Belediyelerin Mali Saydamlığını Belirleyen Faktörlere İlişkin Bir Literatür Taraması

Yıl 2021, Cilt: 2 Sayı: 3, 230 - 251, 31.12.2021

Rıdvan Engin , Selçuk İpek Tolga Demirbaş

Öz

Birçok demokratik ülkede bilgi edinme özgürlüğünün anayasa ve kanunlar tarafından güvence altına alınması ve bunun yanı sıra yerinden yönetim, yerel demokrasi ve katılımcılık ilkelerinin önem kazanması, yerel düzeyde mali saydamlığın gerekliliğini ortaya koymuştur. Ayrıca bilgi ve iletişim teknolojisi alanındaki gelişmeler bilgisayar ve internet kullanımını önemli ölçüde artırmış ve vatandaşların belediyelerin faaliyetlerine ilişkin mali bilgi ve belgelere erişimi daha kolay hale gelmiştir. Böylece belediyelerin mekan ve zaman sınırlaması olmaksızın nispeten düşük maliyetle mali bilgi ve belgeleri kamuoyu ile paylaşabilmesi mümkün olmuştur. Sonuçta teknolojinin etkisiyle birlikte geleneksel saydamlık biçimleri büyük ölçüde değişime uğramış ve belediyelerin mali saydamlığının sağlanmasında internet ve bilgisayar gibi araçlar önem kazanmıştır. Günümüzde belediyelerin mali saydamlığı genellikle kurumsal web sitelerinde yer alan mali bilgi ve belgelerle sağlanmaya çalışılmaktadır. Ampirik çalışmalarda genel olarak belediyelerin web sitesi aracılığıyla yayımladıkları mali bilgi ve belgeler analiz edilmektedir. Bu çalışmalarda mali bilgi ve belgelerin kamuoyuna açıklanma durumu bir diğer ifadeyle mali saydamlık düzeyi belirlenmekte ve belediyelerin mali saydamlığını etkileyen faktörler araştırılmaktadır. Bu çalışmada belediyelerin mali saydamlığını belirleyen faktörlere ilişkin literatür taraması yapılmıştır. Literatür taraması sonucunda sosyo-demografik faktörler (nüfus büyüklüğü, yaş, cinsiyet, eğitim, gelir düzeyi, internet kullanımı, kentsel aidiyet, konut sahibi olma ve ikamet süresi), ekonomik-mali faktörler (bütçe açığı, borçlanma, kaynak miktarı, öz gelirlerin büyüklüğü, yolsuzluk algısı, işsizlik seviyesi ve kişi başına düşen gelir) ve siyasal faktörlerin (siyasi rekabet, siyasal süreçlere katılma, belediye başkanının profili ve art arda seçilme durumu) belediyelerin mali saydamlık düzeyini etkilediği tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Belediyeler, Saydamlık, Mali Saydamlık, Bilgi Edinme Hakkı, Yerel Halk

Kaynakça

• ACKERMAN J.M. & SANDOVAL-BALLESTEROS, I.F. (2006). “The Global Explosion of Freedom of Information Laws”, Administrative Law Review, 58 (1): 85-130.