SOSYAL KREDİ SİSTEMİ ÜZERİNE NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 3, 35 - 62, 31.12.2024

Meltem Toksoy Çağal , Yahya Mustafa Keskin

Öz

Teknolojinin hızla gelişmesi ve dijitalleşmenin yaygınlaşması, toplumun sosyal yapılarını derinden etkilemektedir. Bu etkilerden biri de sosyal kredi sistemlerinin yükselişidir. Sosyal kredi, bireylerin davranışlarını izleyen ve puanlayan bir sistem olarak tanımlanmaktadır. Yapay zeka, sosyal kredi uygulamasının veri analizi ve karar alma süreçlerinde önemli bir rol oynamaktadır. Bu sistem, Çin’de başlamıştır ve farklı ülkelerde uygulamaları görülmektedir. Söz konusu uygulamanın, gözetim toplumu kavramının kapsamını genişlettiği ve uygulamaya yönelik farklı görüşlerin olduğu görülmektedir. Bu nedenle, sosyal kredi ve gözetim toplumu üzerine yapılan araştırmaların ve tartışmaların önemi giderek artmaktadır. Bu bağlamda araştırmanın amacını sosyal kredi sistemine yönelik bireylerin görüşlerinin tespiti oluşturmaktadır. Araştırmada nitel yöntem tekniklerinden görüşme tekniği kullanılmıştır. Araştırmanın verileri, Nisan- Mayıs 2024 tarihleri arasında sosyal kredi hakkında bilgi sahibi olan 10 kişi ile yarı yapılandırılmış sorular çerçevesinde gerçekleştirilen görüşmelerden elde edilmiştir. Betimsel analiz sonucunda 14 farklı kategori ve kodlamalar tablolara aktarılmıştır. Araştırma sonucunda sosyal kredi sistemine yönelik olumlu değerlendirmeler olduğu ancak SKS kapsamındaki puanlamaların tarafsızlığı gibi konularda kaygıların olduğu tespit edilmiştir

Anahtar Kelimeler

gözetim toplumu, sosyal kredi sistemi, yapay zeka

Etik Beyan

Araştırmanın etik izni, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimlerde İnsan Araştırmaları Etik Kurulu’ nun “Protokol NO. 2024/139”, 01.04.2024 tarihli ve 2024/03 sayısında yer almaktadır.

Destekleyen Kurum

yok

Proje Numarası

YOK

Teşekkür

yok

A QUALITATIVE RESEARCH ON SOCIAL CREDIT SYSTEM

Öz

The rapid development of technology and the widespread adoption of digitalization are profoundly affecting the social structures of society. One of these effects is the rise of social credit systems. Social credit is defined as a system that monitors and scores the behavior of individuals. Artificial intelligence plays a significant role in the data analysis and decision-making processes of social credit applications. This system originated in China, and examples of its implementation can be seen in different countries. This implementation has broadened the scope of the surveillance society, and various opinions about its application are observed. Therefore, the importance of research and discussions on social credit and surveillance society is increasingly growing. In this context, the aim of the research is to determine individuals' opinions on the social credit system. Interview technique, one of the qualitative method techniques, was used in the research. The data for the research were obtained through interviews conducted with 10 individuals who were knowledgeable about social credit between April and May 2024, using semi-structured questions. As a result of the descriptive analysis, 14 different categories and codings were transferred to tables. The research revealed positive evaluations of the social credit system, alongside concerns about issues such as the neutrality of scoring.

