FAYDACILIKTAN HAZCILIĞA: SÜRDÜRÜLEBİLİR GİYSİ TÜKETİM DAVRANIŞI

Yıl 2019, , 17 - 30, 01.12.2019

Pınar Türkdemir

https://doi.org/10.14514/byk.m.26515393.2019.7/2.17-30

Cited By: 1

Öz

Günümüz moda ve giysi tüketicileri satın alma kararlarını verirken, bir ürünün fiziksel ihtiyaçların karşılanmasını arayan faydacı yaklaşımdan daha çok duygusal ve psikolojik tatmin beklentisiyle hazcı yaklaşımdan etkilenmektedir. Bu nedenle çalışmada, kişilerin sürdürülebilir giysi tüketim davranışları ile hazcı ve faydacı tüketim değerleri arasındaki ilişkilerin şiddeti ve yönünün tespit edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda hazırlanan ve Ankara'daki bir alışveriş merkezinde moda ve giysi alışverişi yapan kolayda örnekleme yönetimiyle seçilen 500 katılımcıya uygulanan soru formunda, Babin, Darden ve Griffin (1994) tarafından geliştirilen “Hazcı ve Faydacı Tüketim Değerleri Ölçeği” ile Balderjahn ve arkadaşları (2013) tarafından geliştirilen “Sürdürülebilir Tüketim Bilinci Ölçeği” kullanılmıştır. Hazcı ve Faydacı Tüketim Değerleri Ölçeğinin 2 faktörlü yapısı ve Sürdürülebilir Tüketim Bilinci Ölçeğinin de üç faktörlü yapıları doğrulanmıştır. Yapısal eşitlik modeliyle yapılan analizler sonucunda; hazcı değerler ile çevresel bilinç, sosyal bilinç ve ekonomik bilinç arasında anlamlı ve negatif yönlü ilişkilerin varlığı; faydacı değerler ile çevresel bilinç, sosyal bilinç ve ekonomik bilinç arasında ise anlamlı ve pozitif yönlü ilişkilerin varlığı tespit edilmiştir. Bulgulara göre, hazcı ve faydacı değerlerin sürdürülebilir moda ve giysi tüketim davranışlarının sıklığını oldukça anlamlı bir şekilde açıkladığı görülmüştür. Sonuçta araştırma hipotezlerinin desteklendiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

