The Examination of Cultural Elements in Turkish Language Teaching to Foreigners: A Case Study of Uludağ Turkish Teaching Set (A2)

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 1, 1 - 16, 15.03.2024

Aynur Aksel Ülkü Selin Yıldız

Öz

Language is a tool for reflecting the society and culture to which people belong. Therefore, accurately conveying the structure and cultural values of the society that speaks that language is also important in the process of language teaching. Learning a foreign language involves not only the structural use of a language but also getting acquainted with and eventually embracing the culture associated with that language. In this context, an important element of teaching Turkish to foreigners (TTF) is the teaching of Turkish culture. Course materials, which are a fundamental part of this teaching, should effectively reflect the culture of the target language. In this research, it was determined which elements of Turkish culture are included in the texts of the Uludağ Turkish Teaching Set-A2 level book published by the Bursa Uludağ University Turkish Teaching Practice and Research Center, and these elements were classified and interpreted with subheadings. According to the research findings, it was found that there is quite a lot of transfer in the cultural elements from 'daily life, social life, and geography and places' in this course book prepared for the basic user (A2) level; some deficiencies were observed in the subjects of 'tradition, folklore, music, eating and drinking habits'; and there was no data on 'prohibitions, language and history consciousness and love, values, birth and marriage traditions, dances'. The findings were interpreted in terms of language teaching, and suggestions were made for the TTF field.

Anahtar Kelimeler

Teaching Turkish to foreigners, Cultural transfer, Cultural elements, Material Evaluation, Turkish teaching

Yabancılara Türkçe Öğretiminde Ders Kitabındaki Kültürel Unsurların İncelenmesi: Uludağ Türkçe Öğretim Seti (A2) Örneği

Öz

İnsanlar mensup oldukları toplumu ve o topluma özgü sözcükler ve kavramlar aracılığıyla kendilerini ifade ederler. Bu sebeple de, dil öğretimi sürecinde öğretilen dilin toplumsal yapısı ve kültürel değerleri önem arz etmektedir. Sözcükler, temelinde derin bir kültür okyanusu gibidir ve dili öğretirken kültürün yansıması da göz önünde bulundurulmalıdır. Bir yabancı dil öğrenmek, sadece bir dilin yapısal kullanımını değil, aynı zamanda yeni bir kültürle tanışmayı, o kültürle aşina olmayı ve nihayetinde o kültürü benimsemeyi de içerir. Bu bağlamda, yabancılara Türkçe öğretiminin temel ilkelerinden biri, dilin yanı sıra kültürün de öğretilmesidir. Yabancı/ikinci dil öğrenenler, kendi kültürlerini, yeni bir kültürde insanların düşünce ve tutumlarını tanıyarak öğrenirler ve bu iki kültür arasında karşılaştırmalar yaparlar. Son dönem dil öğretimi yaklaşımları arasında, kültürün aktarımı önemli bir yer tutmaktadır. Sınıf materyallerinin temel bir parçası olan ders kitapları, hedef dilin kültürüne dayanmakta ve onu yansıtmaktadır. Yabancı dil/ikinci dil öğretimi için hazırlanan ders kitaplarında metinlerin bilinçli bir şekilde seçilmesi, kültür aktarımı açısından oldukça etkili olabilir. Bu araştırma, Bursa Uludağ Üniversitesi Türkçe Öğretim Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından yayımlanan Uludağ Türkçe Öğretim Seti-A2 seviye kitabında Türk kültürü ile ilgili unsurların nasıl yansıtıldığını incelemektedir. Araştırma bulgularına göre, temel kullanıcı (A2) seviyesi için hazırlanan bu ders kitabında kültürel unsurlardan ‘günlük yaşam, sosyal yaşam ve coğrafya ve mekanlar’ konularında oldukça fazla aktarım mevcutken; ‘gelenek, folklor, müzik, yasaklar ve yeme içme alışkanlıkları’ konularında bazı eksiklikler tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Yabancılara Türkçe, Kültür aktarımı, kültürel unsurlar, materyal değerlendirme, Türkçe öğretimi

