CİNSİYETİN SÜRDÜRÜLEBİLİR TÜKETİCİ DAVRANIŞI ÜZERİNDEKİ ROLÜ: ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2024, Cilt: 12 Sayı: 1, 58 - 74, 26.06.2024

Derya Şahin

https://doi.org/10.14514/beykozad.1342719

Öz

21. yüzyılda yaşanan teknolojik ilerlemeler, iletişim alanında yaşanan gelişmeler, kirlenen çevre ve doğal kaynakların kullanımı hususunda yaşanan problemler, tüketicileri çevresel bağlamda ortaya çıkan konulara daha duyarlı hale getirmiş, bu doğrultuda güçlü bir bilincin oluşmasını sağlamıştır. Sürdürebilir tüketim kavramı, güncel dönem içerisinde üzerinde sıklıkla tartışılan ve bu konuda birçok yaklaşım üretilen bir alan halini almıştır. Sürdürebilir tüketim davranışı, temelinde dünya kaynaklarına ve çevreye daha duyarlı tüketim davranışlarının ortaya konulması ve bu doğrultuda bireyin doğal kaynakları bilinçli olarak tüketip gelecek nesillere yaşam döngülerinde ihtiyaçlarını karşılamaya yetecek bir dünya bırakılması hususuna odaklanmaktadır. Söz konusu bilgiler ışığında bu araştırma; Türkiye’de yaşayan üniversite öğrencilerinin sürdürebilir tüketim davranışlarını ölçmeyi amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda güvenirliği ve geçerliliği sağlanmış olan anket formu, 340 kişiye uygulanmıştır. Araştırma kapsamında toplanan verilerin analizinde, SPSS 21.0 programı kullanılmıştır. Gerçekleştirilen analizler neticesinde; çevre duyarlılığı haricinde tüm değişkenler için temel hipotezler kabul edilmiştir. Çevre duyarlılığı değişkeni için cinsiyete göre anlamlı bir fark bulunmuş, tasarruf, ihtiyaç dışı satın alma ve yeniden kullanılabilirlik değişkenleri için ise cinsiyete göre anlamlı bir fark bulunmamıştır.

Anahtar Kelimeler

sürdürülebilirlik, sürdürülebilir tüketim, sürdürülebilir tüketim davranışı, cinsiyetin rolü

The Role of Gender in Sustainable Consumer Behavior: Research Upon University Students

Öz

In the 21. century, technological improvement, development of the communication field, environmental pollution, and using natural sources issues make the individual more sensible. Therefore, the consciousness which is about this kind of problem rises. The concept of sustainable consumption is based on the world’s sources and more sensible consumer behavior toward the environment. So, it focuses on the consciousness of natural source consumption of people and leaving a world, which has enough sources for living, to the other generation. From this point of view, this research aims to measure the behavior of university students living in Turkey. The survey is applied to 340 participants. The SPSS 21.0 and the AMOS 22.0 is used for analyzing collected data. The results of the survey show that all null hypothesis is accepted, except environmental sensitivity. The environmental sensitivity variable has a statistically significant difference by gender. However, other variables such as saving, excessive purchasing, and reusing variables don’t have any difference according to gender.

Anahtar Kelimeler

sustainability, sustainable consumption, sustainable consumption behavior, the role of gender

