Kriz Dönemlerinde Sosyal Pazarlama: Covid-19 İncelemesi

Yıl 2021, , 97 - 116, 31.12.2021

Muhammed Fatih Cevher

https://doi.org/10.33399/biibfad.1029333

Öz

İnsanlık tarihinin en büyük krizlerinden biri olan; ekonomik, sosyal ve sağlık açılarından insanları etkileyerek küresel krize dönüşen yeni koronavirüs (COVID-19) Aralık 2019’da Çin’in Wuhan kentinde rapor edildi. Aralık 2019 ile Şubat 2020 arasında hızlı bir şekilde diğer ülkelerde görülmeye başlandı. İzolasyon ve karantina uygulamaları, tedarik zincirinde kırılmalar, eğitime ara verilmesi ve online eğitime geçiş süreci, ulaşım, gıda ve sağlık alanlarında yaşanan sıkıntılar gibi birçok olumsuz durum gözlendi. Krizin yoğun hissedildiği süreçten itibaren ülkeler gerek ulusal gerekse uluslararası boyutta iş birlikleri ve krizi yönetme stratejileri oluşturdu. COVID-19 yayılımını azaltmak ve kriz ortamını yumuşatmak için oluşturulan stratejilerden birinin de sosyal pazarlama uygulamaları olduğu görülmektedir. Sosyal pazarlamanın önemine dikkat çekmek çalışmanın amacını ortaya koymaktadır. Bu doğrultuda sosyal pazarlamanın tanımı, literatür taraması, COVID-19 pandemisi konuları incelemiş, pandemi krizinde sosyal pazarlama çalışmaları karşılaştırılıp, değerlendirilerek yorumlanmıştır. Bu yönüyle çalışma derleme makale şeklinde hazırlanmıştır. Sağlık Bakanlığı’nın sosyal pazarlama uygulamalarıyla pandemi sürecini başarılı şekilde yürüttüğü düşünülmektedir. Pandemi sürecinde insanların maruz kaldığı ekonomik, psikolojik ve sosyal etkiler göz önüne alındığında; sosyal pazarlamanın bu süreci atlatmalarında fayda sağladığı düşünülmektedir. Sosyal pazarlama alanında yapılacak çalışmaların nitel ve nicel analizlerle desteklenerek tüketici davranışları alanında da yeni çalışmalara katkı sağlayabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Pazarlama, Sosyal Pazarlama, Covid-19, Pandemi, Kriz

Teşekkür

Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ve Dergisine teşekkür ederim.

Social Marketing in Times of Crisis: A Covid-19 Review

Öz

One of the biggest crises in human history; The new coronavirus (COVID-19) which has transformed into a global crisis by affecting people in economic, social and health terms, was reported in Wuhan, China in December 2019. It quickly started to appear in other countries between December 2019 and February 2020. Many negative situations were observed, such as isolation and quarantine, breaks in the supply chain, interruption of education and online education, food and health. Since the period when the crisis was felt intensely, countries formed both national and international cooperation strategies. It is seen that one of the strategies created to reduce the spread of COVID-19 and soften the crisis environment is social marketing. Drawing attention to the importance of social marketing reveals the purpose of the study. The study examines the definition of social marketing, literature review, COVID-19 pandemic; It has been prepared as a compilation article in order to compare, evaluate and interpret the studies on social marketing. It is thought that the Ministry of Health has successfully carried out the pandemic process with social marketing practices. It is thought that the studies to be carried out in the field of social marketing can be supported by qualitative and quantitative analyzes and contribute to new studies in the field of consumer behavior.

