TERSANE YÖNETİCİLERİNİN BAKIŞ AÇISINDAN BÜTÜNLEŞTİRİLMİŞ AHS-TOPSIS VE AHS-MOORA YÖNTEMLERİ İLE TERSANE KURULUŞ YERİ SEÇİMİ: AKDENİZ BÖLGESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt 7, Sayı 2, 106 - 125, 01.12.2019

Serdar ALNIPAK Murat YORULMAZ

https://doi.org/10.14514/byk.m.26515393.2019.7/2.106-125

Öz

Gemi inşa ve bakım-onarım sektörü diğer sektörlerle etkileşimi yüksek, büyük miktarlarda döviz girdisi ve istihdam olanakları sağlayan, ticaretin artmasına yardımcı olan stratejik bir endüstridir. Tersaneler bu endüstrinin en önemli parçasıdır. Akdeniz bölgesi uzun kıyı şeridine sahip olması ve ticari koridorlara yakınlığı nedeniyle uzmanlar tarafından ilave yeni tersane yatırımları yapılması gerektiği düşünülen potansiyeli yüksek bölgelerimizden birisidir. Çalışmamızda tersane sayısı diğer bölgelere göre az olan Akdeniz Bölgesi’nde yeni kurulacak ilave bir tersane için en uygun tersane kuruluş yerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla uzmanlar tarafından belirlenen alternatif yerler, akademik literatür taraması sonucu belirlenen 14 temel kriter bazında değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme için Çok Kriterli Karar Verme (ÇKKV) yöntemleri kullanılmıştır. Kriterlerin önem ağırlıkları AHS (Analitik Hiyerarşi Süreci) yöntemi ile belirlenmiştir. Alternatiflerin sıralamasında ise TOPSIS ve MOORA yöntemleri kullanılmıştır. Analizlerde kullanılan veriler uzmanlara uygulanan anketler ile elde edilmiştir. Çalışmanın sonuçları tersane yer seçimi probleminde en önemli kriterin ‘‘Maliyetler’’ ve Akdeniz Bölgesi’nde kurulacak yeni bir tersane için en uygun yerin İskenderun olduğunu göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Tersane Kuruluş Yeri, Akdeniz Bölgesi, AHS-TOPSIS- MOORA, Deniz İşletmeciliği.

