An Examination of Learner Autonomy in the Process of Learning Turkish as a Foreign Languageage

Yıl 2025, Cilt: 4 Sayı: 1, 1 - 10, 15.03.2025

Kürşad Çağrı Bozkırlı , Buse Kartal

Öz

IThis study aims to determine the learner autonomy of individuals learning Turkish as a foreign language during their language learning process. In this context, the study examines the learner autonomy behavior of students in relation to variables such as gender, proficiency level, continent of origin, university attended, and field of study (science, social sciences, language). As a data collection tool, the “Learner Autonomy Scale” developed by Biçer (2017) was used. The scale consists of two sub-dimensions, “planning” and “process” and includes 18 items. The study was designed quantitatively, and the data obtained were analyzed using the SPSS software. The data were examined through descriptive analysis and presented in tables under five different headings. The research was conducted with 80 students learning Turkish as a foreign language at Kafkas University TÖMER, selected through a convenient sampling method. The findings revealed a significant difference in favor of female students in both the planning and process dimensions, as well as in the overall scale scores, in the context of learner autonomy. However, no significant differences were found in learner autonomy based on students' proficiency level, continent of origin, university attended, or field of study (science, social sciences, language).

Anahtar Kelimeler

Learner autonomy, teaching Turkish to foreigners, learning, quantitative research

Türkçenin Yabancı Dil Olarak Öğrenim Sürecinde Öğrenen Özerkliğinin İncelenmesi

Öz

Bu araştırmada yabancı dil olarak Türkçe öğrenenlerin dil öğrenim sürecindeki öğrenen özerkliğinin tespit edilmesi amaçlanmaktadır. Bu kapsamda çalışmada öğrenen özerkliği davranışının öğrencinin; cinsiyet, kur seviyesi, geldiği kıta, öğrenim görülen üniversite, eğitim alanı (fen bilimleri, sosyal bilimler, dil) değişkenlerine göre durumu incelenmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak Biçer’in (2017) geliştirdiği “Öğrenen Özerkliği Ölçeği” kullanılmıştır. Ölçek “planlama” ve “süreç” adlı iki alt boyut ve 18 maddeden oluşmaktadır. Nicel şekilde desenlenmiş olan araştırmadan elde edilen verilerin analizinde SPSS programı kullanılmıştır. Veriler betimsel analiz yöntemiyle analiz edilmiş ve 5 farklı başlık altında tablolaştırılarak aktarılmıştır. Araştırma Kafkas Üniversitesi TÖMER bünyesinde yabancı dil olarak Türkçe öğrenen ve kolay ulaşılabilir durum örneklemesi yöntemi ile seçilen 80 öğrenci ile yürütülmüştür. Araştırma sonucunda öğrenen özerkliği bağlamında hem plan ve süreç boyutlarında hem de ölçek toplamında kadınlar lehine anlamlı farklılık bulunmuştur. Öğrenen özerkliğinin öğrencinin dil düzeyi, geldiği kıta, öğrenim görülen üniversite, öğrenim alanı (fen, sosyal, dil) değişkenlerine göre farklılaşmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Öğrenen özerkliği, yabancılara Türkçe öğretimi, öğrenme, nicel araştırma

