. Uluslararası Yönetim ve Sosyal Bilimler Kongresi, 20-21 Nisan 2024, İstanbul, Türkiye.
• Batbaylı, Ş. ve Ertürk, E. (2024). Uluslararası Hizmet Ticareti Olarak Sağlık Hizmeti İhracatı ile Döviz Kuru ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki. Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(27), 336- 364.
• Bobirca, A, ve Miclaus, P. G. (2007). A Multilevel Comparative Assessment Approach to International Services Trade Competitiveness: The Case of Romania and Bulgaria. World Academy of Science, Engineering and Technology. International Journal of Economics and Management Engineering, 1(6), 122–127.
• Bulut, H., ve Doğan, A. R. (2020). Rekabet Gücü ve Büyüme İlişkisi: BRICS-T Ülkeleri Üzerine Ekonometrik Bir Analiz. International Journal Entrepreneurship and Management Inquiries, 4(1), 126-144.
• Coşkun, A. E. (2022). BRICS-T Ekonomilerinin Makroekonomik Performanslarının Değerlendirilmesi: Entropi Tabanlı WASPAS Yaklaşımı. İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(45), 1320-1340.
• Demir, M. A. (2020). BRICS Ülkelerinde Ticari Dinamikler: Türkiye İle BRICS Grubu Ülkelerin Ticari Yoğunluk Analizi. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, TBMM 100. Yıl Özel Sayısı, 109-133.
• Dumrul, Y., ve Kılıçarslan, Z. (2022). BRICS Ülkelerinin Hizmet Ticaretinde Açıklanmış Karşılaştırmalı Üstünlükleri. Fiscaoeconomia E-ISSN: 2564-7504, 6(1), 99-117.
• Jelacic, E (2020). Sustainability of Forest-Based Industries in The Global Economy Proceedings of Scientific Papers. Woodema, İ. A. -International Association For Economics and Management in Wood Processing and Furniture Manufacturing. Vinkovci, Croatia, Croatia: Woodema, İ.A.-International Association For Economics and Management İn Wood Processing And Furniture Manufacturing, University of Zagreb, Faculty of Forestry, Competence Centre, Ltd.
• Keser, H. Y., ve Ay, S. (2016). Comparative Advantage of Turkey in Freight Transportation Sector: In Comparison With BRIC Countries. 13th International Scientific Conference on Economic ve Social Development: Book of Proceedings, Barcelona, 242–251.
• Kuşat, N. (2019). Türkiye Turizm Sektörünün Dünya Sektör Liderleri Karşısındaki Rekabet Gücü. İşletme Fakültesi Dergisi, 141-165.
• Marelli, E., ve Signorelli, M. (2011). China And India: Openness, Trade and Effects on Economic Growth. European Journal of Comparative Economics, 8(1), 129–154.
• MTI. (2024). Medical Tourism Index. 2020-2021 MTI Overall Ranking. 15.05.2024 tarihinde https://www.medicaltourism.com/mti/home adresinden alındı.
• Mathers, C. D., Murray, C. J., Salomon, J. A., Sadana, R., Tandon, A., Lopez, A. D. ve Chatterji, S. (2003). Healthy Life Expectancy: Comparison of OECD Countries in 2001. Australian and Zealand Journal of Public Health, 5-11.
• Özdemir, D., ve Buzdağlı, Ö. (2019). Sağlık Turizminde Uluslararası Rekabet Gücü: Seçilmiş G20 Ülkeleri Üzerine Bir İnceleme. İKSAD 4. International Congress Of Social Sciences: Final Papers Proceedings (161–174). İKSAD.
• Porter, M. E. (1990). The Competitive Advantage of Nations. Harvard Business Review (March-April), 73-91.
• Roman, M., Roman, M. ve Wojcieszak-Zbierska, M. (2023). Health Tourism-Subject of Scientific Research: A Literature Review and Cluster Analysis. International Journal of Environmental Research and Public Health, 20(1):480.
• Saboniene, A. (2009). Lithuanian Export Competitiveness: Comparison With Other Baltic States. Inzinerine Ekonomika-Engineering Economics (2), 49-57.
• Sayar, B. ve Kaya, M. V. (2024). Sağlık Hizmetlerinin Ekonomik Yönü. Can Yardımcı, Fatih Çemrek, Şule Batbaylı (Ed.), Sağlık Ekonomisinde Güncel Konular ve Tartışmalar içinde (278-292). ISBN: 978-625-6637-76-4, Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
• Soare, I. ve Zugravu, G. A. (2014). The SPA Tourism Perception in Romania. Annals of “Dunarea De Jos” University of Galati Fascicle I. Economics and Applied Informatics, 20(2), 99–108.
• WHO. (2021). Definitions and Metadata, World Health Organization. 03.05.2024 tarihinde https://www.who.int/whosis/whostat2006definitionsandmetadata.pdf adresinden alındı.
• World Bank. (2024). World Bank Data. 15.05.2024 tarihinde https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators# adresinden alındı.
• WTO. (2021). World Trade Organization. Health ve Social Services. 30.03.2024 tarihinde https://www.wto.org/english/tratop_e/serv_e/health_social_e/health_social_e.htm adresinden alındı.
• WITS. (2024). World Integrated Trade Solution, Statistics, 30.03.2024 tarihinde https://wits.worldbank.org/wıts/wıts adresinden alındı.
• Yaşar, F., ve Bolat, İ. (2023). BRICS Ülkeleri ile Türkiye’nin Ekonomik Performansının Dış Ticaret Verileri Kapsamında TOPSIS Yöntemi ile İncelenmesi. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Erzincan University Journal of Social Sciences Institute, 16(2), 182-194.
• Zafar, S. Z., Zhilin, Q., Mabrouk, F., Ramirez-Asis, E., Alzoubi, H. M., Hishan, S. S., ve Michel, M. (2022). Empirical Linkages Between ICT, Tourism and Trade Towards Sustainable Environment: Evidence From BRICS Countries. Economic Research-Ekonomska Istraživanja, 1-22.