TÜKETİCİ ETNOSENTRİZMİ VE ÜLKE MENŞEİ ETKİSİNİN YABANCI MARKALI ÜRÜN SATIN ALMA NİYETİ ÜZERİNE ETKİSİ

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 1, 89 - 122, 02.07.2019

Sibel Aydoğan

https://doi.org/10.14514/BYK.m.26515393.2019.7/1.89-122

Cited By: 9

Öz

Tüketici etnosentrizmi (etnik merkezcilik), tüketicilerin bireysel özelliklerine ve onların niyetlerine, tercihlerine, satın alma davranışlarını etkileyen tutumlarına odaklanır. Ürünün menşe ülkesi ve dolayısıyla menşe ükenin imajı satın alma aşamasında tüketici algısında olumlu ya da olumsuz çağrışımlar yapabilmekte ve bu da satın alma kararını etkileyebilmektedir. Eğer ürünün üretildiği ülke tüketici zihninde olumlu çağrışımlar yaratıyorsa bu durum ürünün imajının da olumlu olmasına neden olmakta ve satın almayı pozitif yönde etkilemektedir. Bu çalışmanın temel amacı öncelikle tüketicilerin etnosentrizm derecesini belirlemektir. Tüketici etnosentrizmi ile menşe ülkenin tüketicilerin yabancı markalı ürünlere yönelik satın alma niyetleri üzerindeki etkisinin değerlendirilmesi ise çalışmanın bir diğer amacıdır. Bu bağlamda kolayda örnekleme yöntemi ile 605 kişiye ulaşılmıştır. Çalışmaya göre, tüketici etnik merkezcilik ortalaması, orta düzeyde eğilimi gösteren 49,17 sayısıdır. Ülke Menşei Etkisi ile Tüketici Etnosentrizmi arasında pozitif yönlü bir ilişki görülmüştür. Tüketici Etnosentrizmi ile yabancı marka çay satın alma niyeti arasında ise negatif yönlü bir ilişki vardır.

