Rus Oryantalist Klimoviç’in Kur’an Çerçevesindeki Çalışmaları

Yıl 2019, Sayı: 89, 193 - 214, 30.04.2019

Zhakhangir Nurmatov

https://doi.org/10.12995/bilig.8909

Öz

İslam medeniyeti ve kültürünün temelinde Kur’an olması, Rus oryantalistlerini, Kur’an çerçevesinde araştırma yapmaya kendilerini sevketmiştir. Sovyet dönemi Rus oryantalistlerin çalışmaları dönemin siyaseti ve ideolojisi doğrultusunda ele alınmış, “bilimsellik” modern sömürünün devlet eliyle sürdürülmesine hizmet etmiştir. Bunun bariz bir örneğini Sovyet döneminde yaşamış olan Klimoviç’in iddialarında görmek mümkündür. Ömrünün büyük bir kısmını Kur’an araştırmalarına adayan Klimoviç, tabii olarak kendisine kadar gelen oryantalist gelenekten beslenmiş ve büyük oranda da seleflerinin görüşlerinden etkilenmiştir. Özellikle Batı ve Çarlık Rus oryantalistlerin görüşleri onun eserlerine büyük ölçüde kaynaklık etmiştir. Onun Kur’an’a yaklaşımındaki olumsuz ve önyargılı tavrı, İslam’ı mahkûm etmeye en baştan karar vermiş olması, objektifliği bir kenara bırakarak İslam’a saldırgan bir tavır takınması gibi hususları göz önünde bulundurduğumuzda onun eserlerinin objektifliğinden bahsetmemiz çok zor görünmektedir.

Anahtar Kelimeler

Rus, Oryantalizm, Klimoviç, Sovyet Dönemi, Kur’an, Tefsir

Kaynakça

• A’zami, Muhammed Ziya. (2003). Yahudiyye ve’l-Mesihiyye. Riyad: Mektebetürrüşd.
• A’zami, Mustafa (2006). Vahyedilişinden Derlenişe Kur’an Tarihi. Çev. Ömer Türker ve Fatih Serenli. İstanbul: İz Yay.
• Akdemir, Salih (1989). “Müsteşriklerin Kur’an-ı Kerim ve Hz. Muhammed (sav)’e Yaklaşımları”. AÜİF Dergisi XXXI: 179-210.
• Canan, İbrahim (2006). “Rivayetler Işığında Kur’an-ı Kerim’in Cem Edilmesi”. Kur’an’ın Mucizevi Korunması. İstanbul: Işık Yay.
• Demirci, Muhsin (2012). Kur’an Tarihi. İstanbul: MÜ İlahiyat Vakfı Yay.
• Draz, Abdullah (1983). Kur’an’ın Anlaşılmasına Doğru. Çev. Salih Akdemir. Emek Yay.
• Draz, Abdullah (1985). En Mühim Mesaj Kur’an. Çev. Suat Yıldırım. Ankara.
• Erşahin, Seyfettin (1999). Türkistan’da İslam ve Müslümanlar (Sovyet Dönemi). Ankara: İlahiyat Vakfı Yay.
• Esen, Muammer (2011). “Hz. İbrahim’in İmanı ve Tevhid Mücadelesi”. AÜİF Dergisi 52 (2): 111-128.
• Hamidullah, Muhammed (1993). Kur’an-ı Kerim Tarihi. Çev. Salih Tuğ. İstanbul: MÜİF Yay.
• Hûi, Ebu’l-Kâsım (1981). El-Beyân fî Tefsîri’l-Kur’ân. Beyrut: Envarü’l-Hüda.
• İbn Hişam, Muhammed Abdi’l Melik (1995). Siretü’n-Nebeviyye. thk. Fethi Envar ed-Dabuli. Mısır.
• Karataş, Şaban (1996). Şia’da ve Sünni Kaynaklarda Kur’an Tarihi. İstanbul: Ekin Yay.
• Karatayev vd. (1974). “Klimoviç”. Kazak Sovet Entsiklopediyası. C. 5. Almatı. 476.
• Kelbi, Ebu’l-Münzir Hişam b. Muhammed b. es-Saib (1995). Kitabu’l-Esnam. Mısır: Darü’l-Kitabi’l Mısrî.
• Kemper, Michael and Stephan Conermann (2011). The Heritage Soviet Oriental Studies. Routledge: Routledge Contemporary Russia and Eastern Europe Series.
• Kemper, Micheal (2009). “Studying Islam In The Soviet Union”. Vossiuspers UvA. Amsterdam. 5-25.
• Klimoviç, Lutsian (1929). Soderjaniye Korana. Moskva: Ateist.
• Klimoviç, Lutsian (1931). “Suşestvoval li Muhammed? Diskussiya v Kommunistiçeskiy Akademii v Antireligiozniy Sektsii İnstituta Filosofii”. Voinstvuyeşiy Ateizm 2-3: 198-205.
• Klimoviç, Lutsian (1959). Kur’an Jane Onin Uagizdari. Almatı: Kazak Memleket.
• Klimoviç, Lutsian (1986). Kniga O Korane, Ego Proishojdeniye İ Mifologii. Moskva: Politzdat.
• Krimskiy, Agafangel (1904). İstorya Musulmanstva, Samostoyatelniye Oçerki, Obrobotki i Dopolneniye Perevodi iz Dozi i Goldzhira. Moskva: Varvari Gattsuk.
• Miliband, Sofiya (2008). Vostokovedi Rossii: Bibliografiçeskiy slovar. C. 1. Moskva. 634.
• Okiç, Tayyib (1971). “Kur’an-ı Kerim’i Taklid Teşebbüsleri”. Diyanet Dergisi X.
• Okumuş, Mesut (2003). “Jeffery ve Kur’an Çalışmalarındaki Yeri”. Oryantalistlerin Gözüyle İslam. İstanbul. 77-138.
• Salih, Subhi (1965). Mebâhis, fi Ulûmi’l-Kur’an. Beyrut: Darul İlm Lilmelayin Yay.
• Sönmezsoy, Selahattin (1998). Kur’an ve Oryantalistler. Ankara: Fecir Yay.
• Taberî, İbn Cerir (2001). Camiu’l-Beyan ‘an Te’vili Ayi’l-Kur’an. Kahire.
• Vvedenskiy, Boris (1953). “İslam”. Bolşaya Sovetskaya Entsiklopediya. C. 18. Moskva. 516.
• Vvedenskiy, Boris (1953). “Koran”. Bolşaya Sovetskaya Entsiklopediya. C. 22. Moskva. 564.
• Yazır, Elmalılı Hamdi (t.y.). Hak Dini Kur’an Dili. İstanbul: Akçağ Yay.
• Yıldırım, Suat (1983). Kur’an-ı Kerim ve Kur’an İlimlerine Giriş. İstanbul: Ensar Yay.
• Zerkânî, Muhammed Abdulazim (1995). Menâhilü’l-İrfân fi Ulûmi’l-Kur’ân. Beyrut: Darü’l-Kitabi’l-Aziz.
• Zerkeşî, Bedreddin (t.y.). el-Burhân fi Ulûmi’l- Kur’ân. Mısır: Mektebetü Darü’t-Türas.