Dün Çocukluktaki Zorluklar Bugünkü Psikolojik Sermayeyi Etkiler Mi?

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 1, 16 - 34, 08.05.2019

Ali Murat Alparslan , Mehmet Ali Taş , Sefa Ceyhan , Gökhan Kenar

Öz

Çalışma, gelir ve sağlık koşulları ile alakalı çocukluk döneminde yaşanan zorlukların, bireylerin gelecekte psikolojik sermayelerini güçlendirebileceği tezi doğrultusunda bir araştırma yapılmıştır. Bu tezi test etmek amacıyla öncelikle zor yaşam envanteri geliştirilmiştir. Bunun beraberinde psikolojik sermaye ölçeği de kullanılarak, lisans eğitimine devam eden öğrenciler üzerinde anket yöntemiyle bir araştırma yapılmıştır. 294 katılımcıdan toplanan veriler üzerinde faktör, korelasyon ve regresyon analizleri gerçekleştirilmiştir. Bulgular incelendiğinde, zor yaşam envanterinin sadece çocuklukta çalışma boyutunun öz yeterlilik, umut ve dayanıklılık ile anlamlı ve olumlu bir ilişkisinin olduğu, ayrıca yine çocuklukta çalışma faktörünün söz konusu boyutlar üzerinde anlamlı ve olumlu bir etkisinin olduğu tespit edilmiştir. Yine bu çalışma ile ilgili literatüre çocuklukta zor yaşam envanteri kazandırılmıştır.  

Anahtar Kelimeler

Psikolojik Sermaye, Çocukluk Dönemi Gelir Durumu, Çocukluk Dönemi Çalışma Koşulları, Çalışma Koşulları, Çocukluk Dönemi Sağlık Koşulları

Do Yesterday's Difficulties in Childhood Affect Today's Psychological Capital?

Öz

A study was conducted in the light of the thesis that difficulties in childhood related to working, income and health conditions can strengthen the psychological capital of individuals in the future.In order to test this thesis, firstly, difficult life inventory was developed.In addition, a survey was conducted on the students who were attending undergraduate education by using psychological capital scale.Factor, correlation and regression analyzes were performed on data collected from 294 participants.When the findings were examined, it was found that only the
working dimension of the difficult life inventory had a significant and positive relationship with self-efficacy, hope and endurance. In addition, it has been found that working dimension has a significant and positive effect on these dimensions. Besides the literature related to this study provided a difficult life inventory in childhood.  

Anahtar Kelimeler

Psychological Capital, Childhood Income Status, Childhood Working Conditions, Childhood Health Conditions

