Use of the Bees In Horticulture

Yıl 2022, Cilt: 2 Sayı: 2, 19 - 27, 31.12.2022

Nusret Özbay , Aygül Karaca

Öz

Arılar, nektar ve polen toplamak amacıyla çiçekleri ziyaret ederler. Topladıkları nektar ve
polenleri hem kendilerini hem de kovandaki yavrularını beslemek için kullanırlar. Bu işlem
gerçekleşirken nihai ürün olarak bal, balmumu, arısütü, propolis ve arı zehiri gibi gıda ve
farmakolojik değerleri yüksek ürünleri üretirler. Arılar, bunlardan çok daha önemli olarak bahçe
bitkileri de dâhil olmak üzere birçok bitkide tozlaşmayı gerçekleştirerek ürünün nitelik ve nicelik
yönünden üstün olmasını sağlamaktadır. Hayatlarının çoğunu polen ve nektar toplamakla
geçirmeleri nedeniyle arılar bitkiler için mükemmel tozayıcılardır. Meyve ve sebzelerdeki
tozlaşmanın yaklaşık %80’i arılar, özellikle de bal arıları (Apis mellifera L.) tarafından
gerçekleştirilmektedir. Bu çalışmada bahçe bitkileri yetiştiriciliğinde arıların kullanım alanları,
kullanma şekli, tozlaşma etkinliği, biyoçeşitliliğin korunması ve artırılmasındaki önemi, bu
konuda dikkate edilmesi gereken hususular ve karşılaşılan bazı problemler ele alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Pollination , Horticulture , Bee , Apis mellifera L.

