ÖRGÜTSEL DESTEĞİN YENİLİKÇİ İŞ DAVRANIŞINA ETKİSİNDE PSİKOLOJİK GÜÇLENDİRMENİN DÜZENLEYİCİ ROLÜ: SAĞLIK SEKTÖRÜNDE ÇALIŞANLAR ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2025, Cilt: 6 Sayı: 2, 128 - 149, 18.09.2025

Feyza Nur Akbulut , İhsan Yiğit

https://doi.org/10.70754/biibfd.1740693

Öz

Bu araştırmanın temel amacı, sağlık sektöründe örgütsel desteğin yenilikçi iş davranışı üzerindeki etkisini ve psikolojik güçlendirmenin bu ilişki üzerindeki düzenleyici rolünü incelemektir. Araştırmada nicel yöntem kullanılarak Türkiye sağlık sektöründe farklı görevlerde çalışan 291 kişiden anket yoluyla veriler toplanmıştır. Doğrusal regresyon analizi sonucunda örgütsel desteğin yenilikçi iş davranışı üzerinde anlamlı ve pozitif bir etkisi olduğu bulunmuştur. Ayrıca psikolojik güçlendirmenin yenilikçi iş davranışı üzerinde güçlü ve pozitif bir doğrudan etkisi olduğu ve örgütsel destek ile yenilikçi iş davranışı arasındaki ilişkiyi negatif yönde düzenlediği tespit edilmiştir. Bu sonuçlar, örgütsel desteğin çalışanların yenilikçi davranışlarını teşvik ettiğini, psikolojik güçlendirmenin ise çalışanların içsel motivasyonunu artırarak yenilikçi davranışları üzerinde kritik bir rol oynadığını ortaya koymaktadır. Bulgular ışığında, sağlık sektöründeki yöneticilere çalışanların yenilikçilik potansiyellerini artırmak için örgütsel destek ve psikolojik güçlendirme uygulamalarına ağırlık vermeleri önerilmektedir. Gelecekte farklı sektör ve örneklemler üzerinde benzer çalışmalar yapılması tavsiye edilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Örgütsel destek , Yenilikçi İş Davranışı , Psikolojik Güçlendirme

Kaynakça

• AKÇİN, K. (2018). Çalışanların Örgütsel Destek Algısı ve Psikolojik Sahiplenmelerinin Sessizlik Davranışlarına ve Görev Performansına Etkisi: Eğitim Sektöründe Bir Araştırma [Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı]. Bursa.
• ALTINDAĞ, E. (2011). Aile Şirketlerinde Stratejik Yönelim Düzeylerinin Tespiti ve Firma Performansı Üzerinde Etkisi [Doktora Tezi, Gebze Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Sosyal Bilimler Enstitüsü]. Kocaeli.
• ASLANER, F. (2020). Pozitif Psikolojik Sermayenin Lider-Üye Etkileşimi Vasıtasıyla Bireysel Performansı Etkilemede Örgütsel Destek ile Örgütsel Prestij Algılarının Rolü: Perakende Sektöründe Bir Araştırma [Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, Yönetim Organizasyon Bilim Dalı]. İstanbul.
• ATİLLA, E. (2017). Örgütsel Sessizlik, Presenteizm ve Algılanan Örgütsel Destek İlişkisi: Yalova Devlet Hastanesi Örneği [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sağlık Yönetimi Ana Bilim Dalı]. İstanbul.
• AYDOĞMUŞ, C. (2011). Kişilik Özellikleri ile İş Tatmini İlişkisi Üzerinde Psikolojik Güçlendirme ve Dönüşümcü Liderlik Algısının Etkileri [Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı]. Ankara.
• AKHTAR, M. W., SYED, F., HUSNAİN, M., & NASEER, S. (2019). "Person-organization fit and innovative work behavior: The mediating role of perceived organizational support, affective commitment and trust", Pakistan Journal of Commerce and Social Sciences, 13(2): 311–333.
• AKKOÇ, R., TEMİZ, C., CEYHAN, M., TUĞ, Ö., DORA, M., & BALAMAN, H. (2023). "Algılanan örgütsel desteğin öğretmenlerin yenilikçi davranışı üzerine etkisi", Sosyal Gelişim Dergisi, 1(1): 46.
• AXTELL, C. M., HOLMAN, D. J., & WALL, T. D. (2006). "Promoting innovation: A change study", Journal of Occupational and Organizational Psychology, 79: 509–516.
