G20 ÜLKELERİNDE CO2 EMİSYONU VE ENERJİ TÜKETİMİNİN SOSYAL VE EKONOMİK DEĞİŞKENLER ÜZERİNDEKİ ETKİSİ

Yıl 2020, , 334 - 348, 01.06.2020

Ceren Pehlivan Ayşegül Han , Nergis Bingöl

https://doi.org/10.14514/byk.m.26515393.2020.8/1.334-348

Öz

Ekonomide yaşanan gelişmeler, nüfus ve sanayide yaşanan artışlar çevresel sorunların yaşanmasına yol açmaktadır. Ekonomik gelişim, sağlık ve çevresel alanlarda birçok problemi de beraberinde getirmektedir. Bu çalışmada CO2 emisyonu ve enerji tüketiminin sağlık, nüfus ve büyümeyle olan ilişkisi incelenmiştir. G20 ülkelerinin ele alındığı çalışmada panel veri analizi yönteminden yararlanılmıştır. Ele alınan değişkenler için iki ayrı model kurularak analiz yürütülmüştür. CADF birim kök testi ile serilerin birinci dereceden bütünleşik olduğu belirlenmiştir. Değişkenler arasındaki uzun dönemli ilişkinin incelenmesi için ikinci nesil testlerden Gengenbach, Urbain ve Westerlund Panel Eşbütünleşme Testi (2016) uygulanmış ve değişkenler arasında uzun dönemli bir ilişki tespit edilmiştir. Çalışmada son olarak ise Dumitrescu-Hurlin panel nedensellik testi yapılmıştır. Yapılan nedensellik testi için birinci modelde, CO2 emisyondan, sağlık harcamalarına, nüfus artışından CO2 emisyonuna ve CO2 emisyondan kişi başına GSYH'ya doğru yek yönlü nedensellik saptanmıştır. İkinci modelde ise nüfustan enerji tüketimine ve kişi başına GSYH'dan enerji tüketimine doğru tek yönlü nedenselliğin olduğu bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

