PLAKLARDAN SOKAKLARA MÜZİK VE POLİTİK İLETİŞİM: 1965 SEÇİMİNİN PROPAGANDASINDA YARININ ŞARKISI

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 1, 16 - 35, 21.06.2023

Erdinç Kaygusuz

https://doi.org/10.14514/beykozad.1236076

Öz

Bu çalışma Türkiye’de 1965 yılında düzenlenen milletvekili seçimi öncesinde Türkiye İşçi Partisi’nin (TİP) açık hava ve salon toplantılarında kullandığı ve Erdem Buri’nin besteleyip Tülay German’ın seslendirdiği Yarının Şarkısı örneğini müzikal toplumsallaşma odağında incelemektedir. Bu kapsamda eserin tarihsel hikâyesi ile bunda rol oynayan belirgin aktörlerin ve olayların keşfedilmesi amaçlanmaktadır. Bir iletişim olayı olarak Yarının Şarkısı olayın nerede ve ne zaman gündeme getirildiği (bağlam), kime, nasıl yöneldiği (kullanım) ve paylaşılanın ne olduğu (içerik) bakımlarımdan ele alınmaktadır. Çalışmanın sorunsalı müziğin deneyimle birlikte düşünülmesi çabasının üzerine geliştirilmiş ve müzikal toplumsallaşma ile toplumsalın deneyimlenmesi arasında anlamlı bir ilişki kurulabileceğinden hareketle düzenlenmiştir. Bu yönüyle seçim şarkılarının ya da daha genelde müziğin politik söylemini etki paradigmasında ele alan çalışmalardan ayrılmaktadır. Şarkının o dönemdeki kullanımının işçilerin politik özneler olarak kendilerini müzik aracılığıyla kültürel açıdan tanımlamalarında kayda değer rol üstlendiği makalenin ana savunularından biridir.

Anahtar Kelimeler

politik iletişim, seçim müziği, Tülay German, Yarının Şarkısı, müzikal toplumsallaşma, seçimler

MUSIC AND POLITICAL COMMUNICATION FROM VINYLS TO STREETS: YARININ ŞARKISI IN THE PROPAGANDA OF THE 1965 PARLIAMENTARY ELECTION IN TURKEY

Öz

This study examines in the context of musical socialization in the case of Yarının Şarkısı, composed by Erdem Buri and performed by Tülay German, used by the Workers' Party of Turkey (TIP) in public meetings before the 1965 parliamentary election in Turkey. The study aims to explore the historical story of the work and the prominent actors and events that play a role in it. As a communication incident, Yarının Şarkısı is analyzed in terms of where and when the incident is brought to occur (context), to whom how it is directed (usage), and what is shared (content). The problem of the study has been developed on the effort to think of music together with experience. It also has been organized on the basis that a meaningful relationship can be established between musical socialization and experiencing the social. Yarının Şarkısı was used as the opening song in public meetings at that time. In this regard, it differs from studies that deal with the political discourse of election songs, or music more generally, in the mainstream paradigm. Thus, one of the article's main arguments is that the song plays a consequential role for workers in culturally defining themselves as political subjects through music.

Anahtar Kelimeler

Tülay German, Yarının Şarkısı, musical socialization, political communication, political campaign songs, elections

