Osmanlı’dan Günümüze Uzanan Pazar: Bartın Kadınlar Pazarı (Galla Bazarı)

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 1, 43 - 66, 30.06.2023

Ramazan Arslan

https://doi.org/10.25229/beta.1244736

Cited By: 1

Öz

Pazarlar, geçmişten günümüze üreticiyle tüketicilerin bir araya geldiği, geleneksel alışverişin yapıldığı ticarî mekânlar olarak bilinir. Osmanlıda toplumsal hayatın merkezi aynı zamanda şehrin merkezi olarak da kabul edilen ve iç içe yer almış cami ile Pazar etrafında şekillenmiştir. Pazarlar genel olarak kırsal ve şehir pazarları olmak üzere iki kategoride ele alınabilir. Kırsal yerleşim yerlerindeki pazarlar, bir taraftan burada meskûn ahalinin temel ihtiyaçlarını sağlamada yardımcı olurken diğer taraftan da üreticilerin üretim fazlasını pazarda satmalarına ayrıca toplumsal kaynaşmaya da vesile olurlar. Şehirlerde kurulan haftalık pazarlar ise farklı mekânlarda yer alan manav, bakkal, market gibi alış-veriş yerlerine hem alternatif hem de bunların hizmetini tamamlayıcı bir özellik taşırlar.
Bartın halk pazarı günümüzde, şehir merkezinde Salı ve Cuma günleri kurulmakta ve halk arasında kurulduğu günlerin adıyla anılmaktadır. Halk Pazarı sonradan gelenekselleşerek Salı ve Cuma günleri Galla Bazarı olarak kurulmaya başlanmıştır. Günümüzde Galla Bazarı’ndan ziyade halk arasında daha çok Kadınlar Pazarı olarak ifade edilmektedir. Bu çalışmada, Bartın Kadınlar Pazarı iktisat tarihi perspektifinde ele alınmış ve bu yönüyle önceki çalışmalardan farklılaşmıştır. Osmanlı’dan günümüze uzanan süreçte, yaklaşık iki asırdan beri varlığını sürdüren Bartın Kadınlar Pazarı (Galla Bazarı)’nın şehrin sosyo-ekonomik ve kültürel hayatındaki yeri irdelenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ticaret, Kadınlar Pazarı, Bartın, Osmanlı

Bartin Women's Market (Galla Bazaar) Extending From the Ottomans to the Present

Öz

Markets are commercial places where producers and consumers come together, and traditional shopping is done from past to present. The center of social life in the Ottoman Empire was shaped around the mosque and the market, which was also accepted as the center of the city. Markets can generally be considered into two categories as rural and urban markets. Markets in rural settlements not only help to meet the basic needs of the residents, but also enable the producers to sell their surplus production in the market and also contribute to social cohesion. Weekly markets established in cities, on the other hand, are both an alternative to shopping places such as greengrocers, grocery stores, and markets, and complement their services.
Today, Bartın public bazaar is set up in the city center on Tuesdays and Fridays and is known by the people by the name of the days it was founded. In the historical process, it is known that a market was established on Saturdays in Bartın. Evliya Çelebi stopped by Bartın in the middle of the 17th century and mentioned a market on Saturdays. Uluslu İbrahim Hamdi states in his work Atlas, written in the early 18th century, that there is a market in Bartın on Saturdays. The Public Market became traditional and started to be established as Galla Bazaar on Tuesdays and Fridays. Today, it is more commonly referred to as the Women's Market rather than the Galla Bazaar.
In this study, Bartın Women's Bazaar is discussed in the perspective of economic history and differs from previous studies in this respect. Bartın Women's Bazaar (Galla Bazaar), which has existed for nearly two centuries from the Ottoman period to the present, and the place of the bazaar in the socio-economic and cultural life of the city was examined.

Today, Bartın public bazaar is set up in the city center on Tuesdays and Fridays and is known by the people by the name of the days it was founded. In the historical process, it is known that a market was established on Saturdays in Bartın. Evliya Çelebi stopped by Bartın in the middle of the 17th century and mentioned a market on Saturdays. Uluslu İbrahim Hamdi states in his work Atlas, written in the early 18th century, that there is a market in Bartın on Saturdays. The Public Market became traditional and started to be established as Galla Bazaar on Tuesdays and Fridays. Today, it is more commonly referred to as the Women's Market rather than the Galla Bazaar.
In this study, Bartın Women's Bazaar is discussed in the perspective of economic history and differs from previous studies in this respect. Bartın Women's Bazaar (Galla Bazaar), which has existed for nearly two centuries from the Ottoman period to the present, and the place of the bazaar in the socio-economic and cultural life of the city was examined.