Anahtar Kelimeler

surveillance society, social credit system, artificial intelligence

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• Ahmed, S. (2017, January 24). Cashless Society, Cached Data Security Considerations for a Chinese Social Credit System. TheCitizenLab. 11.01.2024 tarihinde https://citizenlab.ca/2017/01/ cashless-society-cached-data-security-considerations-chinese-social-creditsystem adresinden alındı.
• Akbulut, Y. ( 2012). Veri Çözümleme Teknikleri. A. Şimşek (Ed.), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri içinde (s.162-195). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Aşkın, A. C. (2022). Dijital Gözetim Toplumu Bağlamında Sosyal Ağlara Eleştirel Bir Yaklaşım. İstanbul Arel Üniversitesi İletişim Çalışmaları Dergisi, 10 (22), 261-28.
• Avcı, Ö.(2015). Dijital Yaşamın Dijital Özne(l)leri: Herkes ya da Hiç Kimse. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 249-266.
• Badenhoop, E. (2021). The Fallacy of Perfect Regulatory Controls: Lessons From Database Surveillance of Migration in West Germany From The 1950s To The 1970s. Regulation and Governance, 15(3), 952–968.
• Baltacı, A. (2018). Nitel Araştırmalarda Örnekleme Yöntemleri ve Örnek Hacmi Sorunsalı Üzerine Kavramsal Bir İnceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (1), 231-274.
• Bauman, Z. (2000). Liquid Modernity. Cambridge: Polity.
• Borak, M. (2019, October 23). China İs Using Social Credit Apps To Gamify The Government. Techınasıa News. 15.02.2024 tarihinde https://www.techinasia.com/china-social-credit-apps-gamify-government adresinden alındı.
• Boos, D. (2022, April 27). Bologna Introduces Social Credit App to Promote “Virtuous Behavior”. The European Conservative. 02.01.2024 tarihinde https://europeanconservative.com/articles/news/bologna-introduces-social-credit-app-to-promote-virtuous-behavior/ adresinden alındı.
• Büyüköztürk Ş., Kılıç Çakmak E., Akgün Ö.E., Karadeniz Ş. ve Demirel F. (2020). Eğitimde Bilimsel Araştırma Yöntemleri. 28.Baskı. Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Cabestan, J. (2021). Social Governance in China Under Xi Jinping: Big Brother is Watching You. A. S. Ding, and J. P. Panda (Eds.), Chinese Politics and Foreign Policy Under Xi Jinping: The Future Political içinde (62- 84). Routledge.
• Chen, Y.J., Lin, C.F. ve Liu, H.W. (2018). “Rule of Trust”: The Power and Perils of China’s Social Credit Megaproject. Columbia Journal of Asian Law, 32 (1), 1–36.
• Cheng, H. W. J. (2014, November 1). Big Data for Development in China. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.4224756.
• Chin, J. ve Wong, G. (2016, November 28). China’s New Tool for Social Control: A Credit Rating for Everything. The Wall Street Journal . 16.01.2024 tarihinde https://www.wsj.com/articles/chinas-new-tool-for-social-control-a-credit-rating-for-everything-1480351590 adresinden alındı.
• Cho, E. (2020, May 1) The Social Credit System: Not Just Another Chinese Idiosyncrasy. Journal of Public & International Affairs. 22.02.2024 tarihinde https://jpia.princeton.edu/news/social-credit-system-not-just-another-chinese-idiosyncrasy adresinden alındı.
• Chorzempa M., Triolo P. ve Sacks S. ( 2018). China’s Social Credit System: A Mark of Progress or a Threat to Privacy?. Peterson Institute for International Economics. 28.01.2024 tarihinde https://www.piie.com/publications/policy-briefs/chinas-social-credit-system-mark-progress-or-threat-privacy adresinden alındı.
• Daum, J. (2018, June 30). Credible Threat? Taiwan, Websites and Social Credit, Chına Law Translate. 27.02.2024 tarihinde https://www.chinalawtranslate.com/en/credible-threat-taiwan-websites-and-social-credit/ adreinden alındı.
• Donelly, D. (2023, September 28). China Social Credit System Explained – What is it & How Does it Work? Horizons. 25.01.2024 tarihinde https://joinhorizons.com/china-social-credit-system-explained/ adresinden alındı.
