The Effects of Spinoza's Philosophy: The Reflections of Spinozism on Different Periods and Fields

Yıl 2013, Cilt: 3 Sayı: 1, 105 - 137, 30.06.2013

Mustafa Cihan

Öz

With the thoughts he put forward, Spinoza is an influential philosopher yet from the beginning of his era. Spinoza philosophy is a philosophy which has influence not only on a specific field but also has influence on fields from ethics to politics, from anthropology to literature, from psychology to physics. According to this, Spinoza developed a discipline affecting not only philosophers but also men of letters, poets and scientists. Spinoza, with the works firstly Ethica, and named Theological-Political Treatise and Political Treatise, became effective both during his era on the era after his era. Indeed, with the thoughts he put forward, Spinoza is one of the philosophers who is mentioned and is worked through mostly today. On the other hand, the concern about the Spinoza is increasing day by day. Thereby, Spinozism will probably affect the next culture, science and intellectual world as it showed its effects on quite a few fields from past to present. The aim of this study is to emphasize its importance within the intellectual history revealing its reflections in different periods and fields

Anahtar Kelimeler

Spinoza, Spinozism, Nietzsche, Deleuze, Negri, political philosophy.

Spinoza Felsefesinin Etkileri: Spinozacılığın Farklı Dönem ve Alanlardaki Yansımaları

Öz

Spinoza ortaya koyduğu düşünceleri ile daha kendi döneminden başlayarak günümüze kadar etkileri olmuş bir filozoftur. Spinoza felsefesi tek bir alanda değil, etikten politikaya, antropolojiden edebiyata, psikolojiden fiziğe kadar birçok farklı alanda yansımaları olmuş bir felsefedir. Buna göre Spinoza sadece filozofları değil, edebiyatçıları, şairleri ve bilim adamlarını da etkileyen bir öğreti geliştirmiştir. Spinoza, başta Etika olmak üzere Teolojik-Politik İnceleme ve Politik İnceleme adlı eserleri ile hem kendi döneminde hem de kendinden sonraki dönemlerde etkili olmuştur. Gerçekten de Spinoza, ortaya koyduğu düşünceleri ile günümüzde adı en çok anılan ve hakkında birçok çalışmanın yapıldığı bir filozoftur. Öte yandan Spinoza’ya ilgi her geçen gün artmaktadır. Böylece Spinozacılık geçmişten günümüze birçok alanda etkisini gösterdiği gibi gelecek kültür, bilim ve entelektüel dünyada da etkisini gösterecek gibidir. Bu çalışmanın amacı, Spinoza’nın farklı dönem ve alanlardaki yansımalarını ortaya koya-rak, onun düşünce tarihi içerisindeki önemine vurgu yapmak olacaktır.

Anahtar Kelimeler

Spinoza, Spinozacılık, Nietzsche, Deleuze, Negri, politika felsefesi.