• AYKAN, E. (2007). "Örgütlerde insan kaynakları uygulamaları ile algılanan örgütsel destek arasındaki ilişkilerin belirlenmesine yönelik bir araştırma", Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(1): 123–137.
• BALİ, S., & SANDROTUA, M. (2024, June 11). "Behavioral intentions of low-achieving students to use mobile English learning: Integrating self-determination theory, theory of planned behavior, and technology acceptance model approaches", SSRN.
• BARON, R. M., & KENNY, D. A. (1986). "The moderator–mediator variable distinction in social psychological research: Conceptual, strategic, and statistical considerations", Journal of Personality and Social Psychology, 51(6): 1173–1182.
• BOZKURT, Ö., & ERCAN, A. (2022). "Çalışanların yenilikçi iş davranışlarında ve işten ayrılma niyetlerinde örgütsel destek algısının etkisi: İmalat sanayi üzerine bir araştırma", İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 21(43): 269–290. https://doi.org/10.46928/iticusbe.1059273
• ÇAKAR, N. D., & YILDIZ, S. (2009). "Örgütsel adaletin iş tatmini üzerindeki etkisi: 'Algılanan örgütsel destek' bir ara değişken mi?", Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 8(28): 68–90.
• FINDIK, M. (2011). Algılanan Örgütsel Desteğin, Örgütsel Özdeşleşme ve İşten Ayrılma Niyetine Etkisi Araştırması: Konya Aile Hekimleri Örneği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü], 124–127.
• ÇAPRAZ, B., ÜNNÜ, N. A. A., İLİC, D. K., KOCAMAZ, M., ÇİÇEKLİ, U. G., ARACIOĞLU, B., ve SOYUER, H. (2014). “Çalışanlar Perspektifinden İnovatif İş Davranışının Belirleyicileri: İzmir İlindeki Öncelikli Sektörlere İlişkin Bir Araştırma”, Journal of Entrepreneurship and Innovation Management, 3(1): 49–72.
• DE JONG, J. P. J., & DEN HARTOG, D. N. (2010). “Measuring Innovative Work Behavior”, Creativity and Innovation Management, 19(1): 23–36. https://doi.org/10.1111/j.1467-8691.2010.00547.x
• DEMİRER, M. C. (2020). “YAPISAL VE PSİKOLOJİK GÜÇLENDİRMENİN KARİYER TATMİNİ VE YENİLİKÇİ İŞ DAVRANIŞI Üzerine Etkisi”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(1): 165–184.
• EİSENBEİSS, S. A., & BOERNER, S. (2013). “A Double‐Edged Sword: Transformational Leadership and Individual Creativity”, British Journal of Management, 24(1): 54–68.
• EİSENBERGER, R., CUMMİNGS, J., ARMELİ, S., & LYNCH, P. (1997). “Perceived Organizational Support, Discretionary Treatment, and Job Satisfaction”, Journal of Applied Psychology, 82(5): 812–820. https://doi.org/10.1037/0021-9010.82.5.812
• EİSENBERGER, R., FASOLO, P., & DAVİS-LAMASTRO, V. (1990). “Perceived Organizational Support and Employee Diligence, Commitment, and Innovation”, Journal of Applied Psychology, 75(1): 51–59. https://doi.org/10.1037/0021-9010.75.1.51
• EİSENBERGER, R., HUNTİNGTON, R., HUTCHİSON, S., & SOWA, D. (1986). “Perceived Organizational Support”, Journal of Applied Psychology, 71(3): 500–507.
• EİSENBERGER, R., STİNGLHAMBER, F., VANDENBERGHE, C., SUCHARSKİ, I. L., & RHOADES, L. (2002). “Perceived Supervisor Support: Contributions to Perceived Organizational Support and Employee Retention”, Journal of Applied Psychology, 87(3): 565–573.
• ERGENELİ, A., & ARI, G. S. (2005). “Krizde İşten Çıkarmaların Banka Yöneticileri Üzerine Etkileri: Örgütsel Bağlılık, Güven ve Güçlendirme Algıları”, A.Ü. Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 60: 121–148.
• IMRAN, R., & ANİS-UL-HAQUE, M. (2011). “Mediating Effect of Organizational Climate Between Transformational Leadership and Innovative Work Behaviour”, Pakistan Journal of Psychological Research, 26(2): 183–199.
