Çevre Söylemlerine Göre Çevre Konulu Filmlerin Analizi

Yıl 2017, Sayı: 1, 117 - 147, 01.06.2017

Çağrı Eryılmaz

Öz

Bu çalışmanın amacı çevre konusunu öne çıkaran filmlerin içer-dikleri çevre söylemlerini ortaya çıkarmaktır. Toplumda çevre algısı ve bilinci bireylerin doğayı deneyimlemeleri ve kültürel aktarım sonucu oluşmaktadır. Nüfusun çoğunluğunun kentlerde yaşadığı günümüzde, bireylerin doğa ile doğrudan deneyimi oldukça azalmıştır. Çevre algısının oluşumunda film, reklam, dizi, belgesel, gazete, dergi gibi medya aracılığıyla erişilen ve tüketilen kültürel ürünler önemli yer tutmaktadır. Özellikle çevre konusunu öne çıkaran Avatar ve Özgürlük Yolu gibi filmler sinemada gösterildikleri dönemde sonra da TV ve internet mec-ralarında defalarca izlenebilmektedir. Çevre konulu filmler içerdikleri Arkadyan, Ekosistem ve Çevresel Adalet söylemleriyle bireylerin çevre algısını oluşumunu etkileyebilmektedir. Bu çalışma kapsamında çevre konusunu öne çıkaran ödüllü ve popüler 10 film, çevre söylemleri çer-çevesinden söylem analizi ile incelenmektedir. Bulgulara göre Özgürlük Yolu, Kırılma Noktası ve Avatar filmleri toplumdaki kötülüklerden ve sorunlardan aşkın doğaya kaçışı öne çıkaran Arkadyan Söylemi içer-mektedir. Sisteki Goriller, Yarından Sonra, Uzay Yolu IV ve Dünyanın Durduğu Gün filmlerinde ise insanlığın çevreye verdiği zararı ve doğa-nın bilimsel olarak incelenmesini vurgulayan Ekosistem Söylemi öne çıkmaktadır. Doğal değerlerin korunmasından çok, çevre sorunlarının toplumda dezavantajlı grupları etkilediğini vurgulayan Çevresel Adalet Söylemi Erin Brockovich, Kayıp Umutlar ve Quantum of Solace filmlerinde görülmektedir. Sonuç olarak çevre konusunu öne çıkaran filmler farklı çevre söylemlerine göre topluma farklı çevre algıları ve kurguları sunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Çevre, Söylem, Film, Çevrecilik, Söylem Analizi

Kaynakça

• Aytekin, Nihan (2010), Türkiye’de Gazete Reklamlarında Doğa İmge-sinin Sunumu (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Butteriss, C. vd. (2001), “Discourse Analysis: a Technique to Assist Con-flict Management in Environmental Policy Development”, AustralianJournal of Environmental Management, 8 (1): 48-58.
• Colombo, D. and M. Porcu (2014), “Environment and Neoliberalism: A Critical Discourse Analysis of Three Italian Cases”, Journal for Com-munication Studies, 7 (13): 63-82.
• Dingler, Johannes (2005), “The Discursive Nature of Nature: Towards a Post-modern Concept of Nature”, Journal of Environmental Policy & Planning, 7 (3): 209-225.
• Fisher, Dana (2016), “Sociology’s Engagement with the Environment” (Part II), Immersion Distinguished Scholar Workshop: Sociology toplantısında (11-14.01.2016, Annapolis/ABD) sunuldu. http://www.sesync.org/sites/default/files/education/sociology-6.pdf.
• Hajer, M. and W. Versteeg (2005), “A Decade of Discourse Analysis of Environmental Politics: Achievements, Challenges, Perspectives”, Journal of Environmental Policy & Planning, 7 (3): 175-184.
• Hannigan, John (2006), Environmental Sociology, London: Routledge.
• Jorgensen, M. and L. Phillips (2002), Discourse Analysis as Theory and Method, London: Sage.
• Krippendorff, Klaus (2013), Content Analysis: An Introduction to its Methodology, Thousand Oaks: Sage.
• Larsen, P. (1991), “Textual Analysis of Fiction”, in [(eds.) Klaus Bruhn Jensen and Nicholas W. Jankowski (1991), A Handbook of Qualitative Methodologies for Mass Communication Research, London: Routledge ]: 121-134.
• Lovelock, J. (2003), “The Living Earth”, Nature, 426 (6698): 769-770.
• Neuman, W. Lawrence (2010), Toplumsal Araştırma Yöntemleri: Nicel ve Nitel Yaklaşımlar (Çeviri: Sedef Özge), İstanbul: Yayınodası.
• Olson, M. (2015), “Women’s Voices for the Earth: A Discourse Analysis of Gendered, Environmental Media Advocacy”, Undergraduate Theses and Professional Papers, Paper 54. (http://scholarworks.umt.edu/cgi/ viewcontent.cgi?article=1049&context=utpp).
• Saint, Stuart (2008), “A Critical Discourse Analysis of Corporate Envi-ronmental Harm”, Internet Journal of Criminology. (http://www.internetjournalofcriminology.com/Saint%20%20A%20CRITICAL%20DISCOURSE%20ANALYSIS%20OF%20CORPORATE%20ENVIRONMENTAL%20HARM.pdf).
• Schreier, Margrit (2013), Qualitative Content Analysis in Practice, Los Angeles: Sage.
• Shapiro, M. J. (2005), “The Discursive Spaces of Global Politics”, Journal of Environmental Policy & Planning, 7 (3): 227-238.
• Sharp, L. and T. Richardson (2001), “Reflections on Foucauldian Dis-course Analysis in Planning and Environmental Research”, Journal of Environmental Policy and Planning, 3 (3): 193-210.
• Thoreau, Henry David (2001), Doğal Yaşam ve Başkaldırı (Çeviri: Seda Çiftçi), İstanbul: Kaknüs Yayınları.
• Yaşlıkaya, R. (2015), “Ekolojik Paradigmada bir Kavşak: Çevreci Sinema”, International Journal of Science Culture and Sport, 3: 410-428.