Walter Benjamin’in Tarihi Yerler ve Aura Kaybı Kavramı Üzerine Bir İnceleme: Çanakkale Örneği

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 3, 315 - 330, 31.12.2024

Fatma Yüksel , Mustafa Bekir Yıldız

Öz

Bu çalışmada popüler kültürün tarihle olan etkileşimi ve tarihi mekanlardaki rolü ele alınıp, tarihi mekanların orijinalliğini ve değerini nasıl etkilediği üzerinde durulmuştur. Tarihi objelerin replikalarının yapılması ile ‘Kitsch’ ürünler meydana gelmiştir. Kitsch ürünlerin yaygınlaşması, insanlar tarafından ilgi görmesi ve kabul edilmesi bu ürünlerin popülerleşmesini sağlamıştır. Neticede bu popülerleşme faaliyeti popüler kültür kavramına dönüşmüş ve popüler kültürün de etkisi ile insanların tarihi algılama, tarihi yerleri yorumlama biçimleri bir değişim geçirmiştir. Popüler kültür dönem dizileri, filmler ve influencer'ların paylaşımları aracılığıyla tarihi yerlere olan ilgiyi yeniden canlandırabilir fakat bu popülerlikle birlikte, tarihi yerler sadece yüzeysel olarak gezilen ve nesneleşen alanlara dönüşebilmektedir. Yaşanan bu değişim ile kültürel ve geliştirici bir aktivite olarak yapılan tarihi mekan ziyaretleri artık insanların farklı amaçlar ile bu mekanları ziyaret etmesine neden olmaktadır. Bu amaçlar arasında daha fazla takipçi kazanma, daha fazla görülme, tarihi mekanın atmosferinden yararlanarak içerik üretme, dikkat çekme gibi örnekler verilebilmektedir.
Bu çalışma ile Çanakkale şehri örneği üzerinden Walter Benjamin’in ‘aura kaybı’ kavramından yola çıkılarak popüler kültürün tarih, tarihi dokular, tarihi yerler ve mekanlar ile insanlar nezdinde tarih anlayışına etkisi incelenmektedir. Bu araştırmada Nitel Araştırma Yöntemi ve Literatür Tarama Yöntemi kullanılarak Instagram ve X uygulamaları üzerinden fotoğraflar karşılaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Walter Benjamin, Aura Kaybı, Tarihi Yerler, Popüler Kültür, Çanakkale

Destekleyen Kurum

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi ve Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi

Teşekkür

Sayın Doç. Dr. Feyza Dalaylı Hocamıza katkılarından ve değerli fikirlerinden dolayı teşekkürü bir borç biliriz.

Kaynakça

• Aydoğan, E. B. (2008). Walter Benjamin ve Sanat Yapıtının Aurası. Akdeniz Sanat, 1(2), 27-33.
• Aytimur, R. G. (2019). Theodor Adorno ve Walter Benjamin’de Sanat Eserinin Doğası. (Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Berk, E. (2017). Halk Zevki ve Zevksizlik Arasında: Bir Kitsch Sosyolojisine Doğru. Ulakbilge, 5 (14), 1205-1226.
• Bülbül, H. ve Erdem, Z. (2021). Troia ve Çanakkale Savaşları Üzerinden Tarih-Coğrafya Korelasyonu. Anadolu Akademi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(3), 486-503.
• Coşgun, M. (2012). Popüler Kültür ve Tüketim Toplumu. Batman Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1(1), 837-850.
• Daşdelen, N. K. (2021). Arthur Danto’nun Estetik Anlayışında Sanatın Sonu Tezi. (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Delier, B. (2020). Sanat, Hayat, Acil Durum: “Yaşadım mı? Hayır, Ama Sevdim.”. Kocaeli Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi, 8(8), 34-45.
• Erdem, P. (2019) Walter Benjamin: Modern Şehir ve Sanat. (Yüksek Lisans Tezi). İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Gülcan, B. ve Bulut, Y. (2018). Kültürel Yabancılaşmaya Bağlı Otantiklik Arayışına Türk Dünyası Turizmi Cephesinden Bakış. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(4), 687-702.
• Kang, J. (2015). Walter Benjamin ve Medya. (D. Gedizlioğlu Çev.) İstanbul: Kafka Yayınları.
• Kılıç, L. ve Ceran, M. (2021). Walter Benjamin’in Aura Kavramı ve Koleksiyonere Bakışının “Ruben Brandt, Collector” Filmi Üzerinden İncelenmesi. Medya Estetiği Dergisi, 39(1), 58-66.
• Koç, P. ve Sakarya, İ. (2022). Çanakkale Kepez Beldesinin Planlama Tarihi Üzerinden Mekânsal Gelişiminin Değerlendirilmesi. Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, 33, 39-58.
• Öztaş, E. (2016). Hegel’den Derrida’ya Sanatın Sonu Olgusu. 29.07.2024 tarihinde https://www.e-skop.com/skopbulten/tezler-hegelden-derridaya-sanatin-sonu-olgusu/3076 adresinden alındı.
• Parlakkalay, H. (2020). Görsel Dünyanın Simülasyonu ve Sanatta Gerçeklik Sorunsalı. International Social Sciences Studies Journal, 6(68), 3723-3734.
• Sevim, A. B. (2010). Walter Benjamin’in Kavramlarıyla Kültür Endüstrisi: “Aura”, “Öykü Anlatıcısı” ve “Flâneur”. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 509-516.
• Soyuer, B. (2023). Dijital Değiştirilemezlik Çağında Sanat Eseri. Bodrum Sanat ve Tasarım Dergisi, 2(1), 15-27.
• Torun, A. (2015). Walter Benjamin, Sanat Eserinin Aurası ve Yeni Medya Sanatı. International Multilingual Academic Journal, 2(1), 1-9.
• Ümer, E. (2019). "Sanatın Sonu" ve Andy Warhol'un Sanatı. ODU Journal of Social Sciences Research, 9(1), 37-47.
• Yorgun, F. (2020). Sanat Yapısının Halesini (Aura) Yitirmesinde Teknik Yeniden Üretim Araçları Olan Fotoğraf ve Filmin Etkisi. Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, 3(1), 48-60.