Kaynakça

• Akal, C.B. (2004). Varolma Direnci ve Özerklik: Bir Hak Kuramı İçin Spinoza’yla. Ankara: Dost Kitabevi.
• Akal, C.B. (2006). Özgürlüğün Geleceği Yoktur: Edebiyatta Spinoza. Ankara: Dost Kitabevi.
• Althusser, L. (1998). Gelecek Uzun Sürer (çev. İ. Birkan). İstanbul: Can Yayınları.
• Althusser, L. (2000). Özeleştiri Öğeleri (çev. L. Targu). İstanbul: Belge Yayınları.
• Armstrong, A. (2009). Autonomy and the Relational Individual Spinoza and Feminism. Feminist Interpretations of Benedict Spinoza (ed. M. Gatens). Pennsylvania: The Pennsylvania State Universty Press.
• Baker, U. (2008). Kullanışlı Bir Felsefe: Spinozacılık. S. Nadler. Spinoza: Bir Yaşam (çev. A. Duman & M. Başekim). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Balibar, E. (2010). Spinoza ve Siyaset (çev. S. Soyaslan). İstanbul: Otonom Yayınları. Barnard, F. M. (1967). Spinozism. The Encyclopedia of Philosophy. (ed. P. Edwards). New York: The Free Press.
• Behnegar, N. (1999). The Intellectual Legacy of Loe Strauss (1899-1973). Annual Reviews Political Science, 1.
• Bumin, T. (1987). Hegel: Bilinç Problemi, Köle Efendi Diyalektiği Praksis Felsefesi. İstanbul: Alan Yayıncılık.
• Bumin, T. (1996). Tartışılan Modernlik: Descartes ve Spinoza. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bumin, T. (2009). Anti-Moralizmden Anti-Jüridizme Spinozacı Sol. Spinoza Günleri: Teolojik-Politik İnceleme Etrafında (haz. C.B. Akal). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Canaslan, E. (2009). Teolojik-Politik İnceleme’den Politik İnceleme’ye Spinoza’da Çokluk Kavramı. Spinoza Günleri: Teolojik-Politik İnceleme Etrafında (haz. C.B. Akal). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Copleston, F. (1996). Felsefe Tarihi: Spinoza (çev. A. Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınevi.
• Deleuze G. & Guattari, F. (1995). Felsefe Nedir? (çev. T. Ilgaz). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Deleuze, G. (1992). Expressionism in Philosophy: Spinoza. New York: Zone Books.
• Deleuze, G. (2000). Spinoza Üstüne On Bir Ders (çev. U. Baker). Ankara: ÖtekiKörotonomedya
• Deleuze, G. (2005a). Spinoza: Pratik Felsefe (çev. U. Baker) İstanbul: Norgunk Yayıncılık.
• Deleuze, G. (2005b). Gilles Deleuze’ün Önsözü. A. Negri. Yaban Kuraldışılık: Spinoza Metafiziğinin ve Siyasetinin Gücü (çev. E. Canaslan). İstanbul: Otonom Yayıncılık.
• Donovan, S. (2009). Re-reading Irigaray’s Spinoza. Feminist Interpretations of Benedict Spinoza (ed. M. Gatens). Pennsylvania: The Pennsylvania State Universty Press.
• Duffy, S.B. (2009). Spinoza Today: The Current State of Spinoza Scholarship. Intellectual Hitory Review, 19 (1).
• Einstein, A. (1951). Foreword. Spinoza Dictionary (ed. D.D. Runes). New York: Philosophical Library.
• Ekici, E. (2011). Tanrısal Nesnellikten Tutkuların Toplumuna: Spinoza’nın Doğal Hak Kuramına Genel Bakış. Felsefelogos, 40.
• Ergün, R. & Akal C.B. (2011). Bilgenin Siyaseti, Siyasetçinin Yalnızlığı. . Kimlik Bedenin Hapishenesidir: Spinoza Üzerine Yazılar ve Söyleşiler (der. R. Ergün & C.B. Akal): İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Ergün, R. (2011a). Spinoza’da Kadın ve Kadınların Spinozası. Kimlik Bedenin Hapishenesidir: Spinoza Üzerine Yazılar ve Söyleşiler (der. R. Ergün & C.B. Akal): İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Ergün, R. (2011b). 17. Yüzyıldan Günümüze Bir İfade Özgürlüğü Çağrısı. Kimlik Bedenin Hapishenesidir: Spinoza Üzerine Yazılar ve Söyleşiler (der. R. Ergün & C.B. Akal). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Ergün, R. (2011c). Spinoza’nın Bir Bedeni Vardı. Felsefelogos, 40.
• Fransez, M. (2004). Spinoza’nın Tao’su: Akıllı İnançtan İnançlı Akla. İstanbul: Yol Yayıncılık.