hazcılık, faydacılık, sürdürülebilirlik, giysi tüketim davranışı

Kaynakça

• Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S. ve Yıldırım, E. (2007), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri Spss Uygulamalı, Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
• Arnold, M. J. ve Reynolds, K. E. (2003). Hedonic Shopping Motivations, Journal Of Retailing, 79(2): 77–95.
• Aydın, A.E. (2013). Ürünlere Yüklenen Hedonik Ve Faydacı Değeri Etkileyen Faktörler Üzerine Bir Araştırma, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Muğla Sıtkı Koçman University, Muğla.
• Babin, B. J., Darden, W. R. Ve Griffin, M. (1994). Work And/Or Fun: Measuring Hedonic And Utilitarian Shopping Value, Journal Of Consumer Research, 20: 644-656.
• Balderjahn, I., Buerke, A., Kirchgeorg, M., Peyer, M., Seegebarth, B., ve Wiedmann, K. P. (2013). Consciousness For Sustainable Consumption: Scale Development And New Insights In The Economic Dimension Of Consumers’ Sustainability. Ams Review, 3(4), 181–192.
• Barnes, L., ve Lea-Greenwood, G. (2006). Fast Fashioning The Supply Chain: Shaping The Research Agenda. Journal Of Fashion Marketing And Management: An International Journal, 10(3), 259–271.
• Baudrillard, J. (2017). Tüketim Toplumu. Çev: Nilgün Tutal Ve Ferda Keskin, Istanbul: Ayrıntı Yayınları Binninger, A. S.,
• Ourahmoune, N., ve Robert, I. (2015). Collaborative Consumption And Sustainability: A Discursive Analysis Of Consumer Representations And Collaborative Website Narratives. Journal Of Applied Business Research, 31(3), 969.
• Birtwistle, G., ve Moore, C. M. (2007). Fashion Clothing—Where Does İt All End Up? International Journal Of Retail and Distribution Management, 35(3), 210–216.
• Bostman, R., ve Rogers, R. (2011). What’s Mine Is Yours. How Collaborative Consumption İs Changing The Way We Live. London, Ed Collins.
• Butler, S. M., Ve Francis, S. (1997). The Effects Of Environmental Attitudes On Apparel Purchasing Behavior, Clothing And Textiles Research Journal, 15(2), 76-85.
• Chaney, I., ve Gamble J. (2008). Retail Store Ownership Influences On Chinese Consumers, International Business Review, 17(2), 170-183.
• Chang, E. (2001). The Mediating Role Of Hedonic Shopping Value In Apparel Shopping Satisfaction, Retrieved From: http://İr.Library.Oregonstate.Edu/Xmlui/Handle/1957/29901,
• Connell, K. Y. H. (2010). Internal And External Barriers To Eco-Conscious Apparel Acquisition Ijcs, International Journal Of Consumer Studies, 34, 279-286.
• Connell, K.Y.H., Ve Kozar, J. M. (2014). Environmentally Sustainable Clothing Consumption: Knowledge, Attitudes and Behavior, Textile Science And Clothing Technology, 41-61.
• Cooper, T. (2005). Slower Consumption: Reflection On Product Life Spans and The Throw Away Society, Journal Of Industrial Ecology, 9(1-2),51-67.
• Delong, M., Bao, M., Wu, J., Chao, H. Ve Lı, M. (2004). Perception Of Us Branded Apparel İn Shanghai, Journal Of Fashion Marketing And Management, 8 (2), 141-153
• Dhar Ravi Ve Wertenbroch Klaus. 2000. Consumer Choice Between Hedonic And Utilitarian Goods. Journal Of Marketing Research, 37, 60–72.
• Doğan, H. G., Gürler, A. Z. ve Ağcadağ, D. (2014). Hedonik Tüketim Alışkanlıkları Üzerine Etkili Faktörlerin Değerlendirilmesi (Tokat İli Örneği), Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(30): 69-77.
• Dunlop, R. E., Grieneeks, J. K.,ve Rokeach, M., (1983). Human Values And Proenvironmental Behavior, Ed.: E.D. Conn, İn Energy And Material Resources: Attitudes, Values, And Public Policy, Boulder Company, Westview.
• Eroğlu, E. (2012). Tüketici Davranışı Kavramı Ve Özellikleri. Odabaşı, Y. (Ed.). Tüketici Davranışları. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Eser, B., Çelik, P, Çay, A. ve Akgümüş, D. (2016). Tekstil Ve Konfeksiyon Sektöründe Sürdürülebilirlik Ve Geri Dönüşüm Olanakları. Tekstil Ve Mühendis, 23(101), 43-60.
• Fletcher, K. (2008). Sustainable Fashion And Textiles. London, Uk: Earthscan. Fornell, C., Ve Larcker, D. F. (1981). Evaluating Structural Equation Models With Unobservable Variables And Measurement Error. Journal Of Marketing Research, 18(1), 39-50.
• Goworek, H., Fisher, T., Cooper, T., Woodward, S. Ve Hıller, A. (2012). The Sustainable Clothing Market: An Evaluation Of Potential Strategies For Uk Retailers, International Journal Of Retail and Distribution Management, 40(12), 935-955.
• Hair, F. Jr, J., Sarstedt, M., Hopkins, L. Ve G. Kuppelwieser, V. (2014). Partial Least Squares Structural Equation Modeling (Pls-Sem) An Emerging Tool İn Business Research. European Business Review, 26(2), 106-121.
• Hair, J. F., Black, W. C., Babın, B. J., Anderson, R. E. ve Tatham, R. L. (2006). Multivariate Data Analysis. Upper Saddle River, Nj: Pearson Prentice Hall
• Hofstede, G. (1980). Motivation, Leadership, And Organization: Do American Theories Apply Abroad? Organizational Dynamics, 9(1), 42-63.
• Holbrook, M. Ve Hırschman, 1982). Hedonic Consumption Emerging Concepts, Methods And Prepositions, Journal Of Marketing, 46, 92-101.