• İNCE, A. R. (2016). “Algılanan Örgütsel Desteğin İşe Adanmışlık Üzerindeki Etkisinde Yönetici Desteğinin Aracılık Rolü”, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(57). https://doi.org/10.17755/esosder.03486
• JANSSEN, O. (2000). “Job Demands, Perceptions of Effort‐Reward Fairness and Innovative Work Behaviour”, Journal of Occupational and Organizational Psychology, 73(3): 287–302.
• KANBUR, E. (2016). “Algılanan Örgütsel Desteğin Çalışanların İç Girişimcilik Performansları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi”, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(14): 1–22.
• KANTER, R. M. (1988). “Three Tiers for Innovation Research”, Journal of Communications Research, 15(5): 509–523.
• KAYMAKCI, R. (2020). Algılanan Aşırı Nitelikliliğin Yenilikçi İş Davranışı Üzerindeki Etkisinde Dönüşümcü Liderliğin ve İşten Ayrılma Niyetinin Rolü [Doktora Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı], 20–32.
• KHENG, Y. K., MAHMOOD, R., & BERİS, S. J. H. (2013). “A conceptual review of innovative work behavior in knowledge intensive business services among knowledge workers in Malaysia”, International Journal of Business, Humanities and Technology, 3(2): 93–95.
• KİRKMAN, B. L., & ROSEN, B. (1999). “Beyond self-management: Antecedents and consequences of team empowerment”, Academy of Management Journal, 42(1): 58–74.
• KLEYSEN, R. F., & STREET, C. T. (2001). “Toward a Multi Dimensional Measure of Individual Innovative Behavior”, Journal of Intellectual Capital, 2(3): 284–296.
• KNOL, J., & VAN LİNGE, R. (2009). “Innovative behaviour: The effect of structural and psychological empowerment on nurses”, Journal of Advanced Nursing, 65(2): 359–370.
• KOSDAK, M. (2024). “Türkiye ve dünyada sağlık insan gücü sayısal durumu”, Sağlık Düşüncesi ve Tıp Kültürü Dergisi, 1(İnsan Kaynakları Özel Sayısı): 118.
• KÖR, B. (2015). Öz Liderlik, Örgütlerin Girişimcilik Yönelimi ve Çalışanların Yenilikçi İş Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bir Araştırma [Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Anabilim Dalı, İşletme Yönetimi ve Organizasyon Bilim Dalı].
• KRAİMER, M. L., & WAYNE, S. J. (2004). “An Examination of Perceived Organizational Support as a Multidimensional Construct in the Context of an Expatriate Assignment”, Journal of Management, 30(2): 209–237.
• KWAHAR, N., & IYORTSUUN, A. S. (2021). “Perceived Organizational Support, Psychological Empowerment and Innovative Work Behavior of Academic Staff of Private Polytechnics in Nigeria”, Innovative Journal of Management and Business Education, 7(1): 1–15.
• LEVİNSON, H. (1965). “Reciprocation: The Relationship between Man and Organization”, Administrative Science Quarterly, 9: 370–390.
• NYBAKK, E., CRESPELL, P., & HANSEN, E. (2011). “Climate for Innovation and Innovation Strategy as Drivers for Success in the Wood Industry: Moderation Effects of Firm Size, Industry Sector, and Country of Operation”, Silva Fennica, 45(3): 415–430.
• OUKES, T. (2010). Innovative Work Behavior: A Case Study at a Tire Manufacturer [Lisans Tezi, University of Twente, Business Administration Department].
• ÖNDEROĞLU, S. (2010). Örgütsel Adalet Algısı, İş Aile Çatışması ve Algılanan Örgütsel Destek Arasındaki Bağlantılar [Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Psikoloji (Sosyal Psikoloji) Anabilim Dalı], 11–94.
• ÖTKEN, A. (2015). “Algılanan Örgütsel Destek ve Psikolojik Sahiplenme Arasındaki İlişki ve Bu İlişkide Örgütsel Adaletin Rolü”, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 33(2): 113–140. https://doi.org/10.17065/huiibf.83618
• ÖZER, Y. (2014). Algılanan örgütsel destek ve kişilik özelliklerinin takım inovasyonu üzerine etkisi: Türk Telekomünikasyon A.Ş. üzerine bir araştırma [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü].