Kaynakça

• Alyılmaz, C., & Biçer, N. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde sorumlulukların öğrenen özerkliği bağlamında değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(34), 1-23. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/226437
• Barlas, F. (2012). Balıkesir Üniversitesi Necatibey eğitim fakültesi İngilizce öğretmenliği anabilim dalı öğrencilerinin öğrenen özerkliği konusundaki görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Balıkesir Üniversitesi.
• Benson, P. (2001). Teaching and researching autonomy in language learning. Longman.
• Biçer, N. (2015). Yabancılara Türkçe öğretiminde öğrenen özerkliği süreçlerinin incelenmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Biçer, N. (2017). Türkçenin yabancı dil olarak öğretimine yönelik öğrenen özerkliği ölçeği geliştirme çalışması. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 6(3), 1666-1678. http://dx.doi.org/10.7884/teke.4011
• Büyüköztürk, Ş. vd. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri (11. baskı). Pegem Akademi.
• Çakıcı, D. (2015). Autonomy in language teaching and learning process. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(1), 31-42. http://dx.doi.org/10.17679/iuefd.16168538
• Çelik, K. (2017). Üstün yetenekli öğrencilerde yaratıcı biliş ve özerk öğrenme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Sakarya Üniversitesi.
• Çırak Kurt, S., & Turan Özpolat, E. (2021). Öz-düzenlemeli öğrenme uygulamaları öğretmen öz-yeterlik ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması, E-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, (12)1, 36-52, doi: 10.19160/ijer.758926
• Durmuş Öz, B., & Şengül, K. (2022). Uzaktan yabancılara Türkçe öğretiminde öğrenen özerkliği davranışlarına ilişkin öğretici görüşleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi 54, 1406-1424. http://dx.doi.org/10.53444/deubefd.1175110
• Erbil Tursun, S. (2010). Ortaöğretim İngilizce dersinde öğrencilerin ve öğretmenlerin öğrenen özerkliği ile ilgili görüşleri [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Trakya Üniversitesi.
• Göçer, A. (2016). Türkçe eğitimde öğrenen özerkliği ve etkileşimli sınıf ortamı tasarımının önemi. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(1), 188-201. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/214872
• Güler, G. (2005). Avrupa Konseyi ortak dil kriterleri çerçeve programı ve Türkiye’de yabancı dil öğretim süreçleri. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 89-106. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/321802
• Güneş, F. (2013). Yapılandırmacı yaklaşımla dil bilgisi öğretimi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 9(3), 171-187. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/63369
• Holec, H. (1981). Autonomy in foreign language learning. Pergamon Press.
• İltar, L., & Çelik, M. E. (2022). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin çevrim içi öğrenme sürecinde öz düzenleme becerileri. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 42(3), 2235-2304.
• Kırmızı, Ö., & Kıraç, K. (2018). A comparative study of learner autonomy in terms of gender and learning contexts. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(Özel Sayı 3), 2955-2967. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/622420
• Little, D. (1991). Autonomy: definitions, issues and problems. Authentik.
• Little, D. (2009). Language learner autonomy and the European Language Portfolio: Two L2 English examples. Language Teaching, 42(2), 222–233. http://dx.doi.org/10.1017/S0261444808005636
• Melanlıoğlu, D. (2018, 27-29 Nisan). Yabancı dil olarak Türkçe öğrenen Boşnak çocukların öğrenen özerkliği becerileri üzerine bir araştırma [Bildiri sunumu]. IV. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Kongresi, Budapeşte, Macaristan.
• Oğuz, A., Altınkurt, Y., Yılmaz, K., & Hatipoğlu, S. (2014). Öğretmenlerin eğitim inançları ile öğrenen özerkliğini destekleme davranışları arasındaki ilişki. Turkish Journal of Educational Studies, 1(1), 22-51. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/402877
• Orakcı, Ş. (2017). Öğrenen özerkliğine dayanan öğretim etkinliklerinin 6. sınıf öğrencilerinin İngilizce başarılarına, tutumlarına, öğrenen özerkliklerine ve kalıcı öğrenmelerine etkisi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Gazi Üniversitesi.
• Özerbaş, M. A., Yılmaz, K., Babatürk, S., & İnalöz, A. B. (2023). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenen öğrencilerin öğrenen özerkliği algısı ile Türkçe öğrenmeye yönelik kaygıları. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(1), 73-107. http://dx.doi.org/10.17152/gefad.1189005
• Özkaya, N. (2021). Yabancı dil olarak Türkçenin öğretilmesinde öğrenen özerkliği ölçeği geliştirme [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Akdeniz Üniversitesi.
• Öztürk Yurtseven, G., & Özaydınlık, K. (2018). Ortaöğretim öğretmenlerinin öğrenen özerkliğini destekleme davranışları ile denetim odağı eğilimleri. İlköğretim Online, 17(4), 1765-1784. http://dx.doi.org/10.17051/ilkonline.2019.506857
• Ramos, R. C. (2006). Considerations on the role of teacher autonomy. Colombian Applied Linguistics Journal, 8, 184-202. http://dx.doi.org/10.14483/22487085.10510
• Süğümlü, Ü. (2017). Öğrenci özerkliği kavramı üzerine kuramsal bir çalışma. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5(1), 690-708. http://dx.doi.org/10.18298/ijlet.1725
• Süğümlü, Ü., & Çinpolat, E. (2023). Türkçeyi yabancı dil olarak öğrenenlerin Türkçe öğrenme kaygıları ve tutumları ile özerk öğrenme becerileri: açımlayıcı sıralı desen çalışması. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 58, 2859-2878. http://dx.doi.org/10.53444/deubefd.1331838
• Şanal, F. (2016). Learner autonomy ıssue. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(3), 1026-1034. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/229558
• Tabachnick, B.G., & Fidell, L.S. (2013). Using multivariate statistics (6th Ed.). Pearson.