Kaynakça

• Akçay, Ş. Ö. (2016). Seçim çalışmalarında müzik kullanımının seçmenlerin oy tercihlerine etkileri. Lehimler, E. & Çelenk, K. (Ed.), 1. Erzurum Ulusal Müzik Bilimleri Sempozyumu Tam Metin Bildiriler Kitabı (s. 845-871). Atatürk Üniversitesi Yayınları
• Akçay, Ş. Ö. & Solmacı, C. (2020). Türkiye’de müzik ve politika ilişkisi üzerine yapılmış akademik çalışmaların incelenmesi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(72), 337-348.
• Akşin, S. (2018). Kısa Türkiye tarihi. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları
• Alkan, M. Ö. (2003). Tarihyazımında ihtmal edilmiş bir kaynak tarihin sesli tanıkları: Plaklar. Toplumsal Tarih, 19(117), 12-19.
• Ani, K. J. & Aro, G. C. & Okorie, G. M. (2014). Music as a tool for peaceful political socialization in Nigeria. Mandyeng: Journal of Central Nigeria Studies, 131-142.
• Ankersmit, F. R. (1994). History and tropology. University of California Press.
• Aristoteles. (2011). Politika. (M. Tunçay, Çev.). Remzi Kitabevi
• Aristoteles (2018). Retorik (F. Akderin, Çev.). Say Yayınları.
• Atılgan, G. (2015). Sanayi kapitalizminin şafağında. Atılgan G., Saraçoğlu, C., & Uslu, A. (Ed.), Osmanlıdan günümüze Türkiye’de siyasal hayat içinde (s. 501-656). Yordam Kitap.
• Atılgan, G. (2021). Sunuş: Türkiye İşçi Partisi’nin radyo konuşmaları: ‘O koyu günlerden yarına ses veren’. Aşut, A. & Atılgan, G. (Haz.), Türkiye İşçi Partisi radyoda: Proletaryanın büyülü kutusu içinde (s. 27-70). Yordam Kitap.
• Attali, J. (2005). Gürültüden müziğe: Müziğin ekonomi-politiği üzerine. (G. G. Türkmen Çev.). Ayrıntı Yayınları
• Aybar, M. A. (2014). Türkiye İşçi Partisi tarihi. İletişim Yayınları
• Beşevli Solmaz, P. (2014). İkinci Dünya Savaşı sonrası Türkiye’de çağdaş müzik politikaları (1945-1990) [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ondokuz Mayıs Üniversitesi
• Brown, C. (1952). Politics in music. Farsight Press
• Çifci, Y. (2016). Ötekinin sesi: İktidar ve müzik ilişkisi bağlamında Kürt müziğinin söylemsel analizi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Sakarya Üniversitesi
• Dewey, J. (2021). Deneyim olarak sanat. (N Küçük, Çev.). VakıfBank Kültür Yayınları
• Dilmener, N. (2014). Bak bir varmış bir yokmuş: Hafif Türk pop tarihi. İletişim Yayınları
• Dunaway, D. K. (2000). ABD’de politik iletişim olarak müzik. (T. İblağ, Çev.). Lull, J. (Ed.). Popüler müzik ve iletişim içinde, (s. 48-70). Çiviyazıları Yayınları
• Erdoğan, İ. (2000). Müziğin ve toplumsalın üretimi: Müziğin siyasal ekonomisi, kültürü ve ideolojisi üzerine araştırma gereği. Ve Müzik: Araştırma ve Yorum Dergisi, 6, 8-16.
• Eren, O. (2017). Türkiye’de protest müzik alt alanı: Kardeş Türkiler örneği [Yayımlanmamış doktora tezi]. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi
• Gadamer, H. G. (2008a). Hakikat ve yöntem: Birinci cilt. Arslan, H. & Yavuzcan, İ. (Çev.). Paradigma Yayıncılık
• Gadamer, H. G. (2008b). Philosophical hermeneutics. (D. E. Linge, Trans., Ed.). University of California Press
• Gençalp, E. (2018). Türk siyasal yaşamında ana-akım dışı bir siyasal parti ve propaganda örneği: TİP ve 1965 seçimleri. Political Communication in Theory and Practice: Proceeding Book, 211-231.
• German, T. (1996). Erdemli yıllar. Bilgi Yayınevi
• Girgin, Ö. (2020). Doksanlı yıllarda müzik ve siyaset: Seçim şarkıları üzerine bir araştırma [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi
• Göksu, O. (2018). 1991 genel seçimlerinde ANAP’ın seçim kampanyasının siyasal kültür ekseninde değerlendirilmesi ve Mesut Yılmaz’ın rolü. Erciyes İletişim Dergisi, 5(4), 1-20.
• Hoggart, R. (2022). Okuryazarlığın kullanımları: İşçi sınıfı yaşamının veçheleri. (M. Kirik & L. Ünsaldı, Çev.). Heretik Yayınları.
• Kaemmer, J. E. (1993). Music in human life; Anthropological perspectives on music. University of Texas Press
• Kaygusuz, E. F. (2021). Sınıf ve iletişim: Türkiye’de sendikaların iletişim deneyimleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Ankara Üniversitesi.