• Hustvedt, G. ve Bernard, J. C. (2008). Consumer Willingness To Pay For Sustainable Apparel: The Influence Oflabeling For Fiber Origin And Production Methods. International Journal Of Consumer Studies, 32(5), 491–498.
• Islamoğlu, A. H. Ve Altunışık, R. (2010). Tüketici Davranışları, Istanbul, Beta Basım Yayım Dağıtım.
• Jägel, T., Keeling, K., Reppel, A. Ve Gruber, T. (2012). Individual Values And Motivational Complexities İn Ethical Clothing Consumption: A Means-End Approach. Journal Of Marketing Management, 28(3–4), 373–396.
• Jones, M. A., Reynolds, K. E. Ve Arnold, M. J. (2006). Hedonic And Utilitarian Shopping Value: Investigating Differential Effects On Retail Outcomes, Journal Of Business Research, 56, 974-981.
• Joung, H. (2013). Materialism And Clothing Post Purchase Behaviors, Journal Of Consumer Marketing, 30(6), 530-533.
• Joy, A., Sherry Jr, J. F., Venkatesh, A., Wang, J. Ve Chan, R. (2012). Fast Fashion, Sustainability, And The Ethical Appeal Of Luxury Brands. Fashion Theory, 16(3), 273-295.
• Kardeş F.R, Cronley M. L. Ve Clıne T.W, (2011). Consumer Behaviour. Southwestern. Kayan, A. (2018). Çevre Sorunlarına Eğitimle Farkındalık Oluşturma. Journal Of Awareness, 3(Ös), 481-496.
• Kim, H.-S. (2006). Using Hedonic And Utilitarian Shopping Motivations To Pro Inner City Consumers, Journal Of Shopping Center Research. 13, 57-79.
• Köker, N.E. Ve Maden, D. (2012). Hazcı Ve Faydacı Tüketim Bağlamında Tüketicinin Ürün Temelli Yenilikçiliği Algılaması: Amprik Bir Araştırma”, Işletme Araştırmaları Dergisi, 4(2), 94-121.
• Kükrer, Ö. (2011). Üniversite Öğrencilerinde Hedonik Tüketimin Cinsiyete Göre Farklılaşması, Retrieved From: Http://Www.Ktu.Edu.Tr/Dosyalar/İletisimarastirmalari_F18cc. Pdf, On 27.09.2016
• Mcneill, L. Ve Moore, R. (2015). Sustainable Fashion Consumption And The Fast Fashion Conundrum: Fashionable Consumers And Attitudes To Sustainability İn Clothing Choice. International Journal Of Consumer Studies, 39(3), 212–222
• Niinimäki, K. (2010). Eco-Clothing, Consumer Identity And Ideology. Sustainable Development, 18(3), 150–162.
• Odabaşı, Y. (2001). Tüketim Kültürü: Yetinen Toplumun Tüketen Topluma Dönüşümü, Sistem Yayıncılık, Istanbul.
• Oppewal, H. ve Holyoake, B. (2004). Bundling And Retail Agglomeration Effects On Shopping Behavior. Journal Of Retailing And Consumer Services, 11(2), 61-74.
• Overby, J. W. ve Lee, E. J. (2006). The Effects Of Utilitarian And Hedonic Online Shopping Value On Consumer Preference And Intentions. Journal Of Business Research, 59(1011), 1160-1166.
• Ringle, C, M., Wende, S. ve Becker, J.-M. (2015). Smartpls 3. Www.Smartpls.Com Rokeach, M. (1973). The Nature Of Human Values.
• Free Press. Roy, R. Ve Ng, S. (2012). Regulatory Focus And Preference Reversal Between Hedonic And Utilitarian Consumption. Journal Of Consumer Behaviour, 11(1), 81-88.
• Ruirui, Z. (2014). Sustainable Apparel Consumption: Scale Development And Validation, Department Of Apparel, Textiles, And Interior Design, (Unpublished Master Thesis), Thesis Kansas State University
• Sanchez, J., Callarisa, L., Rodrıguez, R. M. Ve Molıner, M. A. (2006). Perceived Value Of The Purchase Of A Tourism Product. Tourism Management, 27(3), 394-409.
• Schwartz, S. H. (2012). An Overview Of The Schwartz Theory Of Basic Values. Online Readings İn Psychology And Culture, 2(1), 1-20.
• Shen, D., Richards, J., ve Liu, F. (2013). Consumers’ Awareness Of Sustainable Fashion. Marketing Management Journal, 23(2), 134-147.
• Sheth, J. N., Newman, B. I. ve Gross, B. L. (1991). Why We Buy What We Buy: A Theory Of Consumption Values. Journal Of Business Research, 22(2), 159-170.
• Şengün, H. Ġ. ve Karahan, M. (2013). Hedonik (Hazcı) Tüketim Alışkanlıkları Ve Tüketicileri Bu Tür Alışkanlıklara Motive Eden Nedenler, Dicle Üniversitesi Iıbf Dergisi, 2(4), 13-26.
• Tamer, N. (2013). Sürdürülebilir Tüketim Açısından Giysi Satın Alma-Elden Çıkarma Davranışında Güdüsel Satın Alma Ve Materyalist Eğilim Ilişkisi Üzerine Bir Araştırma, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Galatasaray Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Teller, C., Reutterer, T. Ve Schnedlıtz, P. (2008). Hedonic And Utilitarian Shopper Types In Evolved And Created Retail Agglomerations. The International Review Of Retail, Distribution and Consumer Research, 18, 283–309.
• Tokatlı, N. ve Kızılgün, Ö. (2009). From Manufacturing Garments For Ready-To-Wear To Designing Collections For Fast Fashion: Evidence From Turkey. Environment And Planning A, 41(1), 146–162.
• Torlak, Ö. (2000). Tüketim: Bireysel Eylemin Toplumsal Dönüşümü. Inkılab Yayınalrı. Westbrook, R. A. Ve Black, W. C. (1985). A Motivation-Based Shopper Typology. Journal Of Retailing, 61(1), 78-103.
• Wu, J. Ve Delong, M. (2006) Chinese Perceptions Of Western-Branded Denim Jeans: A Shanghai Case Study. Journal of Fashion Marketing and Management, 10(2), 238–250.