Rus Basınında TBMM’nin Açılış Süreci

Yıl 2021, Sayı: 96 (TBMM’NİN 100. YILI ÖZEL SAYISI), 121 - 145, 20.01.2021

Okan Yeşilot , Abdrasul İsakov

https://doi.org/10.12995/bilig.9605

Cited By: 1

Öz

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM), kuruluşunun 100. yıldönümünü kutluyor. TBMM’nin açılış süreciyle ilgili konular bu bakımdan daha da anlamlıdır. Bu sürecin Rus basınında nasıl yansıtıldığı konusu ise şimdiye dek pek ele alınmamıştır. Özellikle Bolşevik Rus basını, Anadolu’da yürütülen milli mücadeleyi Türk Bolşeviklerinin emperyalizme karşı mücadelesi olarak görmek ve yansıtmak istediği için Anadolu’daki gelişmeleri yakinen takip etmiştir. Bu çalışmada, 1919-20 yılları arasında Rus basınında TBMM ile doğrudan veya dolaylı ilgisi olan önemli haberler ve bilgiler kronolojik olarak aktarılmaya ve Bolşeviklerin gözünde TBMM’nin ne ifade ettiği yansıtılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Rus basını, TBMM, Mustafa Kemal, Milli Mücadele, Ankara

The Establishment of the GNAT in the Russian Press

Öz

The Grand National Assembly of Turkey (GNAT) is celebrating its 100th anniversary. Therefore, it is beneficial to clarify the details of the establishment of the GNAT. The issue of how the establishment of the GNAT was reflected in the Russian press has not been investigated so far. The Bolshevik Russian press closely followed the developments in Anatolia as they wanted to see the national campaign in Anatolia as the struggle of the Turkish Bolsheviks against imperialism. In this study, we have tried to collect the information directly or indirectly related to the GNAT in the Russian press between 1919 and 1920 chronologically and to reflect what the GNAT meant for the Bolsheviks.

