Long Term Relationship Between Exports and Gross Domestic Product in Turkish Economy

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 1, 30 - 62, 30.04.2021

Atilla Aydın

https://doi.org/10.38057/bifd.865548

Cited By: 1

Öz

Turkey's economy experienced in 1980 after the liberalization of export-oriented growth model has been adopted as a growth model with the process. Until 1980, more liberal and statist economic policies were implemented in some periods. Export policies are also shaped according to the economic policies applied. For the last twenty years before 1980, an import substitution industrialization policy was followed. The aim of this study was to determine Turkey's economy with exports for the long-term relationship between GDP. Working in Turkey's GDP and export data between 1923-2019 was used as the US dollar. First, examined the development of exports in the framework of the economic policies implemented in Turkey and throughout history have sought clues to the relationship between exports and GDP. In the analysis part, an econometric study was conducted and no long-term relationship was found between exports and GDP. Considering exports as an important economic variable in terms of financing imports rather than a source of economic growth constitutes an important output of this study.

Anahtar Kelimeler

Export, Gross Domestic Product, Growth, Cointegration, Turkey

Türkiye Ekonomisinde İhracat ve Gayri Safi Yurt İçi Hasıla Arasındaki Uzun Dönem İlişkisi

Öz

Türkiye ekonomisinde 1980 sonrasında yaşanan liberalleşme süreciyle birlikte büyüme modeli olarak ihracata dayalı büyüme modeli benimsenmiştir. 1980 yılına kadar bazı dönemler daha liberal, bazı dönemler daha devletçi ekonomi politikaları uygulanmıştır. İhracat politikaları da uygulanan ekonomik politikalara göre şekillenmiştir. 1980 öncesi son yirmi yıl ithal ikameci sanayileşme politikası izlenmiştir. Bu çalışmanın amacı, Türkiye ekonomisi için ihracat ile GSYİH arasındaki uzun dönem ilişkisini saptamaktır. Çalışmada Türkiye’nin 1923-2019 arasındaki GSYİH ve ihracat verileri ABD doları olarak kullanılmıştır. Öncelikle, Türkiye’de tarih boyunca uygulanan iktisat politikaları çerçevesinde ihracatın gelişimi incelenmiş ve GSYİH ile ihracat arasındaki ilişkinin ipuçları aranmıştır. Analiz bölümünde ise ekonometrik çalışma yapılmış ve ihracat ile GSYİH arasında bir uzun dönem ilişki bulunmamıştır. İhracatın ekonomik büyüme kaynağından çok ithalatın finansmanı açısından önemli bir iktisadi değişken olarak ele alınması, bu çalışmanın önemli bir çıktısını oluşturmaktadır.