• PARK, J., & KİM, W. (2022). “The Impact of Perceived Organizational Support on Innovative Work Behaviour Through Psychological Empowerment: Focusing on the Moderated Mediating Role of Organizational Procedural Justice”, Journal of Technical Education and Training, 14(1): 178–191.
• PİETERSE, A., NEDERVEEN, D., VAN K., MİCHAÉLA, S., & DAAN, S. (2010). “Transformational and Transactional Leadership and Innovative Behavior: The Moderating Role of Psychological Empowerment”, Journal of Organizational Behavior, 31(4): 609–623.
• PRATİWİ, N. A., FATİMAH, S., & SUSİLO, A. K. (2023). “The Impact of Organizational Support and Employee Attitude to Innovative Work Behavior: Mediating Role of Psychological Empowerment”, Journal of Information and Organizational Sciences, 47(2).
• Qİ, L., LİU, B., WEİ, X., & HU, Y. (2019). “Impact of Inclusive Leadership on Employee Innovative Behavior: Perceived Organizational Support as a Mediator”, PLoS ONE, 14(2): e0212091. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0212091
• RAMAMOORTHY, N., FLOOD, P. C., SLATTERY, T., & SARDESSAİ, R. (2005). “Determinants of Innovative Work Behaviour: Development and Test of an Integrated Model”, Creativity and Innovation Management, 14(2): 142–150.
• SARUHAN, C., & ÖZDEMİRCİ, A. (2020). Bilim, Felsefe ve Metodoloji (6. Baskı). Beta Yayınları.
• SCOTT, S. G., & BRUCE, R. A. (1994). “Determinants of Innovative Behavior: A Path Model of Individual Innovation in the Workplace”, Academy of Management Journal, 37(3): 580–607.
• SEİBERT, S. E., KRAİMER, M. L., & CRANT, J. M. (2001). “What Do Proactive People Do? A Longitudinal Model Linking Proactive Personality and Career Success”, Personnel Psychology, 54(4): 845–874.
• SPREİTZER, G. M. (1995). “Psychological Empowerment in the Workplace: Dimensions, Measurement, and Validation”, Academy of Management Journal, 38: 1442–1465.
• SULAİMAN, M., RAGHEB, M. A., & WAHBA, M. (2019). “Perceived Organization Support Role in Creating an Innovative Work Behavior”, Open Access Library Journal, 6: 4–12.
• SÜ ERÖZ, S., & ŞITTAK, S. (2019). “Konaklama İşletmelerinde Algılanan Örgütsel Destek ve Yenilikçi İş Davranışı Arasındaki İlişki”, OPUS International Journal of Society Researches, 13(19): 1574–1599. https://doi.org/10.26466/opus.578547
• SÜRÜCÜ, L., ŞEŞEN, H., MASLAKÇI, A., & YELOĞLU, H. O. (2023). SPSS, AMOS ve PROCESS Macro ile İlişkisel, Aracı/Düzenleyici ve Yapısal Eşitlik Modellemesi (2. Baskı). Detay Yayıncılık.
• TARSUSLU, S., & BAŞ, M. (2024). “Does Psychological Empowerment of Healthcare Workers Trigger Innovative Work Behaviors? A Moderated Mediation Study”, Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 10(2): 272–289.
• THOMAS, K. W., & VELTHOUSE, B. A. (1990). “Cognitive Elements of Empowerment: An 'Interpretive' Model of Intrinsic Task Motivation”, The Academy of Management Review, 15(4): 666–681.
• TÖRE, E. (2017). Entelektüel Sermayenin Yenilikçi İş Davranışına Etkisinin Bilgi Paylaşımı, Öz Yeterlilik ve İç Denetim Odağı Perspektifinden İncelenmesi Üzerine Bir Araştırma [Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İşletme Yönetimi ve Organizasyon Anabilim Dalı].
• TURUNÇ, Ö., & ÇELİK, M. (2010). “Çalışanların Algıladıkları Örgütsel Destek ve İş Stresinin Örgütsel Özdeşleşme ve İş Performansına Etkisi”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 17(2): 183–206.
• UÇAR, D. (2009). Perceived Organizational Support and Organizational Commitment: The Mediating Role of Organization-Based Self-Esteem [Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe University, Graduate Institute of Social Sciences]. İstanbul, 4–9.
• YUAN, F., & WOODMAN, R. W. (2010). “Innovative Behavior in the Workplace: The Role of Performance and Image Outcome Expectations”, Academy of Management Journal, 53(2): 323–334.