BİST KİMYA, PETROL KAUÇUK VE PLASTİK ÜRÜNLER SEKTÖRÜNDEKİ İŞLETMELERİN FİNANSAL PERFORMANSLARININ HİBRİD ÇKKV YAKLAŞIMI ÇERÇEVESİNDE DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 1, 123 - 152, 02.07.2019

Mustafa Çanakçıoğlu

https://doi.org/10.14514/BYK.m.26515393.2019.7/1.123-152

Cited By: 6

Öz

Bu çalışmada Borsa İstanbul (BIST) imalat sanayinde yer alan kimya, petrol kauçuk ve plastik ürünler sektöründe yer alan firmaların oran analizi yaklaşımı ile birbirleriyle karşılaştırmalı finansal performans analizi yapılmıştır. Çalışma kapsamında 30 işletmenin 2013-2017 tarihleri arasındaki temel mali tablolardan elde edilen 10 finansal oran kriteri kullanılmıştır. Elde edilen veriler “Çok Kriterli Karar Verme” (ÇKKV) yöntemlerinden Entropi ve Gri İlişkiler Analiz (GİA) ile değerlendirilmiştir. Belirlenen seçim kriterlerinin ağırlıkları Entropi tekniği kullanılarak hesaplanmıştır. Ardından GİA yöntemi kullanılarak karar seçeneklerinin göreli önem değerleri hesaplanmış, firmalar her yılın performans değerlerine göre sıralandırılmıştır. Son olarak Borda metodu kullanılarak firmalar tüm yıllara göre yeniden sıralandırılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kimya Sektörü, Finansal performans, Entropi, Gri İlişkiler Analiz, Borda