Anahtar Kelimeler

İhracat, Gayri Safi Yurt İçi Hasıla, Büyüme, Eşbütünleşme, Türkiye

Kaynakça

• Alıcı, A.A ve Ucal, M. Ş. (2003). Foreign Direct Investment, Exports and Output Growth of Turkey: Causality Analysis. European Trade Study Group (ETSG) Fifth Annual Conference, (September), Madrid
• Altınoğlu, E. ve Güloğlu, B. (2002), Finansal Serbestleşme Politikaları ve Finansal Krizler, İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, Sayı 27
• Awokuse, T. O. (2008). Trade Openness and Economic Growth: Is Growth Export-Led Or ImportLed?. Applied Economics, 40(2), 161-173.
• Aydın, A. (2019). Türkiye Ekonomisinde 1990 Sonrası Ekonomik Krizlerin Sonuçları Bakımından Değerlendirilmesi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Aytaç, A. (2017). Ekonomik Büyüme – İhracat İlişkisi: 2001-2016 Türkiye Örneği. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 6 (4) , 214-222.
• Balassa, B. (1978). Exports and economic growth: further evidence. Journal of Development Economics, 5, 181- 9
• Balkanlı, A. Osman (2002). Küresel Ekonominin Belirleyici Faktörleri Üzerine, Uludağ Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt XXI, Sayı 1, ss. 13-26.
• Baskıcı, M. M. (2005). 1800-1914 Yıllarında Anadolu'da İktisadi değişim. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Berkes, N. (2013). Türkiye İktisat Tarihi, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul
• Biyase, M. ve Zwane, T. (2011). An Export-Led Growth (ELG) Paradigm in Africa: Panel Data Approach. ESSA 2011 Biennial Conference of the Economic Society of South Africa, 5-7 September 2011.
• Boratav, K. (2015). Türkiye İktisat Tarihi, İmge Kitabevi, Ankara
• Buluş, A. ve Mercan, B. (2002). Son Dönem Osmanlı İktisat Politikaları. Liberal Düşünce, Güz(28), 247-256.
• Cem, İ. (1989), Türkiye’de Geri Kalmışlığın Tarihi, Doğan Ofset, İstanbul
• Coşar , N. (1995). Denk Bütçe-Sağlam Para Politikası Ve Devletçilik 1924-1938. Bağlam Yayıncılık, İstanbul
• Çadırcı, M., (1991). Tanzimat Döneminde Anadolu Kentlerinin Sosyal ve Ekonomik Yapıları, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara
• Çavdar, T. (2004). Türkiye’nin Demokrasi Tarihi (1950’den Günümüze). İmge Kitabevi Yayınları, Ankara
• Develi, A. ve Özdoğan, F. (2020), İktisat Politikaları Çerçevesinde Tek Parti Dönemi Hükümet Programlarında Sosyal Politika Hedefleri (1923-1939), Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi
• Doğanlar, M ve Fisunoğlu, M. (1999). Causality Between Exports and Economic Growth in Asian Countries. Yapı Kredi Economic Review, 10(11):3-11
• Dokuyan, S. (2014), Savaş Ekonomisi ve Varlık Vergisi Üzerine Bir Değerlendirme, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Aralık Sayısı, 23-55
• Dura, C. ve Altıparmak, A. (2000). 1838 Osmanlı İngiliz Ticaret Antlaşması: Nedenleri ve Sonuçları. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi(16), 17-30.
• Duru, B. (2008). Açıklamalı yönetim zamandizini, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Kamu Yönetimi Araştırma ve Uygulama Merkezi: 3; Türkiye Cumhuriyeti İdare Tarihi Araştırması, Ankara
• Gomes, L. (1987) Foreign Trade and The National Economy: Mercantilist and Classical Perspectives, Macmillian Press, London
• Gökçen, A.M. (1998), Cumhuriyet Döneminde İktisadi Gelişme, Yeni Türkiye Dergisi, Sayı:23-24, Cumhuriyet Özel Sayısı V, ss.3255-3269.
• Güner, A.O. (1978). Türkiye’nin Kalkınması ve İktisadi Devlet Teşekkülleri, Damla Yayınevi, İstanbul
• Gürsoy, B. (1984). 100. Yılında Düyun-u Umumiye İdaresi Üzerinde Bir Değerlendirme, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi, Ord. Prof. Şükrü Baban’a Armağan, İstanbul,
• Hafter, D. M. (1964) Critics of Mercantilism in France: 1751-1789: The Industrial Reformers. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Yale University.
• İnalcık, H. (2000) İmtiyâzât. İslam Ansiklopedisi içinde (C.22, ss.245-252). Türkiye Diyanet Vakfı, İstanbul
• Karluk, S. R. (2005). Cumhuriyetin İlanından Günümüze Türkiye Ekonomisinde Yapısal Dönüşüm, 10. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul
• Kazgan, G. (1999). Tanzimat’tan 21. yüzyıla Türkiye ekonomisi, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul
• Kazgan, H. (1981), Sanayi Tarihi, İTÜ Matbaası, İstanbul
• Kepenek, Y. ve Yentürk, N. (2001), Türkiye Ekonomisi, 12. Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Kılıçbay, A. (1997), Türkiye'nin Ekonomi Politikaları (1930–1996 ve sonrası), Der yayınları, İstanbul
• Koçak, C. (1986). Türkiye’de Milli Şef dönemi (1938-1945). Yurt Yayınları, Ankara
• Koraltürk, M. ve Çetin, C. (2013). Türkiye’de Liberal İktisadi Düşünce, İletişim Yayınları, İstanbul
• Kutay; C. (1939), Celal Bayar, cilt 1, Kenan Basımevi, İstanbul
• Maki, D. (2012), Tests for Cointegration Allowing for an Unknown Number of Breaks, Economic Modelling, 29(5)