Kaynakça

• Aksan, D. (1979). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilimi I. Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Alyılmaz, C. (2010). Türkçe öğretiminin sorunları. Turkish Studies International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(3), 728-749.
• Alyılmaz, S. (2018). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde hedef kitlenin / “öğrenen”in önemi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 7(4), 2452-2463.
• Alyılmaz, S. ve Alyılmaz, C. (2018). Ağız bilimi çalışmalarının Türkçe öğretimi açısından önemi. Türk Dünyası, 45, 7-38.
• Ayrancı, B. (2019). Türkiye’de yabancılara Türkçe öğretiminde kültür aktarımı alanında yapılan lisansüstü tezlerin analizi ve değerlendirilmesi. Söylem Filoloji Dergisi, 4(2), 446-454.
• Başkapan, A. ve Aytan, T. (2023). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde Sabahattin Ali’nin ‘Hasan Boğuldu’ Hikâyesinin A2 Seviyesine Uyarlanması. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, 15(15), 54-79.
• Bayraktar, S. (2015). Yeni Hitit 1 yabancılar için Türkçe ders kitabının kültür aktarımı açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Yabancı Dil Olarak Türkçe Araştırmaları Dergisi, (2),7-23.
• Biçer, N. (2023). Türkçe eğitiminde güncel durum. Alyılmaz, C., Onur, E. R., ve Çoban, İ. (Ed.). Türkçe eğitiminin güncel sorunları içinde (s. 45-69). Teke Akademi. Türkçe eğitiminin güncel sorunları. Teke Akademi.
• Bölükbaş, F. ve Keskin, F. (2010). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde metinlerin kültür aktarımındaki işlevi. Turkish Studies, 5(4), 221-235.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Byram, M., & Zarate, G. (Eds.). (1997). The sociocultural and intercultural dimension of language learning and teaching. Council of Europe.
• Demirel, Ö. (2010). Yabancı dil öğretimi. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Demirtaş, İ. ve Kaçmaz, E. (2021). Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarındaki atasözü ve deyimlerin kültür aktarımına katkısı [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi.
• Erdal, K., Dağdeviren, İ., Gökhan, O., Şen, H. H., ve Şenay, E. (2018). Yabancılara Türkçe öğretimi ders kitaplarında kültürel ögeler (A2 Düzeyi). TÜRÜK Uluslararası Dil Edebiyat ve Halk Bilimi Araştırmaları Dergisi, 1(12), 11-23.
• Eroğlu, S. (2015). Metindilbilimsel ölçütler çerçevesinde Ömer Seyfettinin üç nasihat hikâyesinin yabancılara Türkçe öğretimi için sadeleştirme denemesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Gazi Üniversitesi. Göçer, A. (2012). Dil-kültür ilişkisi ve etkileşimi üzerine. Türk Dili, 729(1), 50-57.
• Hengirmen, M. (1993). Türkiye’de Türkçeyi yabancı dil olarak öğreten kurumlar ve eğitim araçları. Dil Dergisi, 11, 5-8.
• İşcan, A. ve Yassıtaş, T. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında kültür aktarımı: Yedi iklim Türkçe öğretim seti örneği (B1-B2 düzeyi). Aydın Tömer Dil Dergisi, 3(1), 47-66.
• Kalenderoğlu, İ. (2015). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kullanılan temel düzey (A1, A2) ders kitaplarında kültür aktarımı. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Eğitim Bilimleri ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(12). 73-83.
• Kutlu, A. (2015). Yabancılara Türkçe öğretiminde kültürün araç olarak kullanımı: gazi yabancılar için Türkçe öğretim seti örneği (B1-B2 seviyesi). Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(2), 697-710.
• Memi̇ş, M. R. (2016). Yabancı dil öğretiminde eğitim ortamı ve kültür aktarımı. Electronic Turkish Studies, 11(9).
• Mutlu, H.H. ve Gülşah, S. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kullanılan C1 seviye ders kitaplarındaki kültür unsurlarının incelenmesi (Gazi yabancılar için Türkçe - İstanbul yabancılar için Türkçe). Dil Dergisi, 1(171), 91-108.
• Okur, A. ve Keskin, F. (2013). Yabancılara Türkçe öğretiminde kültürel ögelerin aktarımı: İstanbul yabancılar için Türkçe öğretim seti örneği. The Journal of Academic Social Science Studies, 6(2), 1619-1640.
• Ökten, C. E. ve Kavanoz, S. (2014). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimini hedefleyen ders kitaplarında kültür aktarımı. Electronic Turkish Studies, 9(3), 845-862.
• Özkan, E. (2017). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında Türk kültür ögeleri olarak atasözleri ve deyimler. International Journal of Social And Humanities Sciences Research (JSHSR), 4(10), 295-300.
• Özdemir, C. (2013). Dil-kültür ilişkisi: folklor ürünlerinin Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde yeri ve işlevi. Milli Folklor, 25(97), 157-166.
• Öztürk, B. K. (2020). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde somut olmayan kültürel mirasın aktarımı. Çukurova Üniversitesi Türkoloji Araştırmaları Dergisi, 5(2), 288-312.
• Pehlivan, F. (2007). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde kültürlerarası etkileşim odaklı yaklaşım uyarınca metin çalışmaları [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], İstanbul Üniversitesi.