• Elie, P. (2022, November 16). In Europe, the temptation of surveillance. Philomonist. 22.01.2024 tarihinde https://www.philonomist.com/en/article/europe-temptation-surveillance adresinden alındı.
• Engelmann, S., Chen, M., Fischer, F., Kao, C. ve Grossklags, J. (January, 2019). Clear Sanctions, Vague Rewards: How China's Social Credit System Currently Defines "Good" and "Bad" Behavior. FAT'19: Proceedings of the Conference on Fairness, Accountability and Transparency. Digital Library. https://dl.acm.org/doi/10.1145/3287560.3287585.
• Feldstein, S. (2019). The Global Expansion of AI Surveillance. Washington: Carnegie Endowment for International Peace. 12.12.2023 tarihinde https://carnegieendowment.org/files/WP-Feldstein-AISurveillance_final1.pdf adresinden alındı.
• Fishel D. (2023, December 04). Artificial Intelligence (AI): What It Is and How It Is Used. Investopedia.15.03.2024 tarihinde https://www.investopedia.com/terms/a/artificial-intelligence-ai.asp adresinden alındı.
• Foucault, M. (1975). Discipline and Punish: The Birth of the Prison. New York: Vintage Books.
• Gall, M.D., Gall, J. P. ve Brog, W. R. (2003). Educational Research: An Introduction (7th ed.). Boston: Allyn and Bacon.
• Girlando G. (2017). Panopticon and surveillance: an ethical approach to social control. Dıpartımento Dı Scıenze Polıtıche. LUISS University. 27.02.2024 tarihinde https://tesi.luiss.it/19860/1/076532_GIRLANDO_GIULIA.pdf adresinden alındı.
• Giddens, A. ve Philip W. S. (2013). Sociology. (7th pres). Polity Press.
• Günbayı İ. (2019). Nitel Araştırmada Veri Analizi: Tema Analizi, Betimsel Analiz, İçerik Analizi ve Analitik Genelleme. 26.07.2024 tarihinde https://www.nirvanasosyal.com/h-392-nitel-arastirmada-veri-analizi-tema-analizi-betimsel-analiz-icerik-analizi-ve-analitik-genelleme.html adresinden alındı.
• Hatton, C. (2015, October 26). China 'social credit': Beijing sets up huge system. BBC News. 26.12.2023 tarihinde http://www.bbc.com/news/world-asia-china-34592186 adresinden alındı.
• Hoffman, S. (2018, June 28). Social Credit: Technology-enhanced authoritarian control with global consequences. Australian Strategic Policy Institute. 28.10.2023 tarihinde https://www.aspi.org.au/report/social-credt adresinden alındı.
• Impiombato D., Lau Y. ve Gyhn L. (2023). Surveillance, privacy and agency ınsights from Chine. ASPI. 15.03.2024 tarihinde https://www.aspi.org.au/report/surveillance-privacy-and-agency-0 adresinden alındı.
• Kalaman, S. (2019). Yeni Medya ve Dijital Gözetim: Türkiye’deki Sosyal Medya Kullanıcıları Üzerine Bir Araştırma, Yönetim ve Ekonomi, 26 (2), 576-594.
• Keyvan, Ö. Z. (2022). Çin’in Sosyal Kredi Sistemi: Veri Odaklı Toplumda Ahlaki Yönetimin İnşası. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(1), 143-166.
• Kiger, P. J. (2019, December 20). How artificial ıntelligence is totally changing everything. HowStuffWorks. 27.10.2023 tarihinde https://science.howstuffworks.com/artificial-intelligence.html adresinden alındı.
• Konuk Kandemir N. ve Yıldırım İ. (2023). Toplumsal Düzen, Birey ve Ahlâk. Nebiye Konuk Kandemir (Ed.) Sosyoloji Alanında Uluslararası Teori, Araştırma ve Derlemeler içinde (1- 21) Ankara: Serüven Yayıncılık.
• Kostka, G. (2019). China’s Social Credit Systems and Public Opinion: Explaining High Levels of Approval. New Media & Society, 21(7), 1565-1593.
• Lee, F. (2017, November 30). Die AAA-Bürger. Zeit Online. 15.10.2023 traihinde http://www.zeit.de/digital/datenschutz/2017-11/china-social-credit-systembuergerbewertung/eite-2 adresinden alındı.
• Liu, C. (2019). Multiple Social Credit Systems in China. Economic Sociology. The European Electronic Newsletter, 21(1), 22-32.
• Lincoln, Y. S., ve Guba, E.G. (1985). Naturalistic Inquiry. London: Sage.