Kaynakça

• Aaker, D.A., Kumar,V. ve Day, G.S., (2007). Marketing Research, 9. Edition, John Wiley & Sons, Danvers
• Aktaş, S. C. ve Çiçek, B. (2019). Farklı Kuşaktaki Kadın ve Erkeklerin Sürdürülebilir Tüketim Davranışlarının İncelenmesi, Third Sector Social Economic Review, 54(4), 1957-1978.
• Autio, M. ve Heinonen V. (2004). To Consume or not to Consume? Young People’s Environmentalism in the Affluent Finnish Society, Young, Vol.12, No:2, 137–153.
• Ay, C., Zümrüt, E., (2005). “Çevre Bilinçli Tüketiciler”, Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, Sayı:10, 238- 263. Babaoğlu, M., Erişim Tarihi; 30.07.2010, Yoksulluk, Sürdürülebilir Tüketim ve Tüketici Eğitimi, “ww.tupadem.hacettepe.edu.tr/dokumanlar/yoksulluk.pdf.
• Baştürk, S. ve Taştepe, M. (2013). Evren ve Örneklem, Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara, Vize Yayıncılık.
• BM (2019). The Sustainable Development Goals Report 2019, New York, https://unstats.un.org/sdgs/report/2019/The-Sustainable-Development-GoalsReport-2019. pdf (20.08.2022)
• Bulut, Z.A., Özkaya, F.T., Karabulut, A.N. ve Atağan, G. (2019). Gıda Ürünlerinin Sürdürülebilir Tüketimi Bağlamında Tüketici Tipolojisi Geliştirme Çalışması, Ç.Ü Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28(3), 73-90.
• Bulut, Z.A., Kökalan Çımrın, F. ve Doğan, O. (2017), Gender, Generation and Sustainable Consumption: Exploring the Behaviour of Consumers from Izmir, Turkey, International Journal of Consumer Studies, No:41, 597–604.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Örnekleme Yöntemleri, http://cv.ankara.edu.tr/duzenleme/kisisel/dosyalar/21082015162828.pdf
• Chan, Roy Y. (2016). Understanding the Purpose of Higher Education: An Analysis of the Economic and Social Benefits For Completing A Collage Degree, JEPPA, 6(5), 1-41.
• Dangelico, R.M., Schiaroli, V. ve Fraccascia, L. (2022). Is Covid-19 changing sustainable consumer behavior? A survey of Italian consumers, Sustainable Development, 30(6), 1477-1496, https://doi.org/10.1002/sd.2322
• Dinu, M., Patarlageau, S.R., Petrariu, R., Constantin, M. ve Potcovaru, A.M. (2020). Empowering Sustainable Consumer Behavior in the EU by Consolidating the Roles of Waste Recycling and Energy Productivity, Sustainability, 12, 2-24, https://doi.org/10.3390/su12239794
• Doğan, O., Bulut, Z.A. ve Çımrın, F.K. (2015). Bireylerin Sürdürülebilir Tüketim Davranışlarının Ölçülmesine Yönelik Bir Ölçek Geliştirme Çabası, İktisadi ve İdari Bilimler Dergis 29(4), 659-678.
• D’Souza, C., Taghian, M., Lamb, P. ve Peretiatko, R. (2007). “Green Decisions: Demographics and Consumer Understanding of Environmental Labels”, International Journal of Consumer Studies, No:31, 371–376.
• Dzialo, Liz (2017). The Feminization of Environmental Responsibility: A Quantitative, Cross-National Analysis. Environmental Sociology 3(4), 427–437. doi: 10.1080/23251042.2017.1327924
• European Commission (2019). The European Green Deal; European Commission: Brussels, Belgium.
• Gardner, Howard (2011). Frames of Mind: The Theory of Multiple Intelligences, United Kingdom, Basic Books.
• Günay, G. ve Oğuz, A. (2012). Sustainable Development from The Family to The Society, 2nd International Conference on Human and Social Sciences, (ICHSS’12) 23-24 March 2012, Tirana/ALBANIA.
• Hayta, A.B. (2009). Sürdürülebilir Tüketim Davranışının Kazanılmasında Tüketici Eğitiminin Rolü, Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(3), 143-151.
• Hansen, U. ve Schrader, U . (1997), A Modern Model of Consumption for a Sustainable Society, Journal of Consumer Policy, 20, 443-468.
• Kamenidou, I.C., Mamalis, S.A., Pavlidis, S. ve Bara, E.G. (2019). Segmenting the Generation Z Cohort University Students Based on Sustainable Food Consumption Behavior: A Preliminary Study, sustainability, 11(3), 2-22, https://doi.org/10.3390/su11030837
• Karaca, Ş. (2018). Duygusal ve Bilişsel Güdülerin Sürdürülebilir Giysi Tüketim Davranışı Üzerindeki Etkisini İncelemeye Yönelik Bir Çalışma, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 40, 254-268.
• Kayıkçı, P., Armağan, K. ve Dal, N.E. (2019). Sürdürülebilir Pazarlama: Kavramsal Bir Çalışma, Bucak İşletme Fakültesi Dergisi, 2(1), 77-93.