• Kaygusuz, E. (2023, April 27-30). John Dewey'in sanat yaklaşımını iletişim perspektifinden müziğe uygulamak. [Konferans bildiri özeti]. 7th International Congress of Eurasian Social Sciences, Bodrum, Muğla, Turkey. https://www.icoess.com/upload/82178359-fea4-469f-875a-2a01e6ceb3ca.pdf
• Kızılkaya, R. (2021). Türk siyasal hayatında bir ikna aracı: Seçim müzikleri (1965-1995). Anasay, (16), 151-176.
• Kulak, G. (2020, Ekim 4). 'Yarının şarkısı' ve yarınların şarkıcısı: Tülay German. Sol Haber. https://haber.sol.org.tr/haber/yarinin-sarkisi-ve-yarinlarin-sarkicisi-tulay-german-16110
• Kumpasoğlu, B, B. (2017). Müziğin pragmatik kullanımı bağlamında Türkiye’de seçim şarkıları: 2014 seçimleri örneği [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Kutluk, F. (1997). Müzik ve politika. Doruk Yayınevi
• Lull, J. (2000). Popüler müzik ve iletişim. (T. İblağ, Çev.). Çiviyazıları Yayınları
• Jay, M. (2012). Deneyim şarkıları: Evrensel bir tema üzerine modern çeşitlemeler. (B. E. Aksoy, Çev.). Ayrıntı Yayınları
• Martinello, M. & Lafleur, J. M. (2001). Ethnic minorities’ cultural and artistic oractices as forms of political expression: A review of the literatüre and a theoretical discussion on music. Journal of Ethnic and Migration Studies, 1-25.
• Meriç, M. (2006). Pop dedik: Türkçe sözlü hafif Batı müziği. İletişim Yayınları
• Meriç, M. (2021, Ekim 10). Şarkılı Memleket Takvimi’nden bir yaprak. Gazete Duvar. https://www.gazeteduvar.com.tr/sarkili-memleket-takviminden-bir-yaprak-10-ekim-makale-1538009
• Meyer, M. (2017). What is rhetoric? Oxford University Press.
• Odabaşı, F. (2006). Dil-kültür bağlamında müzik dili ve bunun sosyal bütünleşmedeki yeri. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 14, 237-158.
• Önürmen, O. & Temel, F. (2014). Popülerleşen siyaset, siyasallaşan müzik: 30 Mart 2014 yerel seçim şarkıları üzerine bir çalışma. İletişim ve Diplomasi, Özel sayı, 49-64.
• Öztürk, S. (2014). Siyasal ikna ve seçim müzikleri: Türkiye üzerine bir inceleme. İletişim ve Diplomasi, (4), 195-218.
• Paçacı, İ. (2019). Müzik ve siyaset: Duygu ve düşüncenin etkileşimsel işbirliği. İnsan&İnsan, 6 (21), 691-712.
• Platon. (2005). Devlet. (C. Taşkıran, Çev.). Pan Kitapevi Yayınları
• Roman, W. J. (2008). Silence and screams: Nueva Cancion and its impact on political movements in Chile, Argentina and Uruguay, [Unpublished MA Thesis]. Ball State University
• Sarıboğa, B. & Akıncı, Ç. (2017). Antik Yunan toplumunda ve felsefesinde müzik ve flüt çalgısı. Afyon Kocatepe Üniversitesi Akademik Müzik Araştırmaları Dergisi, 3(6), 17-32.
• Strong, T. B. (2010). Music, the passions and political freedom in Rousseau, in Rousseau and freedom, Hoffman, S. & McDonald, C. (Eds.). Cambridge University Press
• Suvakoviç, M. (2013). Aesthetics, politics and music in the context of critical theory. New Sound, International Journal of Music, 42, 17-27.
• Tagg, P. (2001). Popular music studies: Bridge or barrier?, In Tonini, G. (Ed.), Musica come ponte tra i popoli/Die Musik als Brückezwischen den Völkern (pp. 128-142). Libreria Musicale Italiana
• Tanyıldızı, N. (2013). Siyasal iletişimde müzik kullanımı: 2011 genel seçim şarkılarının seçmene etkisi. Selçuk İletişim, 7(2), 97-110.
• Thompson, E. P. (2015a). Teorinin sefaleti: Hatalı bir devridaim makinesi. (A. F. Yıldırım, Çev.). Nika Yayınevi.
• Thompson, E. P. (2015b). İngiliz işçi sınıfının oluşumu. (U. Kocabaşoğlu, Çev.). Birikim Yayınları.
• Turhanlı, H. (1996). Müzik ve muhalefet. Altıkırkbeş.
• Turner, G. (2016). İngiliz kültürel çalışmaları. (D. Özçetin & B. Özçetin, Çev.). Heretik Yayınları
• Ulubilgin, B. (2018) “Gönüllü müzik olayları”: Kavramsal bir girişim. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(58), 500-506.
• Williams, R. (2017). Kültür ve toplum: 1780-1950. (U. Kocabaşoğlu, Çev.). İletişim Yayınları
• Wood, E. M. (2016). Kapitalizm demokrasiye karşı. (Ş. Artan, Çev.). Yordam Kitap
• Zürcher, E. J (2015). Modernleşen Türkiye’nin tarihi. (Y. Saner, Çev.). İletişim Yayınları