Kaynakça

• Adler, A. (2010). What Life Could Mean to You. Oxford, England: Oneworld.
• Avey, J. B., Luthans, F., ve Jensen, S. M. (2009). Psychological Capital: A Positive Resource For Combating Employee Stress And Turnover. Human Resource Management, 48(5), 677-693.
• Avey, J. B., Patera, J. L., ve West, B. J. (2006). The Implications of Positive Psychological Capital on Employee Absenteeism. Journal of Leadership and Organizational Studies, 13(2), 42-60.
• Avey, J., Wernsing, T. ve Luthans, F. "Can Positive Employees Help Positive Organizational Change? Impact of Psychological Capital and Emotions on Relevant Attitudes and Behaviors'', The Journal of Applied Behavioral Science, 44(1), (2008), 48-70.
• Azizoğlu, S. ve Hovardaoğlu, S. (1995). Krize Müdahale Merkezine Başvuran ve Başvurmayan Bireylerin Yaşam Olaylarının Karşılaştırması. Kriz Dergisi, 3(1), 232-236.
• Bernstein, D. P. (1994). Initial Reliability and Validity of a New Retrospective Measure of Child Abuse and Neglect. The American Journal of Psychiatry, 151(8), 1132.
• Bethell, C. D., Newacheck, P., Hawes, E., ve Halfon, N. (2014). Adverse Childhood Experiences: Assessing The Impact on Health and School Engagement and the Mitigating Role of Resilience. Health Affairs, 33(12), 2106-2115.
• Bilgin, R. (2009). Diyarbakır'da Sokakta Çalışan Çocuklar Üzerine Sosyolojik Bir Araştırma. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(27), 232-244.
• Can, A. (2013). SPSS ile Bilimsel Araştırma Sürecinde Nicel Veri Analizi, Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Collins, O. F., ve Moore, D. G. (1964). The Enterprising Man. East Lansing: Michigan State University Press.
• Coutu, D., (2002). How Resilience Works, Harvard Business Review, 80(2), 46-55.
• Cox, C. ve Jennings, R. (1995). The Foundations of Success: The Development and Characteristics of British Entrepreneurs and Intrapreneurs. Leadership and Organization Development Journal, 16(7), 4–9.
• Çatak, B. (2006). Çocuk İşçiliği İçin Risk Faktörlerinin Belirlenmesi; Çocuk İşçi ve Okuyan Öğrencilerin Sağlık Durumlarının Karşılaştırılması. Tıpta Uzmanlık Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Çelik, E. (2013). Lise Son Sınıf Öğrencilerinin Yılmazlık Özelliklerinin Duygusal Dışavurum açısından İncelenmesi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(2), 221-236.
• Çetin F. ve Basım H. N. (2011). Psikolojik Dayanıklılığın İş Tatmini ve Örgütsel Bağlılık Tutumlarındaki Rolü. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 13(3), 79-94
• Çetin, F. ve Basım, H. N. (2012). Örgütsel Psikolojik Sermaye: Bir Ölçek Uyarlama Çalışması. Amme İdaresi Dergisi, 45(1), 121-137.
• Çetin, F., Şeşen, H., ve Basım, H. N. (2013). Örgütsel Psikolojik Sermayenin Tükenmişlik Sürecine Etkileri: Kamu Sektöründe Bir Araştırma. Anadolu University Journal of Social Sciences, 13(3), 95-107.
• Dönmez B. (2014). Pozitif Psikolojik Sermaye ile İşe İlişkin Duyuşsal İyilik Algısı, İş Doyumu, İş Gören Performansı ve Yaşam Doyumu İlişkilerinin Seyahat Acentası Çalışanları Örnekleminde İncelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Mersin Üniversitesi, Mersin
• Drennan, J., Kennedy, J., ve Renfrow, P. (2005). Impact of Childhood Experiences on the Development of Entrepreneurial Intentions. The International Journal of Entrepreneurship and Innovation, 6(4), 231-238.
• Durmuşoğlu, N. ve Doğru, S. S. Y. (2006). Çocukluk Örseleyici Yaşantılarının Ergenlikteki Yakın İlişkilerde Bireye Etkisinin İncelenmesi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (15), 237-246.
• Ehlert, U. (2013). Enduring Psychobiological Effects of Childhood Adversity. Psychoneuroendocrinology, 38(9), 1850-1857.
• Eiser, C. ve Morse, R. (2001). Quality-of-Life Measures in Chronic Diseases of Childhood. Health Technol Assess, 5(1), 156.
• Erkuş, A. ve Fındıklı, M. A. (2013). Psikolojik Sermayenin İş Tatmini, İş Performansı ve İşten Ayrılma Niyeti Üzerindeki Etkisine Yönelik Bir Araştırma. Istanbul University Journal of the School of Business Administration, 42(2), 302-318.
• Ertürk, Y. (1997). Türkiye’de Çocuk Emeğinin Kullanım Biçimleri. In B. Onur (Ed.), Çocuk Kültürü: 1. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi (ss. 329-353). Ankara: A.Ü. Çocuk Kültürü Araştırma Uygulama Merkezi Yayını.