Kaynakça

• [1] Sıralı YD (2010). Arıcılığın türkiye için önemi. Arıcılık Araştırma Dergisi, Sayı 4: 3- 4.
• [2] Free JB (1993). Insect Pollination of Crops, 2. Edition, Academic press, London, 684 pp.
• [3] Kesdek M (2012). Bal arılarının tozlaşmadaki önemi. 3. Uluslararası Muğla Arıcılık ve Çam Balı Kongresi (01 04 Kasım 2012) Bildiriler Kitabı. Sayfa 299-306. Muğla.
• [4] Graham LE, Graham JM, Wilcox LW, Işık K (2004). Bitki biyolojisi. Palme Yayınları.
• [5] Turhan A (2013). Sebze tohumu üretiminde arıların önemi. Uludağ Arıcılık Dergisi, 13, 88–95.
• [6] Anonim 2022a. https://handealbayrak.weebly.com/ccediliccedile287in-yap305s305.html (Erişim tarihi: 09.09.2022).
• [7] Yılmaz K (2016). Bal arılarının bitkisel üretimdeki önemi. Ordu’da Tarım. 20(118): 1-2.
• [8] Dabak T, Özenirler Ç (2018). Using commercial bumblebees in the pollination of field grown tomatoes: A Case Study: “Caged Tomatoes in Open Fields”. Mellifera, 18 (1):15-21.
• [9] Altunoğlu E (2017). 0900 ziraat kiraz çeşidi polinasyonunda bal arısı (Apis mellifera L.) kullanımının meyve kalitesi ve verimine olan etkisinin belirlenmesi (Master's thesis, Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü,).
• [10] Anonim 2022b. Arıların aile yapısı. http://www.baltrakyam.com/arilarin-aile-yapisi (Erişim tarihi: 09.09.2022).
• [11] Anonim 2022c. https://www.wikiwand.com/tr/Bombus (Erişim tarihi: 09.09.2022).
• [12] Crane E, Walker P (1984). Pollination directory for world crops. International Bee Research Association, Hill House, Gerrards Cross, Bucks. SL9 0NR, UK.
• [13] Tüzün A, Bilgili G (2013). Tarımsal ekosistemde arıların önemi. Research Journal of Biology Sciences, 6(2): 91-95.
• [14] Boyder H (2008). Antalya doğal florasında bal arısı (Apis mellifera)’nın polen toplama aktivitesi, polen tercihi ve farklı polen tiplerinin morfolojik ve kalite özellikleri. Tr. J.of. Agriculture and Forestry, 22(1998): 147-482.
• [15] Eckert JE (1933). The flight range of the honeybee. J. Agric. Res., 47: 257-285.
• [16] Genç F (1995). Bambul arıları, Bombus spp., ve Türk tarımı için önemi. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 26(4), 557-568.
• [17] Durdu Ü (2012). ‘’Kars platosu bombus faunasının belirlenmesi‘’, Kafkas Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek lisans Tezi, s: 15-25, Kars.
• [18] Velthuis HH, van Doorn A (2006). A century of advances in bumblebee domestication and the economic and environmental aspects of its commercialization for pollination. Apidologie, 37(4): 421-451.
• [19] Gürel F, Talay R, Efendi Y, Balcıoğlu MS (1999). Örtü altı domates yetiştiriciliğinde bombus arısı (bombus terrestris) polinasyonunun verim ve kaliteye etkileri. GAP I. Tarım Kongresi, 26-28 Mayıs, Şanlıurfa, 2: 1203-1210.
• [20] Dag A (1993). Recommendation for sunflower pollination. Gan Sade Vmeshek, April: 16-17.
• [21] Ben Porat, A., I. Doron, A. Dag. (1997). Apple pollination. Alon Hanotea 51(2): 76-78.
• [22] Karadeniz T (2015). Meyve yetiştiriciliğinde polinasyonun önemi, verim ve kaliteye etkisi. Arıcılık Araştırma Dergisi, 7(14): 8-12.
• [23] Blanchet P, Douault P, Pouvreau A (1991). Kiwifruit (Actinidia deliciosa Chev.) pollination: Honey-bee behaviour and its influence on the fruit. The 6th International Symposium on Pollination, Tilburg, The Netherlands, August 1990. Acta Horticulturae, 288: 376-381.
• [24] Goodwin RM, Ten Houten A, Perry JH (1991). Feeding sugar syrup to honey bee colonies to improve kiwifruit pollen collection: a review. In VI International Symposium on Pollination, 288: 265-269.
• [25] Svensson B (1991). The importance of honeybee-pollination for the quality and quantity of strawberries in central Sweden. The 6th International Symposium on Pollination, Tilburg, The Netherlands, August 1990. Acta Horticulturae, 288: 260-264.
• [26] Özbek H (2003).Türkiye’de arılar ve tozlaşma sorunu. Uludağ Arıcılık Dergisi, 3(3): 41-44.
• [27] Corbet SA (1996). Which bees do plants need? Proceedings of a symposium “Conserving Europe’s Bees”, London, April 1995. International Bee Research Association and Linnean Society of London.
• [28] Anonim 2015. Bahçe bitkilerinde arı kullanımı. https://arastirma.tarimorman.gov.tr/alata/Belgeler/Diger belgeler/Bah%C3%A7eBitkilerindeAr%C4%B1Kullan%C4%B1m%C4%B1C%C3%96zt%C3%BCrk.pdf