Anahtar Kelimeler

Commerce, Women, Bartin, Ottoman

Kaynakça

• Acar, S. (2018). Kırsal bölge kadın girişimciliği bağlamında Bartın kadınlar pazarı (Galla Bazarı). İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 7(2), 1097-1123.
• Ak, M. (2000). Bartınlı İbrahim Hamdi ve Atlas’ı. Belleten, 64(239), 69-88.
• Akdağ, M. (1979a). Türkiye’nin İktisadî ve İçtimaî Tarihi. Cilt.1, 1243-1453, 3.Basım, Tekin Yayınevi.
• Akdağ, M. (1979b). Türkiye’nin İktisadî ve İçtimaî Tarihi, Cilt.2, 1453-1559, 2.Basım, Tekin Yayınevi.
• Akgül, Ç. (2022). Sürdürülebilir ekolojik denge için modern ve geleneksel üretim yöntemlerinin entegrasyonunda kırsal kadının ve kadın kooperatiflerinin önemi: Afşar Balam Kadın Kooperatifi Örneği. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi, 6(1), 57-71.
• Arslan, Ramazan, Cumhuriyet’in İlk Yıllarında Bartın, Orion Kitabevi, Ankara 2017.
• Arslan, R. (2019). XIX. Asırda Bartın Kazasının sosyal ve iktisadî yapısı. Bartın Üniversitesi Yayınları No:34.
• Aşçıoğlu, E. (1970). İktisadi ve Sosyal Yönleriyle Bartın. Bartın Ticaret ve Sanayi Odası Yayını.
• Avcı, Ö. & Bardak, T. (2018). Halkla ilişkiler kapsamında Bartın Galla (Kadınlar) Pazarı satıcılarının mutluluğunun veri madenciliğe dayalı analizi. Uluslararası Marmara Fen ve Sosyal Bilimler Kongresi, Kocaeli/ Türkiye 23-25 Kasım 2018, Bildiler Kitabı, 137-144.
• Barkan, Ö. L. (1985). Osmanlı İmparatorluğunda esnaf cemiyetleri. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 41(1-4), 39-46.
• Bartın Belediyesi (2020). 2020-2024 Stratejik Plan, 166.
• Bartın Belediyesi (2022). Zabıta Müdürlüğü, Sözlü bilgi (02.11.2022).
• Bartın Belediyesi (2021). 2021 Yılı Faaliyet Raporu, 341.
• Batı Karadeniz Kalkınma Birliği (2022). Bir Bartın klasiği; Galla Pazarı. Alınan yer https://www.bakab.gov.tr/bir-bartin-klasigi-galla-pazari/, Erişim 07.11.2022.
• Cevdet, A. (1985). Kısas-ı Enbiya, haz. Mahir İz. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları. Cumhurbaşkanlığı Devlet Arşivleri Başkanlığı Osmanlı Arşivi (BOA), Y..MTV.,45/65,H.08.02.1308; AE.SMST.III, 102/7769, H.29.12.1172.; MF.MKT., 226/24, H.17.03.1312.
• Çalışkan, V. (2018). 18. Yüzyılda bir Osmanlı Coğrafyacısı: Bartınlı İbrahim Hamdi Efendi (1680-1762?) ve Atlası (1749-1750). Türk Coğrafya Dergisi, 70, 143-149.
• Çelik, S. (2013). Kimler, neden organik gıda satın alıyor? bir alan araştırması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 30, 93-108.
• Devellioğlu, F. (2005). Osmanlıca- Türkçe Lûgat. Aydın Kitabevi Yayınları.
• Erdoğru, M. A. (1999). Ondokuzuncu Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nda hafta pazarları ve panayırları. Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Eyice, S. (1992). Bedesten, İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Faroqhi, S. (2003). Osmanlı Tarihi nasıl incelenir? Çev. Zeynep Altok, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Faroqhi, S. (1978). 16. Yüzyılda batı ve güney sancaklarında belirli aralıklarla kurulan pazarlar (İçel, Hamid, Karahisar-ı Sahib, Kütahya, Aydın ve Menteşe). Türkiye İktisat Tarihi Üzerine Araştırmalar, ODTÜ Gelişme Dergisi, Özel Sayı, 39-85.
• Hammer, J. V. (1993). Büyük Osmanlı Tarihi, C.1, Çev. Mehmed Ata Bey, Üçdal Neşriyat, İstanbul 1993.
• Hizmetli, M. (2014). Bartın Kadınlar (Garıla) pazarı. Bartın Üniversitesi Çeşm-i Cihan: Tarih Kültür ve Sanat Araştırmaları E-Dergisi, 1(1), 18- 25.