• Gable, S. L. ve Haidt, J. (2005). What (and Why) Is Positive Psychology?. Review of General Psychology Copyright, 9(2), 103–110.
• Gooty, J., Gavin, M., Johnson, P.D., Frazier, M.L. ve Snow, D.B. (2009). In The Eyes of the Beholder: Transformational Leadership, Positive Psychological Capital, And Performance. Journal of Leadership and Organizational Studies, 15(4), 353-367
• Grabe, H. J., Meyer, C., Hapke, U., Rumpf, H. J., Freyberger, H. J., Dilling, H., ve John, U. (2000). Prevalence, Quality of Life and Psychosocial Function in Obsessive-Compulsive Disorder and Subclinical Obsessive-Compulsive Disorder in Northern German. European Archives of Psychiatry and Clinical Neuroscience, 250(5), 262-268.
• Gürbüz, S., Şahin, F. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Harms, P.D. ve Luthans, F. (2012). Measuring Implicit Psychological Constructs In Organizational Behaviour: An Example Using Psychological Capital, Journal of Organizational Behaviour, 3(33), 589-594.
• İlhan, İ. Ö. ve Sayıl, I. (1999). Ankara'nın Mamak İlçesinde Yapılan Bir Alan Çalışması Zorlayıcı Yaşam Olayları ve Ruhsal Bozukluklar İlişkisi. Kriz Dergisi, 7(1), 16.
• İslamoğlu, A. H. ve Alnıaçık, Ü. (2014), Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Beta Basım Yayım.
• İşmen, A. E. (1999). Aile İçi Çocuk İstismarı. Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
• Kabakçı, Ö. F. ve Korkut, F. (2010). 6‐8. Sınıftaki Öğrencilerin Sosyal-Duygusal Öğrenme Becerilerinin Bazı Değişkenlere Göre İncelenmesi. Eğitim ve Bilim, 33(148), 77-86.
• Kavi, E. ve Karakale, B. (2018). Çalışan Psikolojisi Açısından Psikolojik Dayanıklılık. Hak İşUluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 7(17), 55-77.
• Kaya, A., Balay, R., ve Demirci, Z. (2014). Ortaöğretimde Görev Yapan Öğretmenlerin Psikolojik Sermaye Düzeylerinin İncelenmesi (Şanlıurfa İli Örneği). Electronic Journal Of Social Sciences, 13(48). 47-68.
• Kelekçi, H., ve Yılmaz, K. (2015). Öğretmenlerin Pozitif Psikolojik Sermayeleri İle Yeterlik İnançları Arasındaki İlişki. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11(3), 992-1007.
• Keser, S. ve Kocabaş, İ. (2014). İlköğretim Okulu Yöneticilerinin Otantik Liderlik ve Psikolojik Sermaye Özelliklerinin Karşılaştırılması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 1(1), 1-22.
• Larson, M. and Luthans. F. (2006). Potential Added Value of Psychological Capital in Predicting Work Attitudes. Journal of Leadership and Organizational Studies, 13(1), 45-67.
• Lordoğlu, K. ve Etiler, N. (2014). Batı Karadeniz Bölgesinde Mevsimlik Gezici Tarım İşçiliğinde Çalışan Çocuklar Üzerine Sınırlı Bir Araştırma. Calisma ve Toplum, 41(2). 115-134.
• Luthans, F. (2002). The Need for and Meaning of Positive Organizational Behavior. Journal of Organizational Behavior, 23(6), 695‐706.
• Luthans, F. (2005). Organisational Behaviour. Irwin: McGraw-Hill.
• Luthans, F., Bruce, A. J., Avey, J., Norman, S. M. (2007). Positive Psychological Capital: Measurement and Relationship with Performance and Satisfaction. Personnel Psychology, Issue, (60), 541-572.
• Luthans, F., Norman S. M., Avolio B. J. ve Avey J. B. (2008). The Mediating Role of Psychological Capital in The Supportive Organizational Climate–Employee Performance Relationship. Journal of Organizational Behavior, 29(2), 219‐238.
• Luthans, F., Youssef, C. M. ve Avolio, B.J. (2007). Psychological Capital. New York: Oxford University Press.
• Malach-Pines, A., Sadeh, A., Dvir, D., and Yafe-Yanai, O. (2002). Entrepreneurs and Managers: Similar Yet Different. International Journal of Organizational Analysis, 10(2), 172.
• Nelson, D. ve Cooper, C.L. (2007). Positive Organizational Behavior. London: Sage Publication.
• Norman, G. (2010). Likert Scales, Levels of Measurement and The “Laws” of Statistics. Advances in Health Sciences Education, 15(5), 625-632.
• Ocak, M., ve Güler, M. (2017). Psikolojik Sermayenin Tükenmişlik Üzerine Etkisi: Görgül Bir Araştırma. Erciyes Üniversitesi Iktisadi ve Idari Bilimler Faküeltesi Dergisi, 1(49).
• Oei, T. I. (1988). Method and Technique of Life Events Research in Depression and Anxiety. Comprehensive Psychiatry, 29(6), 566-574.