• Mango, A., Atatürk Modern Türkiye’nin Kurucusu, Remzi Kitabevi, İstanbul, 2007.
• Marin, D. (1992) Is the export-led hypothesis valid for industrialised countries?. Review of Economics and Statistics, 74(4), 678-688.
• Mazlum, N. (2020), 1980-2018 Dönemi Türkiye Ekonomisi ve Dış Ticaretinin Gelişim Seyri, Gümrük ve Ticaret Dergisi, 7(22)
• Memiş, Ş. (2020), 20. Yüzyıl Türkiye Ekonomisi Üzerine Kısa Bir Analiz (1923-2000), Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi
• Michaely, M. (1977), Exports and growth: an empirical investigation, Journal of Economic Development, 4: 49- 53
• Müderrisoğlu, A. (1981), Atatürk’ün Mali Dehası Tekâlif-i Milliye, Maliye Dergisi Atatürk Özel Sayısı
• Narayan, P.K. ve Popp, S. (2010), A New Unit Root Test With Two Structural Breaks in Level And Slope At Unknown Time, Journal of Applied Statistics, 37(9), 1425-1438.
• Öner, E. (2005), Osmanlı İmparatorluğu ve Cumhuriyet Döneminde Mali İdare, T.C. Maliye Bakanlığı APK Başkanlığı Yayını, Ankara
• Özatay, F. (2009), Finansal Krizler ve Türkiye, Doğan Kitap, İstanbul
• Özcan, H.A. (1998) ‘Dünden Bugüne Dış Ticaretimizdeki Gelişmeler’, Dış Ticaret Dergisi, Sayı: Özel Sayı, 41-76.
• PAMİR, A. (2002) Kapitülasyon Kavramı ve Osmanlı Devleti’ne Etkileri, Ankara Üniversitesi, Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 51, Sayfa 2
• Pamuk, Ş. (2009). Osmanlıdan Cumhuriyete Küreselleşme, İktisat Politikaları ve Büyüme (Seçme Eserleri II) (2 b.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul
• Pamuk, Ş. (2015) Osmanlı-Türkiye İktisadî Tarihi 1500-1914, İletişim Yayınları, İstanbul
• Parasız, İ. (1998), Türkiye Ekonomisi, 1923’den Günümüze İktisat ve İstikrar Politikaları, Ezgi Kitabevi Yayınları, Bursa.
• Perron, P. (1989), The Great Crash, the Oil Price Shock, and the Unit Root Hypothesis, Econometrica, 57(6), 361-1401.
• Sarıbay, A.Y. (1986). Kemalist İdeolojide Modernleşmenin Anlamı: Sosyo-Ekonomik Bir Çözümleme Denemesi, İ.Ü. İktisat Fakültesi Yayınları. İstanbul.
• Sayar, N.S. (1977), Türkiye İmparatorluk Dönemi Mali Olayları, Met-Er Matbaası, İstanbul.
• SBB (2018), TUIK Verilerine Göre Uyumlaştırılmış Gayri Safi Yurt İçi Hasıla,
• Shan, L. H. ve Jusoh, Z. (2012). Is The Export-Led Growth Hypothesis Valid for Malaysia?. Statistics Malaysia Journal of the Department of Statistics, Vol. 2, pp. 1-14.
• Şahin, H. (2006), Türkiye Ekonomisi, Ezgi Kitabevi, Bursa.
• Takım, A. (2010), Türkiye’de GSYİH ile İhracat Araındaki İlişki : Granger Nedensellik Testi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 1-16
• Takım, A. (2012), Demokrat Parti Döneminde Uygulanan Ekonomi Politikaları ve Sonuçları, Ankara Üniversitesi, SBF Dergisi, Cilt 67, No 2
• Taşar, M. (2010), Türkiye’nin Güçlü Ekonomiye Geçiş Programı ve Makroekonomik Etkilerinin Analizi, Niğde Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Cilt 3, Sayı 1
• Taşkın, M. M. (2003) 1923-2003 Döneminde Türkiye Cumhuriyeti’nin Dış Ticaret Politikaları, Dış Ticaret Dergisi, Özel Sayı: 131-152
• TUIK (2020), Yıllara Göre Dış Ticaret, , www.tuik.gov.tr Erişim 31 Aüustos 2020
• Türkcan, E. (2009). Dünya'da ve Türkiye'de Bilim, Teknoloji ve Politika. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Wallerstein, I. (2011). Modern Dünya Sistemi III. (Boyacı, L., Çev.) Yarın Yayıncılık, İstanbul
• Yeşilyurt, Ş. (2016), Varlık Vergisi Hakkında Bir Değerlendirme, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt 12, Sayı 27
• Yeldan, E.(2001), Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ekonomisi, İletişim Yayınları, İstanbul
• Şimşek, M. (2003). İhracata Dayalı Büyüme Hipotezinin Türkiye Ekonomisi Verileri ile Analizi, 1960-2002, D.E.Ü. İ.İ.B.F. Dergisi, 18(2), 43-63
• Saraç, T. B. (2013). İhracat ve ithalatın ekonomik büyüme üzerindeki etkisi: Türkiye örneği, Ege Akademik Bakış, 13(2), 181-194.
• Konya, L. (2004). Export-led growth, growth-driven export, both or none? granger causality analysis on OECD countries, applied econometrics and international development, 4(1), 73-94.
• Ekanayake, E. M. (1999). Exports and economic growth in Asian developing countries: cointegration and error-correction models, Journal of Economic Development, 24(2): 43-56
• Çakmak, E. & Temurlenk, M.S. (1995). Causality relationship between export expansion and economic growth: empirical evidence for Turkey, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 50(1- 2), 129-143.
• Anwer, M. S. & Sampath, R. K. (2000). Exports and economic growth, Indian Economic Journal, 47(3), 79-88.
• Altıntaş, H. & Çetintaş, H. (2010). Türkiye’de ekonomik büyüme, beşeri sermaye ve ihracat arasındaki ilişkilerin ekonometrik analizi: 1970- 2007, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36, 33-56.
• Adıgüzel, U. (2020). Türkiye’de ihracat - büyüme ilişkisi: Ampirik bir analiz, Journal of International Management Educational and Economics Perspectives, 8 (2), 154-165.