CO2 Emisyonu, Enerji Tüketimi, Panel Analizi

Kaynakça

• Artan, S., Hayaloğlu, P. ve Seyhan, B. (2015). Türkiye’de Çevre Kirliliği ve Ekonomik Büyüme İlişkisi, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 13(1), 308- 325.
• Bayramoğlu, A. T. ve Yurtkur, A. K. (2016). Türkiye’de Karbon Emisyonu ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Doğrusal Olmayan Eş bütünleşme Analizi, Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(4), 31-46.
• Bozkurt, C. ve Okumuş, İ. (2005). Türkiye’de Ekonomik Büyüme, Enerji Tüketimi, Ticari Serbestleşme ve Nüfus Yoğunluğunun CO2 Emisyonu Üzerindeki Etkileri: Yapısal Kırılmalı Eş bütünleşme Analizi, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(32), 23-35.
• Breusch, T. ve A. Pagan. (1980). The Lagrange Multiplier Test and Its Applications to Model Specification in Econometrics, The Review of Economic Studies, 47 (1), 239–254.
• Bruvoll, A. ve Medin, H. (2003). Factors behind the Environmental Kuznets Curve. A Decomposition of the Changes in Air Pollution, Environmental and Resource Economics, 24(1), 27-48.
• Canpolat, E. ve Fendoğlu, E. (2018). Hava Kirliliği ile Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 309-324.
• Chaabouni, S., Zghidi, N. ve Mbarek, M. B. (2016). On the Causal Dynamics Between CO2 Emissions, Health Expenditures and Economic Growth, Sustainable Cities and Society, 22, 184-191.
• Dumitrescu, E. I.ve Hurlin, C. (2012). Testing for Granger non-Causality in Heterogeneous Panels, Economic Modelling, 29(4), 1450–1460.
• Eberhardt, M. ve Teal, F. (2010). Productivity Analysis in Global Manufacturing Production, https://ideas.repec.org/p/oxf/wpaper/515.html
• Ecevit, E. ve Çetin, M. (2016). Ekonomik Büyüme ve Çevre Kirliliğinin Sağlık Üzerindeki Etkisi: Türkiye ile İlgili Ampirik Kanıt, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (48), 83-98.
• Erden, C. ve Koyuncu, F. T. (2014). Kalkınma ve Çevresel Sağlık Riskleri: Türkiye için Ekonometrik Bir Analiz, Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6(2), 9-23.
• Gengenbach, C., Urbain, J-P. ve Westerlund, J. (2016). Error Correction Testing in Panels with Common Stochastic Trends, Journal of Applied Econometrics, 31 (6), 982-1004.
• Granger, C. W. J. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-Spectral Methods, Econometrica, 37(3), 424-438.
• Ghorashi, N. ve Rad, A. A. (2017). CO2 Emissions, Health Expenditures and Economic Growth in Iran: Application of Dynamic Simultaneous Equation Models, Journal of Community Health Research, 6(2), 109-116.
• Gövdeli, T. (2019). Health Expenditure, Economic Growth, and CO2 Emissions: Evidence from the OECD Countries, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(31), 488-516.
• Grossmann, G. M. ve Krueger, A. B. (1991). Environmental Impact of a North American Free Trade Agreement. NBER Working Paper 3914.
• Güney, A. (2018). Genişletilmiş Çevresel Kuznets Eğrisinin Türkiye İçin Yeniden Değerlendirilmesi, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(3), 745-761.
• Halıcıoğlu, F. (2009). An Econometric Study of CO2 Emissions, Energy Consumption, Income and Foreign Trade in Turkey, Energy Policy, 37, 1156-64.
• Karaaslan, A., Abar, H. ve Çamkaya, S. (2017). CO2 Salınımı Üzerinde Etkili Olan Faktörlerin Araştırılması: OECD Ülkeleri Üzerine Ekonometrik Bir Araştırma, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(4), 1297-1310.
• Koçak, E. (2014). Türkiye'de Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezinin Geçerliliği: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı, İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 2(3), 62-73.
• Omri, A., Nguyen, D. K. ve Rault, C. (2014). Causal Interactions between CO2 Emissions, FDI, and Economic Growth: Evidence from Dynamic Simultaneous-Equation Models, Economic Modelling, 42, 382 389.
• Pesaran, M. H. (2004). General Diagnostic Tests for Cross-Section Dependence in Panels, Cambridge WorkingPapers in Economics, No: 0435.
• Pesaran, M. H. (2006). Estimation and Inference in Large Heterogeneous Panels with a Multi Factor Error Structure, Econometrica, 74 (4), 967–1012.
• Pesaran, M. H., A. Ullah, ve T. Yamagata. (2008). A Bias-adjusted LM Test of Error Cross-Section Independence, Econometrics Journal, 11, 105–127.
• Salahuddin, M., Gow, J. ve Öztürk, I. (2015). Is The Long-run Relationship between Economic Growth, Electricity Consumption, Carbon Dioxide Emissions and Financial Development in Gulf Cooperation Council Countries Robust?, Renewable and Sustainable Energy Reviews, 51, 317-326.
• Sencar, P. (2007). Türkiye'de Çevre Koruma ve Ekonomik Büyüme İlişkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü. Edirne.
• Şahin, D. ve Durmuş, S. (2019). OECD Ülkelerinde Ekonomik Büyüme ve Çevre Kirliliğinin Sağlık Harcamaları Üzerine Etkisinin Analiz', Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 56(647), 185-201.
• Yandle, B., Bhattarai, M. ve Vijayaraghavan, M. (2004). Environmental Kuznets Curves: a Review of Findings, Methods, and Policy Implications. PERC Research Study 02-1 update (No. H044740). International Water Management Institute.
• Yavuz, N. Ç. (2014). CO2 Emission, Energy Consumption, and Economic Growth for Turkey: Evidence from a Cointegration Test with a Structural Break, Energy Sources, Part B: Economics, Planning and Policy, 9(3), 229-235.