Anahtar Kelimeler

Russian Press, GNAT, Mustafa Kemal, National Campaign, Ankara

Kaynakça

• “Angliya Uluçşayet Svoye Polojeniye”. İzvestiya. 290. 24 Aralık 1920. s 3.
• “Angorskiy Poslannik”. İzvestiya. 287. 21 Aralık 1920. s. 2.
• Bekzadyan “Sov. Armeniya i Angorskoye Pravitel’stvo”. İzvestiya. 281. 14 Aralık 1920. s. 1.
• “Bezporyadki v Turtsii”. İzvestiya. 238. 24 Ekim 1919. s. 2.
• “Borba s Natsionalistami”. İzvestiya. 257. 16 Kasım 1919. s. 2.
• “Çego Hotyat Turetskiye Natsionalistı”. İzvestiya. 39. 21 Şubat 1920. s. 2.
• Çiçerin, Georgiy. “Turtsiya i R.S.F.S.R.”.İzvestiya. 123. 9 Haziran 1920. s. 2.
• Çiçerin, Georgiy ve Narimanov, Nariman. “K Raboçim i Krest’yanam Turtsii”. İzvestiya. 203. 13 Eylül 1919. s. 1.
• “Diplomatiçeskie Snoşenie s Turtsiey”. Sovetskaya Sibir’. 125. 10 Haziran 1920. s. 1, 3.
• “Dogovor Mejdu Turtsiey i Azerbaydjanom”. Pravda. 84. 21 Nisan 1920. s. 1.
• “Dvijeniye Protiv Podpisaniya Mirnogo Dogovora”. İzvestiya. 45. 28 Şubat 1920. s. 2.
• “İmperializm Samoopredelyaet”. Boevaya Pravda. 97. 6 Mayıs 1920. s. 1.
• “İndiya Volnuetsya”. Boevaya Pravda. 104, 14 Mayıs 1920. s. 3.
• “K Peresmotru Sevrskogo Dogovora”. İzvestiya. 270. 1 Aralık 1920. s. 2.
• “Kak Ograbili Turtsiyu”. Boevaya Pravda. 107. 18 Mayıs 1920. s. 4.
• “Kazn’ Za Snoşeniya s Kemalistami”. İzvestiya. 191. 31 Ağustos 1920. s. 2.
• “Kemal’-Glavnkomanduyuşiy”. Slavyanskaya Zarya. 165. 4 Temmuz 1920. s. 3.
• “Kemalistı i Konstantinopol’skoye Pravitel’stvo”. İzvestiya.. 271. 2 Aralık 1920. s. 2.
• “Kemalistı i Turetskoye Pravitel’stvo”. İzvestiya. 258. 17 Kasım 1920. s. 2.
• “Krizis Kemalistskogo Pravitelstva”. İzvestiya. 273. 4 Aralık 1920. s. 4.
• “Mobilizatsiya u Kemalistov”. İzvestiya. 271. 2 Aralık 1920. s. 2.
• “Mustafa-Kemal’ o Vneşney Politike”. İzvestiya. 212. 24 Eylül 1920. s. 2.
• “Mustafa-Kemal-Paşa Ugrojayet Konstantinopolyu”. İzvestiya. 229. 14 Ekim 1919. s. 3
• “Musul’mane Grozyat”. Boevaya Pravda. 108. 19 Mayıs 1920. s. 2.
• “Natsionalistiçeskoye Dvijeniye Şiritsya”. İzvestiya. 80. 16 Nisan 1920. s. 2.
• “Natsionalistiçeskoye Pravitel’stvo v Anatolii”. İzvestiya. 81. 17 Nisan 1920. s. 2.
• “Natsionalistı Protiv Anglii”. İzvestiya. 139. 27 Haziran 1920. s. 2.
• “Okkupatsiya Armenii Revolyutsionnoy Armiyey”. İzvestiya. 124. 10 Haziran 1920.s. 2.
• “Oproverjeniye Antantovskoy Lji”. İzvestiya. 293. 28 Aralık 1920. s. 1.
• “Oproverjeniye Burjuaznoy Lji”. İzvestiya. 288. 22 Aralık 1920. s. 2.
• “Protiv Antantı”. Boevaya Pravda. 81. 16 Nisan 1920. s. 1.
• “Panislamistskaya Vosstanie”. Boevaya Pravda. 89. 25 Nisan 1920. s. 1.
• “Planı Natsionalistov”. İzvestiya. 108. 20 Mayıs 1920. s. 3.
• “Polojeniye Frantsuzskih Voysk”. İzvestiya. 46, 29 Şubat 1920. s. 2.
• “Polojenie Na Kavkaze (Beseda s Tov. Stalinım)”. Pravda. 269. 30 Kasım 1920. s. 1.
• “Pozstançeskoye Dvijeniye Rastet”. İzvestiya. 68. 28 Mart 1920. s. 2.
• “Pravitel’stvo Maloy Azii Vstupaet v Peregovorı s Rossiey”. Boevaya Pravda. 97. 6 Mayıs 1920. s. 1.
• “Prazdnestva Kemalistov”. İzvestiya. 291. 25 Aralık 1920. s. 1.
• “Prazdnik Oktyabr’skoy Revolyutsii v Angore”. İzvestiya. 283. 16 Aralık 1920. s. 2.
• “Priezd Rossiyskogo Predstavitel’stva”. İzvestiya. 241. 28 Ekim 1920. s. 1.
• “Privetstviye Kemal’-Paşi”. İzvestiya. 274. 5 Aralık 1920. s. 1.
• “Protest Protiv İnternatsionalizatsii Konstantinopolya”. İzvestiya. 14. 22 Ocak 1920. s. 2.
• “Programma Turetskih Natsionalistov”. İzvestiya. 42. 25 Şubat 1920. s. 2.
• “Provozglaşeniye Nezavisimosti Frakii”. İzvestiya. 140, 29 Haziran 1920. s. 2.
• “Razdel Turtsii”. Boevaya Pravda. 91. 28 Nisan 1920. s. 1.
• “Rost Kommunizma”. İzvestiya. 171. 5 Ağustos 1920. s. 2.
• “Silı Natsionalistov”. İzvestiya. 149. 9 Temmuz 1920. s. 2.
• “Soobşeniye Delegata Pravitel’stva Anatoliyskogo Verhovnogo Natsional’nogo Sobraniya Narodnomu Komissaru Po İnostrannım Delam Ot 10 Dekabrya”. İzvestiya. 291. 25 Aralık 1920. s. 1.
• Steklov, Yuriy “Turetskaya Revolyutsiya”. İzvestiya. 85. 23 Nisan 1919. s. 1.
• Sultan-Galiyev, Mirseyit “Polojeniye Turtsii v Poslednee Vremya”. İzvestiya. 106. 18 Mayıs 1920. s. 1.
• Sultan-Galiyev, Mirseyit “Politiçeskiye Partii v Turtsii”. İzvestiya. 107. 19 Mayıs 1920. s. 1.
• “Trebovaniya Kemalistov”. İzvestiya. 273. 4 Aralık 1920. s. 4.
• “Turki Ne Uspokaivayutsya”. Boevaya Pravda. 108. 19 Mayıs 1920. s. 2.
• “Turetskiye Revolyutsionerı Za Sovetskuyu Rossiyu”. İzvestiya. 82. 18 Nisan 1920. s. 2.
• “Turki Protiv Soyuznikov”. İzvestiya. 129. 17 Haziran 1919. s. 3.
• “Turtsiya i Rossiya Protiv Zapadnıh İmperyalistov”. Boevaya Pravda. 126. 11 Haziran 1920. s. 3.
• “Turtsiya i Sovetskaya Rossiya”. İzvestiya. 94. 4 Mayıs 1920. s. 2.
• “V Parlamente”. İzvestiya. 177. 12 Ağustos 1919. s. 2.
• “V Turtsii Dva Teçeniya”. İzvestiya. 189. 27 Ağustos 1919. s. 2.
• “V Turtsii Natsionalistiçeskoye Dvijeniye”. İzvestiya. 231. 16 Ekim 1919. s. 3.
• “V Turtsii Net Mira”. “Sovetı v Armenii!”. Boevaya Pravda. 111. 23 Mayıs 1920. s. 1.
• “V Turtsii Rost Revolyutsionnogo Dvijeniya”. İzvestiya. 213. 27 Ağustos 1919. s. 3.
• “Volneniye v Maloy Azii”. İzvestiya. 119. 4 Haziran 1919. s. 2.
• “Vostaniye v Maloy Azii”. İzvestiya. 224. 8 Ekim 1919. s. 1.
• “Vostaniye v Anatolii”. İzvestiya. 79. 15 Nisan 1920. s. 2.
• “Vostanie v Damaske”. Pravda. 13. 21 Ocak 1920. s. 2.
• “Vostaniya v Maloy Azii”. Pravda. 11. 17 Ocak 1920. s. 2.
• “Vostanie v Turtsii”. Naşa Voyna. 80. 14 Nisan 1920. s. 1.
• “Vseobşaya Mobilizatsiya u Natsionalistov”. İzvestiya. 152. 12 Temmuz 1920. s. 2.
• “Zaoçnıy Prigovor k Smertnoy Kazni”. İzvestiya. 132. 19 Haziran 1920. s. 2.
• “Zayavleniye Vojdya Natsionalistov”. İzvestiya. 110. 23 Mayıs 1920. s. 2.
• Ağayev, Mehmet (2008). Kurtuluş Savaşı Yıllarında Türkiye-Azerbaycan İlişkileri. İstanbul: IQ Kültür Sanat Yay.
• Akal, Emel (2002). Milli Mücadelenin Başlangıcında Mustafa Kemal İttihat Terakki ve Bolşevizm. İstanbul: TÜSTAV.
• Akman, Erdoğan (2013). Sevr’den Lozan’a Sovyet Basınında Türkiye’nin Yansımaları [1920-1923 Yılları Arası Pravda ve İzvestiya Gazeteleri Üzerinden Basın Analizi]. Doktora Tezi. Bişkek: Kırgızistan-Türkiye Manas Üniversitesi.
• Belov, Gennadiy vd. (1959). Dokumentı Vneşney Politiki SSSR. C. 3. Moskova: Gosudarstvennoe İzdatel’stvo Politiçeskoy Literaturı.
• Benhür, Çağatay (2008). Stalin Dönemi Türk-Rus İlişkileri (1924-1953). Doktora Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Deev, G.K. vd. (1958). Dokumentı Vneşney Politiki SSSR. C. 2. Moskova: Gosudarstvennoe İzdatel’stvo Politiçeskoy Literaturı.
• İsmailova, Almaz (2017). “Sovetskie i Rossiyskie Vostokovedı o Kemale Atatyurke”. XVI Mecdunarodnaya Nauçnaya Konferentsiya “Gosudarstvo, Obşestvo, Tserkov’ v İstorii Rossii XX-XXI Vekov”. 5-6 Nisan 2017. İvanovo: 256-351.
• Mel’nikov, Dmitriy (Aralık 1922). “TBNS”. Krokodil 15: 13.
• Ors, Rasim Dirsehan (2012). Russkie, Atatyurk i Rojdenie Turetskoy Respubliki. Moskova: Ves Mir.
• Paksoy, İrfan (2016). “Kutü’l-Amare Kahramanı Halil Kut Paşa’nın Hatıraları”. Tarih Kritik 2 (1): 147-158.
• Steklov, Vladimir (1976). Yuriy Mihayloviç Steklov. Moskova: Mısl’.
• Yerasimos, Stefanos (2000). Kurtuluş Savaşı’nda Türk-Sovyet İlişkileri (1917-1923). İstanbul: Boyut.
• Yusupov, İslam (2017). “Pervıe Kontaktı Rossii i Turtsii i İh Vzaimopomoş’ Posle Pervoy Mirovoy Voynı”. Sinergiya Nauk 8: 466-474.
• “Turtsiya Bez Konstantinopolya-‘Nemıslima!’”. Razsvet’. 14 Ocak 1920. http://starosti.ru/article.php?id=60491 (Erişim Tarihi: 19.02.2020).
• “Razreşenie Turetskogo Voprosa”. Razsvet’. 17 Ocak 1920. http://starosti.ru/article.php?id=60508 (Erişim Tarihi: 19.02.2020).
• “Vıstuplenie Mustafı Kemal”. Vostoçnıy Kur’er’. 17 Aralık 1919. http://starosti.ru/article.php?id=60360 (Erişim Tarihi: 19.02.2020).
• “Sud’ba Konstantinopolya”. Vozrojdenie Severa. 10 Ocak 1920. http://starosti.ru/article.php?id=60467 (Erişim Tarihi: 19.02.2020).
• “Upman-Angarskiy Yan Yanoviç (Upmalis Janis)”. Spravoçnik Po İstorii Kommunistiçeskoy Partii i Sovetskogo Soyuza 1898-1991. http://www.knowbysight.info/UUU/03962.asp (Erişim Tarihi: 25.11.2020).