Kaynakça

• Aliefendioğlu, Y. ve Sağır, N. (2015) Tersane Yatırımları İçin Kuruluş Yeri Seçimi: Yalova- Altınova Tersane Girişimcileri Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi Örneği, Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 3 (2015), 592-612.
• Caniels, M.C.J., Cleophas, E. Ve Semeijn, J. (2016). Implementing Green Supply Chain Practices: An Empirical İnvestigation İn The Shipbuilding İndustry, Maritime Policy&Management, 43(8),1005-1020.
• Dinçer, H. ve Görener, A. (2011) Performans değerlendirmesinde AHP - VIKOR ve AHP - TOPSIS yaklaşımları: hizmet sektöründe bir uygulama, Mühendislik ve Fen Bilimleri Dergisi, Sigma 29,244-260.
• DTO- DENİZ TİCARET ODASI (2019). Denizcilik Sektör Raporu, Erişim Tarihi: 26.06.2019.https://www.denizticaretodasi.org.tr/Media/SharedDocuments/sektorrap oru/2019_sektor_tr.pdf.
• Dumanlıoğlu, S. Ve Ergül, N. (2010). İMKB’de İşlem Gören Teknoloji Şirketlerinin Mali Performans Ölçümü, Muhasebe Ve Finansman Dergisi, Sayı:48, 101-111.
• Duramaz, S. (2018). Gemi İnşa Sanayi’nin Gelişiminde Eximbank Kredileri: Çin ve Türkiye’ye Yönelik Bir Karşılaştırma, Maliye ve Finans Yazıları (109):145-164.
• European Commision (2019). The EU Blue Economy Report 2019, Erişim Tarihi: 26.11.2019. https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/676bbd4a-7dd9-11e9-9f0501aa75ed71a1/language-en/.
• GEMISANDER (2018). Gemi Geri Dönüşüm Sanayicileri Derneği Sektör Raporu, Erişim Tarihi: 26.11.2019. https://www.gemisander.com/wp-content/uploads/2018/01/GGDsektör-RAPORU-2017.pdf
• GİSBİR (2019). Gemi İnşa, Bakım-Onarım Sektörü 2017-2018 Yılları İstatistiksel Verileri, Erişim Tarihi: 26.11.2019. https://www.gisbir.org/tr/istatistikler/sektor_raporu_275.
• Güneri A.F., Cengiz, M. ve Şeker, Ş. (2009) A Fuzzy ANP Approach To Shipyard Location Selection, Expert Systems with Applications 36, 7992–7999.
• Hazneci, C. (2009). Türkiye’de Yat Ve Küçük Tekne İmalatı Yapacak Yenı̇ Tersane Alanlarının Yatırım Uygunluğu Ve Yer Seçimi Açılarından İncelenmesı̇,(Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Karaca T. (2011). Proje Yönetiminde Çok Kriterli Karar Verme Tekniklerini Kullanarak Kritik Yolun Belirlenmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kiracı, K. ve Bakır, M. (2018). Using the Multi Criteria Decision Making Methods in Aircraft Selection Problems and an Application, Journal of Transportation and Logistics,3(1),13-24.
• Lee, K. R. ve Pak, M.S. (2018). Multi-Criteria Analysis Of Decision-Making By İnternational Commercial Banks For Providing Shipping Loans, Maritime Policy&Management, 45(7),850-862.
• OECD, (2018). Shıpbuıldıng Market Developments, Erişim Tarihi: 26.11.2019. https://www.oecd.org/sti/ind/shipbuilding-market-developments-Q2-2018.pdf.
• OECD, (2011). The Shipbuilding Industry in Turkey, September 2011. Erişim Tarihi: 22.01.2019 https://www.oecd.org/turkey/48641944.pdf.
• Ömürbek, N., Karaatlı, M. ve Yetim, T. (2014) Analitik Hiyerarşi Sürecine Dayalı TOPSIS ve VIKOR Yöntemleri İle ADIM Üniversitelerinin Değerlendirilmesi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Dr. Mehmet YILDIZ Özel Sayısı, 189207.
• Özbek, A. (2015). Akademik Birim Yöneticilerinin Moora Yöntemiyle Seçilmesi: Kırıkkale Üzerine Bir Uygulama, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 1 Sayı 38, 1-18.
• Özcan, K. ve Gündoğar, R. (2015). Organize Sanayi Yatırımlarının Mekânsal Gelişim Süreçlerine Etkileri: Tuzla (İstanbul) Örneği, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı 64, 11-18.
• Parkhan, A.,Vatimbing, A.D. ve Widodo, İ.D. (2018). Integration AHP and TOPSIS in shipyard location selection, 5th International Conference on Industrial Engineering and Applications,2018, 11-16.
• Samant R. Deshpande S. ve Jadhao A. (2015) Survey on Multi Criteria Decision Making Methods, International Journal of Innovative Research in Science, Engineering and Technology, 4(8), 7175- 7178.
• Saraçoğlu B. Ö., Barlas, B., Ünsan, Y., İnsal M. ve Helvacıoğlu, İ. H., (2008a), Bakım Onarım Tersanesi Yer Seçimi Kriterlerinin Belirlenmesi, Gemi İnşaatı ve Deniz Teknolojisi Teknik Kongresi, 24-25 Kasım 2008, İTÜ, İstanbul.
• Saraçoğlu, B. Ö., Helvacıoğlu, İ. H., Ünsan, Y., İnsal M. ve Barlas, B., (2008b), Yeni Gemi İnşaa Tersane Yer Seçimi Kriterlerinin Belirlenmesi, Gemi ve Deniz Teknolojisi Dergisi, 176:7-14.
• Saraçoğlu B. Ö., Helvacıoğlu, İ. ve İnsel M., (2009), Identification of Location Selection Criteria for New Building Shipyards, Marine Technology, 46(1), 34-44.
• Sukisno ve Singgih, M.L. (2019) Location Selection Analysis for New Shipyard Using Integration of DEMATEL and ANP: A Case Study (PT IKI), Annual Conference on Industrial Engineering 598 (2019),IOP Publishing, 1-6.
• Yıldırım B. F. ve Önder, E. (2014) (Ed.), ‘’Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri’’ Dora Yayıncılık, Bursa.