• Fransez, M. (2009). SpinoZen: Bir İç Özgürlük Arayışı. Spinoza Günleri: TeolojikPolitik İnceleme Etrafında (haz. C.B. Akal). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Fromm, E. (1995). Çağımızın Özgürlük Sorunu (çev. B. Güvenç). İstanbul: Gündoğan Yayınları.
• Güngören, B. (2009). Hegel’de Teolojik-Politik İnceleme. Spinoza Günleri: Teolojik-Politik İnceleme Etrafında (haz. C.B. Akal). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Hampshire, S. (1951). Spinoza. London: Penguen Books.
• Hard, M. & Negri, A. (2001). İmparatorluk (çev. A. Yılmaz). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Hard, M. & Negri, A. (2004). Çokluk (çev. B. Yıldırım). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Hazard P. (1981). Batı Düşüncesindeki Büyük Değişme (çev. E. Güngör). İstanbul: Ötüken Kitabevi.
• Hegel, G.W.F. (1974). Lectures on the History of Philosophy (trans. E.S. Haldane & F.H. Simon). London: Roudledge & Paul.
• Hünler S.Z. (2000). Leo Strauss Hakkında Bir Giriş Denemesi. Leo Strauss. Politika Felsefesi Nedir? (çev. S.Z. Hünler). İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Hünler S.Z. (2003). Spinoza. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Kant, I. (2006). Yargı Gücünün Eleştirisi (çev. A.Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınevi. Kaya, F.G. (2010). Felsefe ve Teolojinin Kavşağında Carl Schmitt ve Leo Strauss’ta “Politik Olan”. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Koyuncu, E. (2011). Bir Soru: “Spinozacı Kimdir?”. Felsefelogos, 40.
• Melemed, Y.Y. (2004). Saloman Maimon and the Rise of Spinozism in Germen Idealism. Journal of the History of Philosophy, 42 (1).
• Moreau, P.F. (1996). Spinoza’s Reception and Influence. The Cambridge Companion to Spinoza (ed. D. Garrett). Cambridge: Cambridge University Press.
• Negri, A. (2005). Yaban Kuraldışılık: Spinoza Metafiziğinin ve Siyasetinin Gücü (çev. E. Canaslan). İstanbul: Otonom Yayıncılık.
• Negri, A. (2011). Aykırı Spinoza: Gündem(deki/dışı) Çeşitlemeler (çev. N. Çelebioğlu & E. Canaslan). İstanbul: Otonom Yayıncılık.
• Nietzsche, F. (2004). İyinin ve Kötünün Ötesinde (çev. A. İnam). İstanbul: Say Yayınları. 136 Oğuz, M.C. (2008).
• Spinoza’da Çokluk Fikri ve Antonio Negri Düşüncesine Yansıması. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Scruton, R. (1986). Spinoza. Oxford: Oxford Universty Press.
• Spinoza, B. (1955). Correspondence (trans. R.H.M. Elwes). The Chief Works of Benedict de Spinoza. New York: Dover Publication.
• Spinoza, B. (1996). Törebilim (çev. A. Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınevi.
• Spinoza, B. (2009). Politik İnceleme (çev. M. Erşen). Ankara: Dost Kitabevi. Spinoza, B. (2010). Teolojik-Politik İnceleme (çev. C.B. Akal & R. Ergün). Ankara: Dost Kitabevi.
• Strauss, L. (1997). Preface to the English Translation. Spinoza’s Critique of Religion. Chicago: University of Chicago Press. Sunat, H. (2008).
• Spinoza ve Psikanaliz ve Hayat. İstanbul: Yirmidört Yayınları. Türk B.H. (2011).
• Spinoza ve Siyaset Soruşturması : Cemal Bali Akal ile Söyleşi. Kimlik Bedenin Hapishenesidir: Spinoza Üzerine Yazılar ve Söyleşiler (der. R. Ergün & C.B. Akal). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. Türkmen, S. (2011). Ekoloji ve Spinoza. Felsefelogos, 40. Unamuno, M. de (1986). Yaşamın Trajik Duygusu (çev. O. Derinsu). İstanbul: İnkılap Kitapevi. Ülken, H. Z. (2004).
• Spinoza’ya ve Etika çevirisi Üzerine Birkaç Söz. Spinoza. Etika (çev. H.Z. Ülken). Ankara: Dost Kitabevi. Ünder, H. (1996). Çevre Felsefesi. Ankara: Doruk Yayınları. Vinciguerra, L. (2009).
• Spinoza in French Philosophy Today. Philosophy Today, 53 (4). Yıldırım, T. (2011). Feuerbach’a Etkileri Bağlamında Spinoza ve Panteizm. Felsefelogos, 40. Yovel, Y. (1989a).
• Spinoza and Other Heretics: The Adventures of Immanence. Princeton: Princeton University Press. Yovel, Y. (1989b).
• Spinoza and Other Heretics: Marrano of Reason. Princeton: Princeton Universty Press.