BRICS ÜLKELERİ İLE TÜRKİYE’NİN PERFORMANS VE POTANSİYEL KRİTERLERİ ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 35, 02.07.2019

Turgay Battal , Ercan Akan

https://doi.org/10.14514/BYK.m.26515393.2019.7/1.1-35

Cited By: 11

Öz

BRICS ülkeleri Dünya nüfusunun yüzde 43’ünü, Dünya ekonomisinin de yüzde 30’unu kapsamasından dolayı önem arz etmektedir. Türkiye son yıllarda başardığı dönüşüm hamleleri ile gelişme gösteren bir ülke olarak BRICS’e üye olabileceğini en üst mertebeden dile getirmiştir. Literatürde BRICS ile ilgili birçok çalışma olmasına rağmen, içinde Türkiye’nin de olduğu, ekonomik ve lojistik performanslarıyla, ülkelerin potansiyellerini ölçmeye yönelik çalışmaların oldukça kısıtlı olduğu görülmektedir. Yapılan bu çalışma ülkelerin ekonomik performanslarını ölçen, yaygın olarak kullanılan makroekonomik kriterlerin yanı sıra ülkelerin gelişiminde önemli rol oynayan lojistik performans kriterleri de kullanılmıştır. Bu kriterlere ilave olarak ülkelerin gelişme potansiyellerini ölçmeye katkı sağlayabilecek özgün kriterler seçilerek ilgili ülkelerin gelişme potansiyelleri de bu çalışmada dikkate alınmıştır. Genel olarak ülkelerin değerlendirilmesi, ülkelerin ilgili başlıklardaki verilerinin birincil veya ikincil kaynaklardan toplanarak çeşitli kalitatif ve kantitatif metotlar ile karşılaştırılarak sıralanması yoluyla yapılmaktadır. Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri (ÇKKV) bu tür karşılaştırmalarda kullanılan ve elde edilen sonuçların alternatifleri arasında objektif olarak değerlendirilmesine imkân vermesi sebebiyle araştırmalarda sıklıkla kullanılmaktadır. Bu çalışmada kriterlerin CRITIC yöntemiyle ağırlıklandırılması ile hesaplanması ve PROMTHEE-GAIA ÇKKV yöntemi ile sıralanması ve çıkan sonuçların değerlendirilmesi yoluyla yapılmış özgün bir çalışmadır.