• Kaypak, Ş. (2010). Ekolojik Turizmin Sürdürülebilirliği, Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 2(2), 93-114.
• Kennedy, Emily H. ve Kmec, J. (2018). Reinterpreting The Gender Gap in Household Pro-Environmental Behaviour. Environmental Sociology, 4(1), 299–310. doi: 10.1080/23251042.2018.1436891
• Khan, K. ve Hameed, Iulie (2019). Relationship between Consumer Motivations and Sustainable Consumer Behavior in a Developing Market, KASBIT Business Journal (KBJ), 12, 161-191.
• Ladaru, R. ve Marin, F. (2020). The synergy between Tulcea county development model proposed by the World Bank and consumption behavior of territorial administrative units | International Business Information Management Association (IBIMA). In Proceedings of the Sustainable Economic Growth, Education Excellence, and Innovation Management through Vision 2020, 394–404.
• Luchs, M.G. ve Mooradian, T.A. (2012). Sex, Personality, and Sustainable Consumer Behaviour: Elucidating the Gender Effect, Journal of Consumer Policy, 35, 127-144.
• Malhotra, N. K. (2004). Marketing Research an Applied Orientation, 4. Edition, Pearson Prentice Hall, New Jersey. Orindaru, A., Popescu, M.F., Ciescu, Ş.C., Botezatu, F., Florescu, M.S ve Albu, C.C.R. (2021). Leveraging COVID-19 Outbreak for Shaping a More Sustainable Consumer Behavior, Sustainability, 13, 2-19, https://doi.org/10.3390/su13115762
• Özdemir, N. (2021). Dindarlık ve Sürdürülebilir Tüketim Davranışı: Gönüllü Sadeliğin Aracı Rolü, Turkish Journal of Marketing, 6(1), 70-89.
• Pinto, Diego C., Herter, Marcia M., Rossi, Patricia ve Borges, Adilson (2014). Going Green For Self or For Others? Gender and Identity Salience Effects on Sustainable Consumption, International Journal of Consumer Studies, 38, 540-549, https://doi.org/10.1111/ijcs.12114
• Rakib, M. & Chang, H. J. & Jones, R. P. ve Jung, K. (2022) The Effects of Brand Emotion and Action Desire on Sustainable Consumer Behavior: The Moderating Roles of Gender and Sustainability Motivation, International Textile and Apparel Association Annual Conference Proceedings 78(1). doi: https://doi.org/10.31274/itaa.13745
• Salehi, S., Telesiene, A. ve Pazokinejad, Z. (2021). Socio-Cultural Determinants and the Moderating Effect of Gender in Adopting Sustainable Consumption Behavior among University Students in Iran and Japan, Sustainability, 13(16), 2-14, https://doi.org/10.3390/su13168955
• Saraç, Ö. (2022). Kültür Turistlerinin Sürdürülebilir Tüketim Davranışlarının Cinsiyete Göre Farklılıkları: Safranbolu Üzerinde Bir Araştırma, Journal of Humanities and Tourism Research, 12 (2), 265-283, DOI: 10.14230/johut1209
• Seyfang, G. (2006), Sustainable consumption, the new economics and community currencies: developing new ınstitutions for environmental governance. Regional Studies, 70 (7), 781-791.
• Soyer, M. ve Dittrich K. (2021). Sustainable Consumer Behavior in Purchasing, Using and Disposing of Clothes, Sustainability, 13, 2-17, https://doi.org/10.3390/su13158333
• Theotakis, A. Mangarani, E. (2014). The Impact of Choice Architecture on Sustainable Consumer Behavior: The Role of Guilt, J Bus Ethics, 131, 423-437.
• Umut, M.Ö., Topuz, Y.V. ve Velioğlu, M.N. (2015). Çöpten Geri dönüşüme Giden Yolda Sürdürülebilir Tüketiciler, CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 264-288, Doi Number: 10.18026/cbusos.68623
• Uzun, F. V. ve Altaş, A. (2017). Kapadokya Bölgesi’ni Ziyaret Eden Turistlerin Sürdürülebilir Tüketim Davranışları, Aksaray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(4), 1-10.
• Üstündağlı, E. ve Güzeloğlu, E. B., (2015). Gençlerin Yeşil Tüketim Profili Farkındalık Tutum ve Davranış Pratiklerine Yönelik Analiz, Global Media Journal, Sayı:5, 341-362.
• Zhang, Y. ve Chabay, I. (2020).How “Green Knowledge” Influences Sustainability through Behavior Change: Theory and Policy Implications. Sustainability , 12, 6448
• Zikmund, W. G. (1997). Business Research Methods, 5. Edition, The Dryden Press, Orlando.
• Zimmer, M.R., Stafford, T.M. ve Stafferd, M.R. (1994). Green Issues: Dimensions of Environmental Concern, Journal of Business Research, Vol.30, No:1, 63-74.