Yabancılara Türkçe Öğretmek Amacıyla Yazılmış “Grammar of the Turkish Language” (1709) ile “A Simple Transliteral Grammar of the Turkish Language with Dialogues and Vocabulary” (1877) Adlı Kitapların İçerdikleri Söz Varlığının Karşılaştırılması

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 1, 38 - 51, 15.09.2022

Bahattin Şimşek

https://doi.org/10.56987/bezgek.2

Öz

Bir dilin sahip olduğu söz varlığı, o dil ile iletişim kuran ya da o dil ile bilim, sanat vb. alanlarda eserler veren insanlar için önemli bir unsurdur. Çünkü diller, sahip olduğu söz varlığına göre iletişim yeteneği yüksek ya da zayıf olarak sınıflandırılmaktadır. Tarihin eski zamanlarından beri birçok kişi gerek ana dilini gerekse bildiği bir dili başka milletlere ya da kendi milletine öğretmek için eserler vermişler ve günümüzde de vermektedirler. Bu eserler, yıllar içinde farklı yöntemlerle dil öğretmeye çalışsalar da ortak bir nokta olan söz varlığı her zaman öğretilmek istenen asli unsurlardan biri olarak ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmada 18. yy. başlarında Thomas Vaughan tarafından yazılan Grammar of the Turkish Language adlı Türkçe dil bilgisi kitabının son bölümünde kitabı okuyan ve kitaptan Türkçe öğrenen kişiler için hazırlanmış sözlüğün ihtiva ettiği söz varlığı ile 19. yy. sonlarında Edwin Arnold tarafından yazılan A Simple Transliteral Grammar of The Turkish Language With Dialogues and Vocabulary adlı kitabın sözlük bölümünde bulunan söz varlığı çeşitli değişkenlere göre karşılaştırılmıştır. Çalışmada doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen sonuçlara bakıldığında her iki yazarın da döneminin dil ihtiyaçları doğrultunda örnekler verdikleri görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Dil öğretimi, Söz varlığı, Thomas Vaughan, Edwin Arnold

Kaynakça

• Alyılmaz, S. (2018). Türkçe öğretiminde hedef kitlenin / “öğrenen”in önemi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(4), 2452-2463
• Biçer, İ. A. (2019). XIX. yüzyılda İngilizlere Türkçe öğretmek amacıyla yazılmış bir kitap: A Simple Transliteral Grammar of the Turkish Language. F. Ağca, A. Koç (Ed.) X. Uluslararası Dünya Dili Türkçe Sempozyumu Bildiri Kitabı içinde (ss. 301-310). Eskişehir: Eskişehir Osman Gazi Üniversitesi.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri (19. Baskı). Pegem Yayınları.
• Dönmez, A. (2013). Osmanlı-İngiliz ilişkileri: Diplomasi ve reform (1833-1841) [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Selçuk Üniversitesi.
• Güneş, İ. T. (2018). Thomas Vaughan’ın “A Grammer of the Turkish Language” kitabındaki örnek atasözleri. Uluslararası Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, 1(1), 7-15.
• Miles, M, B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded Sourcebook (2. baskı). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Ocak, G. (2019). Bilimsel araştırmalarda kullanılan veri toplama yolları. G. Ocak (Ed.), Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri içinde (ss. 274-320). Pegem Akademi.
• Sarı, M. (2014). Türkçenin Batı dilleriyle ilişkisi. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Şimşek, B. (2017). Türk dilinin diğer dillerle etkileşimi. O. Gündüz, O. Mert (Ed.). Türk dili 1 el kitabı içinde (ss. 309-336). Grafiker Yayınları.
• Uzun, C. (2019). Thomas Vaughan’ın “A Gramer of the Turkish Language” adlı eseri üzerine inceleme. S. Y. Coşkun (Ed.) 9. Uluslararası Balkanlarda sosyal bilimler kongresi tam metin bildiri kitabı içinde (ss. 564-573). İzmir: Bakırçay Üniversitesi.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2005). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (5. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Yıldız, H. (2019). Thomas Vaughan’ın A Grammar of the Turkish Language adlı eseri –inceleme, gramer, sözvarlığı [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Kırklareli Üniversitesi.
• https://archive.org/details/ThomasVaughanAGrammarOfTheTurkishLanguage
• https://archive.org/details/simpletransliter00arno