Anahtar Kelimeler

BRICS, Türkiye, ÇKKV, CRITIC, PROMTHEE-GAIA

Kaynakça

• Acemoglu, D., D. Laibson and J. A. List (2016). Macroeconomics, Pearson, London, 1st Edt. Asia Times. (2018). Türkiye BRICS’e neden ilgi duyuyor? Analiz, https://sptnkne.ws/jmmS, Erişim Tarihi: 17.09.2018
• Brans, J. P. and P. Vincke (1985). A Preference Ranking Organization Method. The PROMETHEE Method for MCDM, Management Science, Vol. 31: pp. 641–656.
• Bertelsmann-Scott, C., E. T. Prinsloo Sidiropoulos, L. Wentworth and C. Wood. (2016). The New Development Bank: Moving the BRIC from an Acronym to an Institution, SAIIA Occasional Paper, No: 233, http://www.saiia.org.za/research/the-new-developmentbank- moving-the-brics-from-an-acronym-to-aninstitution/ Erişim Tarihi: 03.10.2018.
• BRICS. (2017). BRICS Mechanism Development Strategy Report, Centre for China in the World Economy, Tsinghua University, BRICS Economic Think Tank. http:// www. ccwe. tsinghua. edu.cn/ upload_files /file /20170904 /150449684177 1012 0 86.pdf, Erişim Tarihi: 20.08.2018.
• BRICS Information Centre (a). (2018). BRICS Collaboration Mechanism Institutions, University of Toronto, http://www.brics.utoronto.ca, Erişim Tarihi: 14.09.2018.
• BRICS Information Centre (b). (2018). BRICS Official Documents and Meetings, University of Toronto, http://www.brics.utoronto.ca/docs/index.html# foreign, Erişim Tarihi: 14.09.2018.
• BRICS Information Centre (c). 2018. BRICS Analysis, University of Toronto, http://www.brics.utoronto.ca/analysis/index.html, Erişim Tarihi: 14.09.2018.
• CNN Türk. (2018). Yolsuzlukla suçlanan Başkan istifa etti. https:// www.cnnturk. com/dunya /yolsuzlukla- suclanan-baskan-zuma-istifa-etti, Erişim Tarihi: 15.09.2018.
• DEİK. 2015. Brezilya Ülke Bülteni, https://www.deik.org.tr/uploads/brezilya-ulke-bultenikasim- 2015.pdf, Erişim Tarihi: 19.09.2018.
• Diakoulaki D., Mavrotas G. and Papayannakis, L. (1995). Determining Objective Weights in Multiple Criteria Problems: The CRITIC Method, Computers and Operations Research, Vol: 22, 763-770.
• Dünya Gazetesi. (2018). AR-GE Harcamaları Yüzde 1’e Yaklaştı, https://www.dunya.com/ekonomi/AR-GE-harcamalari-yuzde-1e-yaklasti-haberi- 263493, Erişim Tarihi: 07.09.2018.
• Eğilmez, M.(a). (2018). Kendime Yazılar (Blog), http://www.mahfiegilmez.com/p/makaleler.html, Erişim Tarihi: 03.10.2018.
• Eğilmez, M. (b). 2018. Ekonomi Sözlüğü (Blog), http://www.mahfiegilmez.com/p/ekonomisozlugu. html, Erişim: 08.10.2018.
• Finanacial Times. (2018). https://www.ft.com/content/c8aa1f1c-faae-11e7-a492- 2c9be7f3120a, Erişim Tarihi: 31.10.2018
• Fitch Rating. (2018). Sovereign Rating Criteria, https://www.fitchratings.com/site/re/10037181, Erişim tarihi: 08.10.2018.
• Frascati Kılavuzu. (2015). Araştırma ve Deneysel Geliştirme Taramaları İçin Önerilen Standart Uygulama OECD, https://www. tubitak. gov. tr/ tubitak _content_files/BTYPD/ kilavuzlar / frascati _tr. pdf, Erişim Tarihi: 05.09.2018.
• G20 Summit. (2016). G20 Summit 2016, China, http://www.g20.utoronto.ca/2016/151201-xien. pdf, ErişimTarihi: 15.11.2015.
• Gazprom. (2018). Güncel Doğalgaz Fiyatları, http://www.gazprom.com, Erişim Tarihi: 02.10.2018. 34
• Genç T. ve Masca M. (2012). TOPSIS ve PROMETHEE Yöntemleri ile Elde Edilen Üstünlük Sıralamalarının Bir Uygulama Üzerinden Karşılaştırması, Journal of Economics & Administrative Sciences Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 15, Sayı 2: s. 539-566.
• Güney, T. (2017). Türkiye ve BRICS Ülkelerinde Ekonomik Özgürlüğün Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi, International Review of Economics and Management, Volume 5, No. 2, s. 30-47.
• IMF (a). (2002). Sovereign Credit Ratings Methodology: An Evolution, IMF Working Paper, https:// www..imf..org/external/pubs/ft/wp/2002/wp02170.pdf, Erişim Tarihi: 08.10.2018.
• IMF (b). (2002). Balance of Payments. http://data.imf.org/regular.aspx?key=61468208, Erişim Tarihi: 03.09.2018.
• Inbound Logistics. (2018). Global Logistics Guide, http://www. Inbound logistics. com/ cms/article/ 2018-global-logistics-guide/# addsearch= 2015yüzde20 globalyüzde 20 logistics yüzde20guide, Erişim Tarihi: 06.09.2018.
• INSEAD and WIPO. (2018). The Global Innovation Index 2018: Energizing the World with Innovation, Fontainebleau, Cornell University, Ithaca and Geneva, http://www.wipo .int/edocs/ pubdocs/en/wipo_pub_gii_2018.pdf, Erişim Tarihi: 04.09.2018.
• ITC (International Trade Centre) (a). (2018). BRICS ülkeleri ve Türkiye İhracat Verileri, https://www. trademap. org/Index. Aspx, Erişim Tarihi: 15.09.2018.