• İnalcık, H. (2010). Osmanlı tarihini yeniden yazmak: Kuruluş, Hayy Kitap.
• İnalcık, H. (2016a). Türklük Müslümanlık ve Osmanlı mirası. Kırmızı Yayınları.
• İnalcık, H. (2016b). Akademik ders notları 1938-1986, Timaş Yayınları.
• İnbaşı, M. (2018). Kalkandelen’de sosyal ve ekonomik hayat (XV-XVI. Yüzyıllar). Osmanlı Dönemi Balkan Ekonomisi Sempozyumu, Slovenya 28-30 Eylül 2017, Bildiriler, ed. Zafer Gölen, Birol Çetin, Abidin Temizer, Gece Kitaplığı Yayınları, 95-128.
• Kallek, C. (2007). Pazar, İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Karpat, K. H. (2006). Osmanlı'da değişim, modernleşme ve uluslaşma. İmge Kitabevi Yayınları.
• Kayıcı, H. (2017). 19.Yüzyıl sonlarında Edirne Sancağı’nda ticaret ve sanayi. Osmanlı Dönemi Balkan Ekonomisi Sempozyumu, Slovenya 28-30 Eylül 2017, Bildiriler, ed. Zafer Gölen, Birol Çetin, Abidin Temizer, Gece Kitaplığı Yayınları, 309-354.
• Koday, S., Çelikoğlu, Ş. (2011). Geleneksel alışveriş mekânlarına bir örnek: Bartın Kadınlar Pazarı (Galla Bazarı). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 243-262.
• Kuban, D. (1968). Anadolu-Türk şehri, tarihi gelişmesi, sosyal ve fiziki özellikleri üzerinde bazı gelişmeler. Vakıflar Dergisi, 7, 55.
• Moosavi, M. S. (2005). Bazaar and its role in the development of Iranian traditional cities. IRCICA International Conference of Islamic Archaeology, Tabriz Azad University, Faculty of Art & Architecture, Tabriz, In Conference Proceedings, 1-9.
• Orhonlu, C. (1964). 18. Yüzyılda Osmanlılarda coğrafya ve Bartınlı İbrahim Hamdi'nin Atlas'ı. Tarih Dergisi, 14(19), 115-140.
• Öz, M. (2005). Osmanlı klasik döneminde Anadolu kentleri. Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi Şehir Tarihi, 3(6), 59.
• Özcan, T. (2007). Pazar (Osmanlı Dönemi). İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 206-208.
• Özgüç, N. & William A. M. (2000). Şehirlerin Alternatif Alışveriş Mekânları: İstanbul'da Haftalık Pazarlar. Tasarım + Kuram Dergisi, 1(2), 35-58.
• Pakalın, M. Z. (1993). Osmanlı tarih deyimleri ve terimleri sözlüğü. Milli Eğitim Basımevi.
• Pamuk, Ş. (2007). Osmanlı-Türkiye iktisâdi tarihi 1500-1914. İletişim Yayınları.
• Paşazade, Â. (2003). Osmanoğulları’nın Tarihi. Çev. K. Yavuz, & M.A. Y Saraç, Koç Kültür Sanat Tanıtım.
• Pul, A. (2008). Osmanlı sosyal hayatı figüranlarından arayıcı esnafı. Tarih İncelemeleri Dergisi, 23(1), 211-238. Shakur, T., Hafız, R., Arslan, T. V., & Cahantimur, A. (2012). Economy and culture in transitions: A comparative study of two architectural heritage sites of Bazars and Hans of Bursa and Dhaka. ArchNet-IJAR: International Journal of Architectural Research, 6(3), 1-18.
• Şahan, G. Altaç, İ., Yasa, H. D., Ay, F. & Şen, Ş. (2014). Eğitimci gözüyle Bartın kadınlar pazarında çalışan kadınların hayata ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(2), 416-434.
• Tuncel, H. (2003). Anadolu şehirlerinde semt pazarlar: Elazığ örneği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(1), 49-70.
• Tuncel, M. (1992). Bartın. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. 5, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 87-90.
• TDK (2005). Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Ülgen, E. (2021). Esnaf ve Sanatkârların Pîri Ahi Evran ve geçmişten günümüze ahilik. Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 61(1), 447-469.
• Weber, M. (2012). Şehir, Modern Kentin Oluşumu. Çev. M. Ceylan, Yarın Yayınları.