Anahtar Kelimeler

Etnosentrizm, Tüketici Etnosentrizmi, Ülke Menşei, Marka, Satın Alma Niyeti

Kaynakça

• Agbonifoh, B.A. and J.U. Elimimian. (1999). Attitudes of Developing Countries Towards COO Products in an Era of Multiple Brands. Journal of International Consumer Marketing. 11.4 97-116.
• Aktan, M. (2015). Ülke Kişiliği İle Genel Ürün İmajının Tüketici Davranışı Üzerine Etkisi: Japonya, Güney Kore, Çin Halk Cumhuriyeti ve Türkiye Örneği, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Üretim Yönetimi ve Pazarlama Anabilim Dalı. Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Al-Sulaiti, K. I. and M. J. Baker. (1998). Country of Origin Effects: A Literature Review, 150- 170.
• Anderson, W.T. and W.H. Junningham. (1972). Gauging Foreign Product Promotion, Joumal of Advertising Research, 12.1, s. 29-34.
• Arı, E.S. (2007). Satın Alma Kararlarında Tüketici Etnosentrizmi ve Menşe Ülke Etkisinin Rolü Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Baker, Michael J. and Ballington, Lorna. (2002). Country of Origin as A Source of Competitive Advantage. Journal of Strategic Marketing, (Jun). 10.2, s. 157-168.
• Balabanis, G., A. Diamantopouos, R. D. Mueller, T. C. Melewar, (2001). The Impact of Nationalism Patriotism and Internationalism on Consumer Ethnocentric Tendencies., Journal of International Business Studies, 32.1, 157-175.
• Batra, R., V. Ramaswamy, D. L. Alden, E. M. Steenkamp, S. Ramachander. (2000). Effects of Brand Local and Nonlocal Origin on Consumer Attitudes in Developing Countries, Journal of Consumer Psychology, 9.2, s. 83-95.
• Bawa, A. (2004). Consumer Ethnocentrism: CETSCALE Validation and Easurement of Extent, VIKALPA, 29. 3, (July-September) 2004, s. 43-57.
• Bilgin, Z. (2003). Basics For Consumer Behavior. İstanbul: Türkmen Kitabevi
• Bilkey, W.J. and E, Nes (1982). COO Effects On Product Evaluations. Journal of International Business Studies, (Spring-Summer), 89-99.
• Büyüköztürk, Ş., Ö. Çokluk ve G. Şekercşoğlu. (2002). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, 2. Baskı, Pegem Yayıncılık, Ankara, s. 123.
• Christie, R. (1991). Authoritarianism and Related Constructs. In. John, P.Robinson, Phillip, R. Shaver,Lawrence, S.Wrightsman (Eds.), Measures of Personality and Social PsychologicalAttitudes. Academic Press Inc. San Diego, California.
• Chattalas, M., T. Kramer and H. Takada. (2008). The Impact of National Stereotypes on the Country of Origin Effect. International Marketing Review. 25.1, s. 54-74.
• Çokluk, Ö., G. Şekercioğlu ve Ş. Büyüköztürk. (2010). Sosyal Bilimler İçin Çok Değişkenli İstatistik SPSS ve LISREL Uygulamaları, Ankara: Pegem Akademik Yayınları. S. 252.
• Ettenson, R. (1993). Brand Name and Country of Origin Effects in the Emerging Market Economies of Russia, Poland and Hungary, International Marketing Review, 10.5, s. 14-36. Fettahoğlu, H. S.ve Sünbül, M. B. (2015). Tüketici Etnosentrizmi ve Tüketici Husumetinin X, Y, Z Kuşakları Açısından İncelenmesi. International Journal of Academic Values Studies. 1 (1), s. 26-45.
• Gegez, E. (2010). Pazarlama Araştırmaları, 3. Baskı, İstnbul: Beta Yayınevi.
• Guliyev, O. (2007). Azerbaycan Tüketicilerini Yerli ve Yabancı Markalı Ürünlerin Tercihide Köken Ülke Faktörünün Önemi, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Sakarya.
• Ha, C. L. (1998). The Influence of Consumer Ethnocentrism and Product Characteristics on Country of Origin Effects: A Comparison Between U.S. Consumers and Korean Consumers. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Faculty of the Graduate School of the University of Texas, Arlington.
• Han, C. M. and Terpstra, V. (1988). Country of Origin Effects for Uni-national and Binational Products. Journal of International Business Studies, 19, s. 235-255.
• Han, C. M. (1989). Country Image or Summary Construct? Journal of Marketing Research, 26, s. 222-229.
• He, J. ve Wang, C.L. (2015). Cultural Identity and Consumer Ethnocentrism Impacts on Preference and Purchase of Domestic Versus Import Brands: An Empirical Study in China. Journal of Business Research. 68, s. 1225-1233.
• Hofstede, G. (1988). Cultures and Organizations: Software of the mind. London, McGraw-Hill.
• Hooley, G. J., D. Shipley and N. Kriegen. (1988). A Method of Modelling Consumer Perceptions of COO. International Marketing Review. Autumn, s. 67-76.
• Hong, S.T. and R. Wyer (1989). Effects of Country of Origin and Product Attribute Information on Product Evaluation: an Information-Processing Perspective. Journal of Consumer Research, 16.2, s. 175-187.
• Jain, S. K. and Jain (2013). Consumer Ethnocentrism and its Antecedents: An Exploratory Study of Consumers in India. Asian Journal of Business Research. 3 (1), s. 1- 18.
• Ji, C .H. ve İbrahim. (2007). Islamic Doctrinal Orthodoxy and Religious Orientations: Scale Development and Validation. The International Journal for the Psychology of Religion. Vol. 17, No. 3, s. 189-208.
• Johansson, J. K., Douglas, S. P., Nonaka, I. (1985). Assessing the Impact of Country of Origin on Product Evaluations: A New Methodological Perspective. Journal of Marketing Research. (Nov), 22.4, s. 388-396.
• Kaynak, E., O. Kucukemiroglu and A.S. Hyder. (1983). Consumers' Country of Origin Perceptions of Imported Productsin a Homogenous Less Developed Country, European Journal of Marketing, 34.9- 10, s. 1221-1241.
• Kaynak, E. ve A. Kara (2000). "Consumer Perceptions of Foreign Products - An Analysis of Product-Country Images and Ethnocentrism.", European Journal of Marketing, Vol. 36, No. 7-8, s. 928-949.
• Kinra, N. (2006). The Effect of Country of Origin on Foreign Brand Names in the Indian Market. Marketing Intelligence and Planning. 24 (1), s. 15-30.
• Kurtuluş, K. (2004). Pazarlama Araştırmaları. Genişletilmiş 7. Baskı, İstanbul: Literatür Yayınları.
• Klein, J. G., R. Ettenson and D. M. Morris (1998). The Animosity Model of Foreign Purchase: An Empirical Test in The People’s Republic of China. Journal of Marketing, 62 (January), s. 89-100.
• Magnusson,P. vd.,(2014). The Spillover Effects of Prototype Brand Transgressions on Country Imageand Related Brands. Journal of International Marketing. 22 (1), s. 21- 38.
• Martinez T.L., J. I. Zapata and S. B.Garcio. (2000). Consumer Ethocentrism Measurement: An Assesment of The Realibilty and Validty of The CETSCALE in Spain. European Journal of Marketing. 34(11/12), s. 1353-1373.
• Mohamad, O., Z .U. Ahmad, E. D. Honeycutt, T. H. Tyebkhan. (2000). Does 'Made in...' Matter to Consumers? A Malaysian Study of Country of Origin Effect, Multinational Business Review, (Fall), 2000, s. 69-73.
• Morello, G. (1984). The Made-In Issue: A Comparative Research on The Image of Domestic and Foreign Products. European Research. (January), s. 5-21.
• Muhamad, N. and D. Mizerski (2010). The Constructs Mediating Religions’ Influence on Buyers and Consumers. Journal of Islamic Marketing. Vol. 1, No. 2, s. 124-135.
• Nagashima, A. (1970). A comparison of Japanese and US attitudes Toward Foreign Products. Journal of Marketing, 34, s. 68-74.
• Nakos, G. E. and Y. E. Hajidimitriou (2007). The Impact of National Animosity on Consumer Purchases: The Modifying Factor of Personal Characteristics. Journal of International Consumer Marketing, 19.3, s. 53-72.
• Nart, S. (2008). Menşe Ülke Etkisinin Tüketici Algılamaları ve Davranışlarına Yansımaları: İngiltere Pazarında Türk ve Alman Markalarının Karşılaştırılması, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, c.13, (3), s. 153- 177.
• Nunnally, J. (1979). Psychometric Theory, McGrawHill, New York.
• Okechuku, C., (1999). The importance of product Country of Origin: A Conjoint Analysis of the United States, Canada, Germany and Netherlands. European Journal of Marketing, 28, s. 5-19.
• Özsomer, A., Bodur, M. ve Cavuşgil, S. T. (1991). Marketing Standardization by Multinationals in an Emerging Market. European Journal of Marketing, Bradford: 1991. 25.12,50.
• Papadopoulos, N., L.A. Heslop, J. Beracs (1989). National Stereotypes and Product Evaluations in a Socialist Country, International Marketing Review, Vol.7.1, s. 32-47
• Papadopoulos, N. (1993). What Product and Country Images Are and Are Not. International Business Press.
• Papadopoulos, N. and L. Heslop (1993). Product-Country Images: Impact and Role in International Marketing. New York, NY: The Haworth Press.
• Peterson, R. A. ve A. J. Jolibert. (2005). A Meta Analysis of COO Effects. Journal of International Business Studies (fourth quarter), s. 883-900
• Samiee, S., (1994). Customer Evaluation of Products in a Global Market. Journal of International Business Studies, 25, s. 579–604.
• Schaefer, A. (1997). Consumer Knowledge and Country of Origin Effects. European Journal of Marketing. 31.(1), s. 56-72.
• Schooler R. D., (1965). Product Bias in The Central American Common Market. Journal of Marketing Research, 2 (November), s. 394-397.
• Shimp, T.A. and S. Sharma (1987). Consumer Ethnocentrism: Construction and Validation of the CETSCALE, Journal of Marketing Research, 24, (August), s. 280-9
• Siamagka, N. T. and G. Balabanis (2015). Revisiting Consumer Ethnocentrism:Review, Reconceptualization and Empirical Testing. Journal of Marketing. 23, (3), 66-86.
• Sumner, W. G. (1906). Folkways: A Study of The Sociological Importance of Usages, Manners, Customs, Mores and Morals. Ginn and Company.
• Swimberghe, K. vd., (2009). An Exploratory Investigation of the Consumer Religious Commitment and its Influence on Store Loyalty And Consumer Complaint Intentions. Journal of Consumer Marketing. Vol. 26, No. 5, 340-347.
• Thelen, S., J. B. Ford and E. D. Honeycutt (2006). Assessing Russian Consumers’ Imported Versus Domestic Product Bias. Thunderbird International Business Review. 48(5), s. 687-704.
• Usunier, J-C. (2006). Relevance in Business Research: The Case of Country-of-Origin Research in Marketing. European Management Review. Houndmills: Spring 3.1, s. 60.
• Varma, P. (1998). The Middle Comes First it Happens Hota Hai, The Great Indian Middle Class, OutlookIndia.(http://www.outlookindia.com/full.asp?fodname=20071112&fname=APawan+Varma+%28F%29&sid=1).[22.14.20019].
• Wall, M. and L. A. Heslop (1991). Consumer Attitudes Toward Canadian-Made Versus Imported Products. Academy of Marketing Science. Journal. Greenvale: (Summer). 14.2, s. 27.
• Yılmaz, Veysel ve Eray Çelik (2009). Yapısal Eşitlik Modellemesi, Ankara: Pegem Akademi, 8. Zain, O. M. and N. M. Yasin. (1997). The Importance of COO Information and Perceived Product Quality in Uzbekistan. International Journal of Retail and Distribution Management. 25.4, 138-145.
• Zhang, Y. (1996). Chinese Consumers Evaluation of Foreign Products: The Influence of Culture, Product Types and Product Presentation Format. European Journal Of Marketing. 30.12, 50-68.