• ITC (International Trade Centre) (b). (2018). Güney Afrika Cumhuriyeti, https:// www.trademap. org/ Index. Aspx, Erişim Tarihi: 15.09.2018.
• Jahan, A., Mustapha, F., S. M. Sapuan, Ismail Y. and M. Bahraminasab (2012). A Framework for Weighting of Criteria in Ranking Stage of Material Selection Process, International Journal of Advanced Manufacturing Technology, vol 58, 411-420.
• LPI. (2018). The Logistics Performance Index, https://lpi.worldbank.org, Erişim Tarihi: 13.09.2018.
• Matthee, H. (2016). Turning from the West: South Africa’s Ominous Pivot, World Affairs Journal, http://www.Worldaffairsjournal.org/article/turning-west-south-africa’s ominouspivot?utm_source =World+ Affairs+ Newsletter &utm_ campaign= f4bf3beb63 -April_ 5_2016_ WAJ_ Matthee4_ 5_2016&utm _medium= email& utm_term =0_f83b 38c5c7 - f4b f3beb63-294669641, Erişim Tarihi: 03.10.2018.
• Krugman, P. and R. Wells (2006). Macroeconomics, Worth Publishers, New York, 2nd Edt. Mareschal, B. (2012). How to Chooses the Right Preference Function, http://www.prometheegaia. net/faq-pro/index. php?action =article &cat_id =003002&id=4, Erişim Tarihi: 16.10.2018.
• New Development Bank. (2018). https://www.ndb.int/, Erişim Tarihi: 18.09.2018.
• Oilprice. (2018). Güncel Ham Petrol Fiyatları, https://oilprice.com, Erişim Tarihi: 02.10.2018.
• O’Neill, J. (2001). Building better global economic BRIC’s, Goldman Sachs Global Economics
• Paper 66, http://www. goldmansachs.com /our- thinking/ archive/ archive- pdfs/ buildbetterbrics. pdf, Erişim Tarihi: 02.10.2018.
• Oslo Kılavuzu (2005). Yenilik ve Verilerin Toplanması ve Yorumlanması İçin İlkeler, https:// www . tubitak.gov.tr/tubitak_content_files/BTYPD/kilavuzlar/Oslo_Manual_Third_Edition.pdf, Erişim Tarihi: 04.09.2018.
• S&P Rating. 2018. Understanding Ratings, https://www.spratings.com/en_US/understan ding–ratings #firstPage; Erişim: 08.10.2018.
• Sandalcılar, A., R. (2012). BRIC Ülkelerinde Ekonomik Büyüme ve İhracat Arasındaki İlişki: Panel Eş Bütünleşme ve Panel Nedensellik. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Sayı 17(1):161-179.35
• TCMB (a). (2018). Döviz Kurları, Gösterge Niteliğindeki Merkez Bankası Kurları, http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Istatistikler/ Doviz+Kurlari/Gosterge+Niteligindeki+Merkez+Bankasi+Kurlarii/, Erişim Tarihi: 19.09.2018.
• TCMB (b). (2018). Terimler Sözlüğü, https://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/TR/TCMB+TR/Main+Menu/Banka+Hakkinda/Egitim-Akademik/Terimler+Sozlugu/, Erişim Tarihi: 10.10.2018.
• TİM. (2018). Brezilya Ülke Masası, http://www.tim.org.tr, Erişim Tarihi: 19.09.2018.
• Toloraya, G. (2018). Türkiye’nin BRICS üyeliği şu an için imkansız, https://sptnkne.ws/jjqJ, Erişim Tarihi: 17.09.2018.
• Trading Economics. (2018). Creadit Ratings. https://tradingeconomics.com/country-list/rating, Erişim Tarihi: 03.09.2018.
• UNDP. (2018). Human Development Index, http://hdr.undp.org/en/data#, Erişim Tarihi: 05.09.2018.
• UNCTAD (a). (2018). Düzenli Hat Taşımacılık Bağlantı Endeksi, https:// unctad. org/en/Publications Library/ rmt 2018 _en. pdf, Erişim Tarihi: 24.09.2018.
• UNCTAD (b). (2018). Liner shipping connectivity index,https://unctadstat.unctad.org/wds/TableViewer/tableView.aspx?ReportId=92, Erişim Tarihi: 24.09.2018.
• WEF (World Economic Forum). (2018). http://www3.weforum.org/docs/GCR20172018/05FullReport/ TheGlobal Com petit iveness Report 2017 yüzdeE2yüzde80yüzde932018.pdf, Erişim Tarihi: 04.09.2018.
• Wilson D. and Purushothaman R. (2003). Dreaming with BRICs: The Path to 2050, GlobalEconomics, Goldman Sachs,Paper No: 99, s.1-24. World Bank (a). (2018). GDP per capita, https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.CD, Erişim Tarihi: 10. 09. 2018.
• World Bank (b). (2018). GDP growth (annual yüzde), https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.MKTP.KD.ZG, Erişim Tarihi: 03.09.2018.
• World Bank (c). (2018). Unemployment, total (yüzde of total labor force), https://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.NE.ZS, Erişim Tarihi: 02.09.2018.
• World Bank (d). (2018). Inflation, GDP deflator (annual yüzde), https://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.DEFL.KD.ZG, Erişim Tarihi: 03.09.2018.
• World Bank (e). (2018). Research and development expenditure (yüzde of GDP), https://data.worldbank.org/indicator/GB.XPD.RSDV.GD.ZS?view=chartt, Erişim Tarihi: 12.09.2018.
• Yeni Gelişen Pazarlar Lojistik Endeksi. (2018). Agilty Emerging Markets Logistics Index,https://www.agility.com/en/emerging-markets-logistics-index/, Erişim Tarihi: 10.09.2018.