Kaynakça

• Abdullah, L. and A. Otheman (2013). A New Entropy Weight for Sub-Criteria in Interval Type-2 Fuzzy TOPSIS and Its Application. Intelligent Systems and Applications, (2), s. 25-33.
• Alper, D. ve E. Aydoğan (2016). Relationships between R&D and Corporate Performance: An Empirical Analysis in Istanbul Stock Exchange. PARADOKS Economics, Sociology and Policy Journal, 12(2), s. 96-114.
• Atmaca, M. (2016). Finansal oranlar aracılığıyla çalışma sermayesi bileşenlerinin kârlılığa etkisi: Borsa İstanbul’da işlem gören kimya, plastik ve kauçuk şirketlerinde bir araştırma. Yönetim Bilimleri Dergisi, 14(28), s. 633-649.
• Avcı, Ö. B. ve F. Özçelik (2014). BIST Kimya, Petrol, Plastik Sektöründe Yer Alan Firmaların Finansal Performansının Tümleşik Birçok Kriterli Karar Verme Yöntemi İle Değerlendirilmesi, PARADOKS Ekonomi, Sosyoloji ve Politika Dergisi, Cilt 11, Sayı 2, s. 34-62.
• Ayçin, E. (2018). BIST Menkul Kıymet Yatırım Ortaklıkları Endeksinde Yer Alan İşletmelerin Finansal Performanslarının Entropi ve Gri İlişkisel Analiz Bütünleşik Yaklaşımı İle Değerlendirilmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(2), s. 595-622.
• Ayrıçay, Y., M. Özçalıcı ve M. Kaya (2013). Gri İlişkisel Analizin Finansal Kıyaslama Aracı Olarak Kullanılması: IMKB-30 Endeksindeki Finansal Olmayan Firmalar Üzerine Bir Uygulama, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), s. 219-238.
• Başar, B. (2014). Kurumsal Sosyal Sorumluluk Raporlaması ve Finansal Performans Arasındaki İlişki: Borsa İstanbul’da İşlem Gören Kimya-Petrol-Plastik Sektörü Şirketleri Üzerine Bir Araştırma, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 21(2), s. 59-72.
• Bülbül, S. ve A. Köse (2011). Türk Gıda Şirketlerinin Finansal Performansının Çok Amaçlı Karar Verme Yöntemleriyle Değerlendirilmesi, Atatürk Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 10. Ekonometri ve İstatistik Sempozyumu Özel Sayısı, s. 71-97.
• Deng J. (1982a). Control problems of grey systems, Systems & Control Letters, 1(5), s. 288- 294.
• Deng J. (1982b). Grey Systems Control, Journal of Huazhong University of Science md Technology, 3, s. 9-18.
• Feng, C-M. and R-T. Wang (2000). Performance evaluation for airlines including the consideration of financial ratios, Journal of Air Transport Management, 6(3), s. 133-142.
• Gerşil, M. ve T. Palamutçuoğlu (2016). Hisseleri BİST’de İşlem Gören Teknoloji Şirketlerinin Finansal Performanslarının Değerlendirilmesinde Topsis Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi ve Ağırlıklandırma Yöntemlerinin Karşılaştırılması, İzmir SMMMO Dayanışma Dergisi, 124, s. 57-71.
• Helder G. and H. G. Costa (2017). AHP-De Borda: A Hybrid Multicriteria Ranking Method, Brazilian Journal of Operations & Production Management, 14(3), s. 281-287. İstanbul Kimyevi Maddeler ve Mamulleri İhracatçıları Birlikler, İKMİB 2017 çalışma yılı raporu http://www.ikmib.org.tr/tr/bilgi-bankasi-calisma-yili-raporlari.html Erişim Tarihi 30.04.2019.
• Işık, Ö. (2019). Türk Mevduat Bankacılığı Sektörünün Finansal Performanslarının Entropi Tabanlı Aras Yöntemi Kullanılarak Değerlendirilmesi, Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (FESA), 4(1), s. 90-99.
• Kaplanoğlu, E. (2018). Aras ve Copras Yöntemleriyle Nakit Akışına Dayalı Performans Ölçümü: BIST Kimya, Petrol, Kauçuk Ve Plastik Ürünler Sektöründe Bir Uygulama, Muhasebe ve Vergi Uygulamaları Dergisi, 11(2), s. 153-184.
• Karaatlı, M. (2016). Entropi-Gri İlişkisel Analiz Yöntemleri İle Bütünleşik Bir Yaklaşım: Turizm Sektöründe Uygulama, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21(1), s. 63-77.
• Karaoğlan, S. ve S. Şahin (2018). BİST XKMYA İşletmelerinin Finansal Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri İle Ölçümü ve Yöntemlerin Karşılaştırılması, Ege Akademik Bakış, 18(1), s. 63-80.
• Kaya, A. ve Ö. Binici (2014). BIST Kimya, Petrol, Plastik Endeksi Hisse Senedi Fiyatları İle Petrol Fiyatları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1), s. 383-395.
• Kendirli, S. ve A. Kaya (2016). BIST-Ulaştırma Endeksinde Yer Alan Firmaların Mali Performanslarının Ölçülmesi ve TOPSIS Yönteminin Uygulanması, Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(1), s. 34-63.
• Koçak, H., A. M. Çilingirtürk ve V. Kistik (2017). Does Institutional Rank Ordering Qualitative or Quantitative?, Asian Economic and Financial Review, 7(10), s. 943-951.
• Lee, T-W.P., C-W. Lin and S- H. Shin (2012). A Comparative Study On Financial Positions Of Shipping Companies İn Taiwan And Korea Using Entropy And Grey Relation Analysis, Expert Systems with Applications, 39(5), s. 5649-5657.
• Lin, Y., M. Y. Chen and S. Liu (2004). Theory of Grey Systems: Capturing uncertainties of Grey Information”, Grey Systems Theory and Applications, Kybernetes; The International Journal of Systems &Cybernetics, 33(2), s. 196-218.
• Narayan, P. K. and S. S. Sharma (2011). New Evidance on Oil Price and Firm Returns. Journal of Banking and Finance, 35(12), s. 3253- 3262.
• Organ, A. ve B. Tekin (2014). Şehir Hastanesi Kuruluş Yeri Seçimi İçin Entropi ve Gri İlişkisel Analiz Yaklaşımı: Denizli İli Örneği. Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(3), s. 256-278.
• Peker, İ. ve B. Baki (2011), Gri ilişkisel analiz yöntemiyle Türk sigortacılık sektöründe performans ölçümü, Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 40(7), s. 1‐17.
• Shannon, C. E. (1948). A Mathematical Theory of Communication, The Bell System, Technical Journal, 27(3), s. 379-423.
• Shaverdi, M., I. Ramezani, R. Tahmesabi and A. A. A. Rostamy (2016). Combining fuzzy AHP and fuzzy TOPSIS with financial ratios to design a novel performance evaluation model, International Journal of Fuzzy Systems, 18(2), s. 248-262.
• Şenol, Z. ve A. Ulutaş (2018) “Muhasebe Temelli Performans Ölçümleri ile Piyasa Temelli Performans Ölçümlerinin CRITIC ve ARAS Yöntemleriyle Değerlendirilmesi”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 641, s. 83-102.
• Tunca, M. Z., N. Ömürbek, H. G. Cömert, ve E. Aksoy (2016). OPEC Ülkelerinin Performanslarının Çok Kriterli Karar Verme Yöntemlerinden Entropi ve MAUT ile Değerlendrilmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 7(14), s. 1-12.
• Türkiye Cumhuriyeti Ekonomi Bakanlığı, İhracat Genel Müdürlüğü Kimya Ürünleri ve Özel İhracat Daire Başkanlığı, Sektör Raporları, 2016 Kimya Sektörü, https://ticaret.gov.tr/data/5b87000813b8761450e18d7b/Kimya.pdf (Erişim Tarihi 30.03.2019)
• Türkiye Sınai Kalkınma Bankası, (2014) Kimya Sektörü Raporu, Ekonomik Araştırmalar http://www.tskb.com.tr/i/content/730_1_TSKB_Kimya%20Sektor%20Raporu.pdf (Erişim Tarihi 30.03.2019)
• Tosun, N. (2006). Determination Of Optimum Parameters For Multi-Performance Characteristics İn Drilling By Using Grey Relational Analysis, The International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 28(5-6), s. 450-455.
• Uçkun N. ve N. Girgin (2011). Türkiye’deki Kamu ve Özel Bankaların Performanslarının Gri İlişki Analizi ile İncelenmesi, Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, (21), s. 46-66.
• Uygurtürk, H. ve T. Korkmaz (2012). Finansal Performansın TOPSIS Çok Kriterli Karar Verme Yöntemi İle Belirlenmesi: Ana Metal Sanayi İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2), s. 95-115.
• Ünal, S., G. Keçek ve A. Kestane (2017). Kârlılık Etkinliği: BİST Kimya Sektörünün Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksi İle Analizi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Afro-Avrasya Özel Sayısı, s. 236-247.
• Zhang, H., C. Gu, L. Gu and Y. Zhang (2011). The Evaluation Of Tourism Destination Competitiveness By TOPSIS & Information Entropy - A Case In The Yangtze River Delta Of China, Tourism Management, 32(2), s. 443-451.