Anahtar Kelimeler

Marketing, social marketing, Covid-19, pandemic, crisis

Kaynakça

• Akdoğan, Ş., Çoban, S. & Öztürk, R. (2012). Medyada yer alan sosyal pazarlama kampanyalarına yönelik tüketici değerlendirmeleri: Konya ilinde bir uygulama. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (39), 1-18.
• Akkılıç, E. M. (2002). Sağlık hizmetlerinin pazarlanması ve Elazığ’daki bazı yataklı tedavi kuruluşlarında bir uygulama. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 12(1), 203-218.
• Argan, M.T. (2016). Sosyal pazarlamada kampanya yönetimi: Organ bağışına yönelik kuramsal bir çerçeve. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 9(18), 169-187.
• Andreasen, A.R. (1994). Social marketing: Its definition and domain. Journal of Public Policy & Marketing, 13 (1), 108-114.
• Ayvaz, İ. (2012). Sosyal Pazarlama ve Sosyal Pazarlamanın Ahlaki Boyutlarına Yönelik Tutumların İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Çankırı Karatekin Üniversitesi. 60-64.
• Batu, M. & Atas, U. (2017) Social marketing campaign management; a comparative analysis of anti-smoking campaigns implemented in the United Kingdom and in Turkey. Uluslararası Hakemli İletişim ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 17, 369-400.
• Başaran, M. (2021). Sosyal pazarlama çerçevesinde bir inceleme: Covid-19 kamu spotları örneği. Ege Üniversitesi İletişim Fakültesi Medya ve İletişim Araştırmaları Hakemli E-Dergisi, (9), 50-71.
• Bayraktaroğlu, G. & İlter, B. (2007). Sosyal pazarlama: Engeller ve öneriler. Ege Akademik Bakış, 7(1), 117-132.
• Cheng, H., Kotler, P. & Lee, N.R. (2009). Social Marketing for Public Health. Jones and Bartlett Publishers, 3-4.
• Dann, S. (2010a). Redefining social marketing with contemporary commercial marketing definitions. Journal of Business Research, 63, 147-153.
• Farrukh, M., Raza, A., Meng, F., Wu, Y., & Gu, Z. (2021). Shaping social marketing research: a retrospective of the journal of social marketing. Journal of Social Marketing.
• Goldberg, M. E., Fishbein, M., & Middlestadt, S. E. (Eds.). (2018). Social Marketing: Theoretical And Practical Perspectives. Psychology Press.
• Gordon, R.; McDermott, L.; Stead, M. & Angus, K. (2006). The effectiveness of social marketing interventions for health improvement: What’s the evidence? Public Health, 120(12), 1133-1139.
• Güngör, B. (2020). Türkiye’de Covid-19 pandemisi süresince alınan önlemlerin kriz yönetimi perspektifinden değerlendirilmesi. Uluslararası Sosyal Bilimler Akademi Dergisi, (4), 818-851.
• He, H., & Harris, L. (2020). The ımpact of Covid-19 pandemic on corporate social responsibility and marketing philosophy. Journal of Business Research, 116, 176-182.
• Kaya, A.A. (2007). Hastanelerde Halkla İlişkilerin Yeri ve Önemi. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul. 77.
• Kotler, P., &Zaltman, G. (1971). Social marketing: An approach to planned social change. Journal of Marketing, 35, 3-12.
• Kotler, P. (2002). Improving the impact of social marketing. Social Marketing Conference, Clearwater, Florida.
• Kurtoğlu, S. (2007). Sosyal pazarlama kavramının analizi. Sosyal Bilimler Dergisi, (1), 125-134.
• Lee, N.R. & Kotler, P. (2011). Social Marketing: Influencing Behaviors for Good, Fourth Edition, Sage Publications. 259-260.
• Lee, N.R. (2020). Reducing the spread of COVID-19: A social marketing perspective. Social Marketing Quarterly, 26(3), 259-265.
• McKenzie-Mohr, D. (2000). Promoting sustainable behavior: An introduction to community-based social marketing. Journal of Social Issues, 56(3), 543-554.
• Nakıboğlu, B. & Özsoy, T. (2016). Sosyal Pazarlama; Sosyal Pazarlama Kampanyası Örnekleriyle. Akademisyen Kitabevi. Ankara.
• Noiseux, K. K., & Hostetler, M. E. (2008). Making your community green: Community-based social marketing for ecofriendly communities. EDIS, 2008(3). 1-6.
• Odigbo, B., Eze, F., Odigbo, R., & Kajang, J. (2021). COVID-19 lockdown controls and human rights abuses: The socioeconomic and social marketing implications. Emerald Open Research, 2, 45.
• Odigbo B.E., Okonkwo R.V., & Ekemezie L.I (2017). Assessment of advertising as a social marketing tool for managing HIV/AIDS spread amongst the rural populace in Nigeria. Public Policy and Administration Research. 7(5), 36–41.
• Oti, P.A., Eze, F.J., & Odigbo B.E (2016). Social marketing campaign as a tool for reducing financial cost of HIV/AIDS pandemic in Nigeria. International Journal of Health and Psychology Research, 2(1), 1–13.
• Saunders, S.G., Barrington, D.J. & Sridharan, S. (2015). Redefining social marketing: beyond behavipural change. Journal of Social Marketing, 5(2), 160-168.
• Seetharam AM, Priya R., & Somu G. (2014). Impact of social marketing on maternal and child health: Study of RMCW home attached to a Manipal University. Journal of Humanities And Social Science 9(11): 47–50.
• Taleb, N. (2008). The Black Swan: The Impact of the Highly Improbable. Çeviri: Derya Yüksek, Varlık Yayınları.
• Tekin, Z. (2018). Bankacılık sektöründeki sosyal pazarlama uygulamalarının etik iklim ve örgütsel bağlılığa etkisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14 (3), 807-824.
• Tengilimoğlu, D., Güzel, A., & Günaydın, E. (2013). Sosyal pazarlama kapsamında dumansız hava sahası: Örnek bir uygulama. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (2), 1-26. 27.
• Wood, M. (2012). Marketing social marketing. Journal of Social Marketing. 2 (2), 94-101.
• Yeşilyurt, Ö. (2021), COVID-19 pandemi sürecinin yönetilmesinde sosyal pazarlama aracı olarak kamu spotlarının incelenmesi: içerik analizi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 17 (Pandemi Özel Sayısı), 1-1.
• Yılmaz, D. (2006). Sosyal Pazarlama Anlayışı ve Bir Uygulama. Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı Üretim Yönetimi ve Pazarlama Bilim Dalı. Doktora Tezi. 33-34.
• Yurttaş, Ö. U. (2021). Covid-19 pandemisi ve kamu spotu reklamları üzerine bir inceleme. The Turkish Online Journal of Design Art and Communication, 11(1), 213-231.
• Yücel, N., Yücel, A., Gündüz, K., & İnan, M. (2020). “Korona virüs riskine karşı 14 kural” kamu spotunun eye-tracking ile analizi. Electronic Turkish Studies, 15(6), 979-996.
• https://covid19.saglik.gov.tr/TR-66174/kamu-spotlari.html?Sayfa=2 Erişim tarihi: 29.09.2021