• Ohe, S., and Ohe, T. (1996), Three Key Experiences of Japanese Entrepreneurs During Their Elementary and Secondary School Years, Paper Presented at the Frontiers of Entrepreneurship Research, Wellesley, MA.
• Paige, M., DeVore, J., Chang, C. Y. and Whisenhunt, J. (2017). The Trauma-Competent Clinician: A Qualitative Model of Knowledge, Skills, and Attitudes Supportingadlerian-Based Trauma Psychotherapy. The Journal of Individual Psychology, 73(1),8-37.
• Pianta R. C. (1992). Child-Parent Relationship Scale. University of Virginia
• Polatci, S. (2014). Psikolojik Sermayenin Görev ve Bağlamsal Performans Üzerindeki Etkileri: Polis Teşkilatında Bir Araştırma. Ege Academic Review, 14(1), 115-124.
• Roberts, S., Scherer, L. L. ve Bowyer, C. J., (2011), "Job Stress and Incivility: What Role Does Psychological Capital Play?", Journal of Leadership and Organizational Studies, 3(6) 1-10.
• Rosenman, S. ve Rodgers, B. (2006). Childhood Adversity and Adult Personality. Australian And New Zealand Journal Of Psychiatry, 40(5), 482-490.
• Rubin, S.S., Nadav, O.B., Malkinson, R. (2009). The Two-Track Model of Bereavement Questionnaire (TTBQ): Development and Validation of a Relational Measure. Death Studies (33), 305–33.
• Sawyer, M.G., Reynould, K. E., Couper, J. J. (2004), Heallth-Related Quality of Life of Children and Adolescent with Chronic Illness- A Two Year Prospective Study. Quality of life research, 13(7), 1309-1319.
• Schaufeli, W.B., ve Bakker, A.B. (2004). Job Demands, Job Resources, and Their Relationship with Burnout and Engagement. Journal of Organizational Behavior, (25), 293-315.
• Scherer, R. F., Adams, J. S., Carley, S. S., and Wiebe, F. A. (1989). Role Model Performance Effects on Development of Entrepreneurial Career Preference. Entrepreneurship Theory and Practice, (3), 53–71.
• Sege, R. ve Linkenbach, J. (2014). Essentials for Childhood: Promoting Healthy Outcomes From Positive Experiences. Pediatrics, 133(6), 1489-1491.
• Seligman, M. E. (1998). Building Human Strength: Psychology's Forgotten Mission.
• Seligman, M. E. P., ve Csikszentmihalyi, M. (2000). Positive Psychology An İntroduction. American Psychologist, (55), 5-14.
• Snyder, C. R., Harris, C. J., Anderson, R. S., Holleran, A., Irving, L. M., Sigmon, S. T., Yoshinobu, L. Gibb, J., Langelle, C. ve Harney, P. (1991). The Will and The Ways: Development and Validation of an Individual‐Differences Measure of Hope. Journal of Personality and Social Psychology, 60(4), 570‐585.
• Snyder, C. R., Sympson, S. C., Ybasco, F. C., Borders, T. F., Babyak M. A. ve Higgins, R. L. (1996). Development and Validations of The State of Hope Scale. Journal of Personality and Social Psychology, 70(2), 321‐335.
• Stajkovic, A. D. ve Luthans, F. (1998). Social Cognitive Theory and Self‐Efficacy: Going Beyond Traditional Motivational and Behavioral Approaches. Organizational Dynamics, 26(4), 62‐74.
• Süral Özer, P., Topaloğlu, T., ve Timurcanday Özmen, Ö. N. (2013). Destekleyici Örgüt İkliminin, Psikolojik Sermaye İle İş Doyumu İlişkisinde Düzenleyici Etkisi. Ege Academic Review, 13(4), 437-448.
• Şimşek, Ö. F. (2007). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş: Temel İlkeler ve LISREL Uygulamaları. Ankara: Ekinoks Yayınları.
• Şişman, Y. (2006). Sokakta Çalışan Çocukların Yaşam Koşulları ve Gelecek Beklentileri. Sosyal Bilimler Dergisi, (2), 251-276.
• Topaloğlu, T., ve Özer, P. S. (2014). Psikolojik Sermaye İle İş Performansı Arasındaki İlişkiye Otantik Liderliğin Düzenleyici Etkisi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 6(1), 156-171.
• Waite, P.J. ve Richardson, G.E. (2004). Determining the Efficacy of Resilience Training in the Work Site. Journal of Allied Health, 33(3), 178–183.
• Yazgan İnanç, B., Bilgin, M. ve Atıcı, M. (2004). Gelişim Psikolojisi Çocuk ve Ergen Gelişimi. Adana: Nobel Kitabevi.
• Yıldız, Ö. (2007). Çalışan Çocuklar: ‘Sorun’ mu? ‘Çözüm’ mü?. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 6(2), 57-66.
• Yıldızbaş, F. ve Parlakyıldız, B. (2007). Erken Çocukluk Döneminde Çalışan Çocukların Çalışma Nedenlerinin İncelenmesi (Bolu İli Örneği), 5. Sokakta Çalışan ve Yaşayan Çocuklar Sempozyumu. ss.3-18.
• Kalaycı, Ş. (2010). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım.