Geçmişten Geleceğe Kültürlerin Yakınlaşma Rotasında Türk Devletleri Teşkilatı Ülkelerinin Dünya Mirasına Katkıları

Yıl 2022, Sayı: 100, 1 - 35, 27.01.2022

Cengiz Buyar Uğur Ünal

https://doi.org/10.12995/bilig.10001

Cited By: 1

Öz

İnsanoğlu tarihi süreçte çok sayıda somut kültürel değer ortaya koymuş, bunların bir kısmı günümüze ulaşmış, bir kısmı da çeşitli sebeplerden dolayı ulaşamamıştır. Bunlardan insanlığın ortak geçmişinin bir parçası olan kültür değerlerine Dünya Mirası denilmektedir. UNESCO 1972 yılından beri tüm insanlığın ortak değeri kabul edilebilecek kültürel ve doğal miras alanlarını, Dünya Mirası Listesi’ne almakta ve bu alanların korunması için çalışmaktadır.
UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi çalışmasıyla, insanlığın kaybetmek üzere olduğu değerleri tekrar görünür ve kalıcı kılarak önemli bir görevi yerine getirmektedir. 2019 yılı itibariyle UNESCO
Dünya Mirası Listesi’nde 1121 miras bulunmaktadır. Bu çalışmada Türk Devletleri Teşkilatı’nda yer alan ülkelerin sahip olduğu kültürel ve doğal miraslar UNESCO’nun belirlemiş olduğu on temel kriter üzerinden istatistiksel ve betimsel analiz yöntemleri kullanılarak ele alınmıştır. Böylelikle Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alan Türk dünyasının kültürel ve doğal miraslarının bir arada ele alınması, farkındalık oluşturacak bir bakış açısıyla değerlendirilmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Kültür, Dünya Kültür Mirası Listesi, UNESCO, Türk Dünyası, Türk Devletleri Teşkilatı

Contribution of Organization of Turkic States Members to World Heritage at a Time of Cultural Convergence from the Past to the Future

Öz

In its journey from ancient history, human society has brought along many cultural and architectural values or properties. Some of which have reached our days and some of which have not for various reasons. Cultural values that are part of the common history of mankind are called world heritage. Since 1972, UNESCO has included cultural and natural heritage sites that can be considered as common assets of all mankind in the World Heritage List and work to protect them.
UNESCO’s work on the World Heritage List fulfils the important task of making the values that humanity is about to lose visible and permanent again. As of 2019, there are 1,121 cultural heritage sites
on the UNESCO World Heritage List. In this study, the cultural and natural heritage of the countries belonging to the Organization of Turkic States has been discussed using statistical and descriptive analysis methods according to the ten main criteria defined by UNESCO. Thus, it aims to jointly examine the cultural and natural heritage of the Turkish world inscribed on the World Cultural Heritage List and to assess them from an awareness-raising perspective.

Anahtar Kelimeler

Culture, World Heritage List, UNESCO, Turkic World, Organization of Turkic States.

Kaynakça

• Ahunbay, Zeynep. “UNESCO Dünya Miras Listesi ve Miras Yönetimine Etkisi”. Kültürel Miras Yönetimi, Ed. Asu Aksoy, T.C. Anadolu Üniversitesi Yay., 2012, pp. 125-142.
• Akıllı, Erman. “Turksoy, Organization of Turkic States and Cultural Diplomacy: Transactionalism Revisited.” bilig, no. 91, 2019, pp. 1-25.
• Akyol, Gülsüm, Sefer Çon, Zöhre Polat. “Türkiye’nin Dünya Miras Alanları.” Journal of Travel and Tourism Research, no. 15, 2019, ss. 39-68.
• Aliağaoğlu, Alpaslan. “Sosyo-Kültürel Miras Turizmi ve Türkiye’den Örnekler.” Ankara Üniversitesi Coğrafi Bilimler Dergisi, vol. 2, no. 2, 2004, pp. 50–64.
• Arslan, Sıddık. “Türk Dünyasının Birlikteliğinde Kültürün Rolü.” Turkish Studies. International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, vol. 11, no. 2, 2016, pp. 149-216.
• Başlar, Kemal. “Kırkıncı Yılında Dünya Mirası Sözleşmesi (1972-2012).” Uluslararası Hukuk ve Politika, vol. 7, no. 27, 2011, pp. 25-52.
• Buyar, Cengiz. “İpek Yolu Üzerinde Tarihî Bir Şehir: Oş.” Kırgızistan Araştırmaları 2019, 2019, pp. 13-42.
• Çandarlı Şahin, Aslı. “Türk Dünyası ile Kültürel İlişkiler Bağlamında Yapılandırılan Kurum ve Kuruluşlar.” Turkish Studies (International Periodical for the
• Languages, Literature and History of Turkish or Turkic), vol. 12, no. 26, 2017, pp. 81-100.
• Deniz, Taşkın, and Doğan Karadağ. “Türk Dünyası’nın Tanıtımında Modern İpek Yolu Ortak Tur Paketi.” Türk Turizm Araştırmaları Dergisi / Journal of Turkish Tourism Research, vol. 3, no. 1, 2019, pp. 93-101.
• Dönmez, Cengiz, and C. C. Yeşilbursa. “The Effect Of Cultural Heritage Education On Students’ Attitudes Toward Tangible Heritage.” Elementary Education Online, vol. 13, no. 2, 2014, pp. 425-442.
• Dünya Mirası Konvansiyonunun Uygulanmasına Yönelik İşlevsel İlkeler, Dünya Mirası Merkezi. http://alanbaskanligi.bursa.bel.tr/wp-content/uploads/2015/07/Uygulama-Rehberi-2008-TR.pdf, 2008.
• Edson Gary. “Heritage: Pride or Passion, Product or Service?” International Journal of Heritage Studies, vol.10, no. 4, 2004, pp. 333-348.
• Erol, Mehmet Seyit & Kadir Ertaç Çelik. “Türk Dünyası’nda İşbirliği Denemesi: Türk Keneşi ve Kazakistan.” [The Cooperation Test in Turkish World:Organization of Turkic States and Kazakhstan]. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi/ Journal of Turkish World Studies, vol. 17, no. 2, 2017, pp. 15-32.
• Horata, Osman. “Türk Dünyası’nın Kültürel Ufukları: Tarihsel Bağlam İçinde Genel Bir Değerlendirme.” bilig, no. 82, 2017, pp. 117-131.
• Huang, C. H., & Tsaur, J. R., & Yang, C. H. “Does World Heritage List Really İnduce More Tourists? Evidence from Macau”. Tourism Management, vol. 33, no. 6, 2010.
• ICOMOS Dünya Mirası Kültür Varlıkları için Etki Değerlendirmesi Rehberi. Uluslararası Anıtlar ve Sitler Konseyi. January. http://www.alanbaskanligi.gov.tr/evrak/4365kmed-rehberipdf.pdf, 2011.
• Işıktaş, Erkan, and Alev Duran. “Geçmişten Günümüze İpek Yolu’nun Önemi ve Buna İlişkin Yapılmış Bilimsel Çalışmalar.” Social Sciences Studies Journal, vol. 3, no. 8, 2017, pp. 584-596.
• Kiper, Perihan. Küreselleşme Sürecinde Kentlerin Tarihsel-Kültürel Değerinin Korunması-Türkiye-Bodrum Örneği. Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, 2004.
• Poria, Y., A. Biran, A. Reichel. “Heritage Site Management: Motivations and Expectations.” Annals of Tourism Research no. 33, 2006, pp. 162-178.
• Purtaş, Fırat. Orta Asya ile Güney Asya Arasında Modern İpek Yolu Projesi. 2011.
• Purtaş, Fırat. “Cultural Diplomacy Initiatives of Turkic Republics.” Perceptions, vol. XXII, no 1, 2017, pp. 91-114.
• Somuncu, Mehmet, and Turgut Yiğit. “World Heritage Sites in Turkey: Current Status and Problems of Conservation and Management.” Coğrafi Bilimler Dergisi, vol. 8, no. 1, 2010, pp. 1-26.
• Şakacı, Bilge Kağan. “Doğal ve Kültürel Mirasın Hayati Sorunu: İstisnai Evrensel Değer (UNESCO Dünya Mirası Listesi).” Çankırı Karatekin Üniversitesi SBE Dergisi, vol. 6, no. 1, 2015, pp. 455-472.
• Taşağıl, Ahmet. “İpek Yolu’nun Tarihi Temelleri.” İpek Yolu-Silkroad-Velikiy Şelkovıy Put, https://www.ayk.gov.tr/wp-content/uploads/2015/02/%c4%b0pekyolusilkroadac.pdf, pp. 2294-2301.
• Ürün, Şule. Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunmasına Dair Sözleşme: Doğal Miras Alanları Başvuru, Adaylık ve Değerlendirme Süreçleri. Turkey: UNESCO Türkiye Millî Komisyonu Tez Çalışması, 2016.
• Yıldız, Sevcan, and Engin Derman. “Kültürel Miras: UNESCO Dünya Mirası Listesi Türkiye Örneği.” Uluslararası Kültürel Miras ve Turizm Kongresi /International Congress On Cultural Heritage and Tourism /ICCHT. May 19-21. 2017, pp. 5-7.
• Yılmaz, Murat (Ed.). Türk Dünyası Kültürel Mirası Envanter Çalışması. Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi Yayınları, 2015.
• Electronic References http://www.modernsilkroadtour.com/ http://www.unesco.org.tr/Pages/125/122/UNESCO-Dünya-Mirası-Listesi https://whc.unesco.org/en/list
• https://whc.unesco.org/en/tentativelists/state=az https://whc.unesco.org/en/tentativelists/state=kg
• https://whc.unesco.org/en/tentativelists/state=kz https://whc.unesco.org/en/tentativelists/state=tr https://whc.unesco.org/en/tentativelists/state=uz
• www.iccrom.org/09.01.2020 ICCROM The International Centre for the Study of the Preservation and Restoration of Cultural Property
• www.icomos.org/12.01.2020 ICOMOS International Council on Monuments and Sites
• www.iucn.org/16.01.2020 IUCN International Union for Conservation of Nature www.kulturturizm.gov.tr/12.01.2020 Republic of Turkey Ministry of Culture and Tourism/Dünya Mirasında Türkiye (Turkey on the World Heritage List)
• www.kulturvarliklari.gov.tr/18.01.2020 Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü (Directorate General of Cultural Assets and Museums)
• www.mfa.gov.tr/06.01.2020 Republic of Turkey Ministry of Foreign Affairs www.turkkon.org/10.12.2021 Türk Devletleri Teşkilatı (Organization of Turkic States)
• www.turksoy.org, Uluslararası Türk Kültürü Teşkilatı (TURKSOY) / International Organization of Turkic Culture.
• www.whc.unesco.org/06.01.2020 UNESCO Dünya Miras Merkezi (UNESCO World Heritage Center)