• Locker M., (April 24, 2018) “China’s Terrifying ‘Social Credit’ Surveillance System Is Expanding,” Fast Company. 03. 10.2023 tarihinde www.fastcompany.com/40563225/chinas-terrifying-social-creditsurveillance-system-is-expanding adresinden alındı.
• Lyon, D. (2001). Surveillance Society: Monitoring Everyday Life. Buckingham: Open University Press.
• Lyon, D. (2010). Surveillance, Power and Everyday Life. P. Kalantzis-Cope, K. Gherab-Martín (Eds.). Emerging Digital Spaces in Contemporary Society: Properties of Technology içinde (107–120). Springer.
• Nandwani P. ve Verma R. (2021). A review on sentiment analysis and emotion detection from text. Soc Netw Anal Min.11(1), 81. 12.01.2024 tarihinde https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8402961/ adresinden alındı.
• Neuman, L. W. (2014). Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nitel ve Nicel Yaklaşımlar (S. Özge, Çev.). Ankara: Yayın Odası.
• Öztürk, S. (2013). Filmlerle Görünürlüğün Dönüşümü: Panoptikon, Süperpanoptikon, Sinoptikon, Gazi Üniversitesi İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, (36), 133-151.
• Phillips, D. J. (2004). Privacy policy and PETs. New Media & Society, 6(6), 691-706.
• O’Meara, S. (November 14, 2016) A New App Rates Shanghai’s Citizen’s Honesty. SixthTone.12.02.2024 tarihinde http://www.sixthtone.com/news/1554/new-app-rates-shanghai-citizens%20-honesty adresinden alındı.
• Raphaël R. ve Xi L. (January 2019). Quand l’État Organise La Notation De Ses Citoyens Bons Et Mauvais Chinois. Le Monde Diplomatique. 20.09.2023 tarihinde https://www.monde-diplomatique.fr/2019/01/RAPHAEL/59403 adresinden alındı.
• Robson, C. (1993). Real World Research. Oxford: Blackwell Publishers Ltd.
• Rosano, F. (2022, April 1). Smart Citizen Wallet, FOIA al Comune di Bologna. Privacy Network. 11.01.2024 tarihinde https://privacy-network.it/iniziative/smart-citizen-wallet-foia-al-comune-di-bologna/ adresinden alındı.
• Rosenberg R. (February 25, 2024). How Can AI Help Financial Advisors? https://www.investopedia.com/how-can-ai-help-financial-advisors-8385520
• Ruan L. (2018). When The Winner Takes It All. Big Data in China and The Battle For Privacy. ASPI (Australian Strategic Policy Institute). 23.02.2024 tarihinde https://ad-aspi.s3.ap-southeast 2.amazonaws.com/201806/Winner%20takes%20it%20all_0.pdf?VersionId=r0DDh71qxQgqwHtX8z8tmScoz55JQVyc adresinden alındı.
• Shenton, A. K. (2004). Strategies for Ensuring Thrustworthiness in Qualitative Research Projects. Education for Information, (22), 63–75.
• State Council (2014). Planning Outline for the Construction of a Social Credit System (2014-2020). 11.02.2024 tarihinde https://digichina.stanford.edu/work/planning-outline-for-the-construction-of-a-social-credit-system-2014-2020/ adresinden alındı.
• Thompson, S. A. ve Warzel, C. (December 20, 2019) . How to Track President Trump. The New York Times. 05.09.2023 tarihinde https://www.nytimes.com/interactive/2019/12/20/opinion/location-data-national security.html adresinden alındı.
• Toprak, A., Yıldırım, A., Aygül, E., Binark, M., Börekçi, S. ve Çomu, T. (2014). Toplumsal Paylaşım Ağı Facebook: “görülüyorum öyleyse varım!”. İstanbul: Kalkedon Yayınları.
• Vieweg, S. (2021). AI and the Ethnical Challenge. S. H. Vieweg (Ed.), AI for the Good: Artificial Intelligence and Ethics içinde (143-160). Springer.
• Von Blomberg, M. (2018). The Social Credit System and China's Rule of Law. Mapping China Journal, 2, 111-137. 23.02.2024 tarihinde https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3877623 adresinden alındı.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (5. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yüksel, M. (2003). Mahremiyet Hakkı ve Sosyo-Tarihsel Gelişimi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, (58), 181-213.
• Zhang, C. (2020). Governing (Through) Trustworthiness: Technologies of Power and Subjectification in China’s Social Credit System. Critical Asian Studies, 52 (4), 565-588.