• [29] Kutlu MA, Kılıç Ö. (2020a). Malatya arıcılık faaliyetlerinin genel durum tespiti çalışması. Düzce Üniv. Bilim ve Teknoloji Dergisi, 8(1): 737-745.
• [30] Kutlu MA, Kılıç Ö (2020b). Elazığ ili (Türkiye) arıcılığının sürdürülebilirliği üzerine bir çalışma. ADYUTAYAM Dergisi, 8(1): 38-49.
• [31] Mishra RC, Dogra GS, Gupta PR (1976) Some observations on insect pollinators of apple. Indian Bee Journal, 38: 20–22.
• [32] Topal E, Yücel B, Altunoğlu E, Acar AA, Kösoğlu M, Tekintaş FE (2018). Bal ve bombus arısı tozlaşmasının ve doğal tozlayıcıların kirazda meyve tutumu ve kalitesi üzerine etkisi. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 28(2): 62-75.
• [33] Kutlu MA, Kılıç Ö (2021). Erik ağaçlarında (prunus sp.) Bal arısı ile gerçekleşen tozlaşmanın meyve ve tohum verimine etkisi. ADYUTAYAM Dergisi, 9(2): 129-134.
• [34] Kutlu MA, Özdemir FA, Gül A (2019). Investigation of the effect of honey bee pollination for apple on fruit yield, seed number and seed germination capacity, KSU Journal Agriculture and Nature, 22: 830-836.
• [35] Kaplan M, Güler Y, Gülmez M (2022). Organik Kiraz (Prunus avium L.) bahçelerinden toplanan hymenoptera türleri üzerinde faunistik bir çalışma: Mardin İli Örneği, Türkiye. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 9(1): 8-14.
• [36] Topal E, Yücel B, Yıldızdal İ, Takma Ç, Aydın M, Karaca Ü (2017). Kiraz tozlaşmasında bal arısı (Apis Mellifera L.) ve Bombus arısının (Bombus Terrestris) kimi davranış özelliklerinin ve çevresel sıcaklık değişiminin bitki fenolojisi ile verim üzerine etkileri. Hayvansal Üretim, 58(2): 24-33.
• [37] Vithanage V (1990). The role of the European honeybee (Apis mellifera L.) in avocado pollination. Journal of Horticultural Science, 65(1): 81-86.
• [38] Öz M, Karasu A, Cakmak I, Goksoy AT, Metin ZT (2009). Effects of honeybee (Apis mellifera) pollination on seed set in hybrid sunflower (Helianthus annuus L.). African Journal of Biotechnology, 8(6):1037-1043.
• [39] Kevan PG (1997). Honeybees for better apples and much higher yields: study shows pollination services pay dividends. Canadian Fruitgrower, 14, 16.
• [40] Lama R, Venturi A, Zanforlin E, Mori N (2006). Activity of TRİPOL (Bombus terrestris) in Kiwi Pollination. Tripol Koppert Italia S.R.L.
• [41] Dimou M, Taraza S, Thrasyvoulou A, Vasilakakis M (2008). Effect of bumble bee pollination on greenhouse strawberry production. Journal of Apicultural Research, 47(2): 99-101.
• [42] Zisovich AH, Goldway M, Schneider D, Steinberg S, Stern E, Stern RA (2012). Adding bumblebees (Bombus terrestris L., Hymenoptera: Apidae) to pear orchards increases seed number per fruit, fruit set, fruit size and yield, The Journal of Horticultural Science and Biotechnology, 87(4): 353-359.
• [43] Özkan G (2019). Sera şartlarında yetiştirilen çilekte (Fragaria x ananassa L.) organik gübre uygulaması ile Bombus arılarının (Bombus terrestris) kullanımının meyvelerin biyokimyasal içerikleri üzerine etkileri. Gümüşhane Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 9(3): 569-574.
• [44] Sarıdaş MA, Kargı SP (2017). Çilek Yetiştiriciliğinde Tozlayıcıların Kullanım Amaçları. Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, 10(2): 27-31.
• [45] Gösterit A, Gürel F (2014). Bombus Arısı (Bombus terrestris L.)’ nın ticari yetiştiriciliği için temel gereklilikler. SDÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 9(2): 102-111.
• [46] Özenirler Ç (2018). Arılarla Polinasyon. Içinde A. Özkök (Ed.), Türkiye’de Hızla Büyüyen Sektör: Arı Ürünlerine Genel Bir Bakış (ss. 121–140). Hacettepe Üniversitesi Basımevi, Ankara.
• [47] Gürel F, Gösterit A, Karslı BA (2011). Sera Koşullarının Bombus terrestris L. Kolonilerinin Tozlaşma Performansına Etkileri. Derim, 1: 47–55.
• [48] Abak K, Dasgan HY, Ikiz Ö, Uygun N, Sayalan M, Kaftanoglu O, Yeninar H. (1996, June). Pollen production and quality of pepper grown in unheated greenhouses during winter and the effects of bumblebees (Bombus terrestris) pollination on fruit yield and quality. In VII International Symposium on Pollination. 437: 303-308.
• [49] Dasgan HY, Ozdogan AO, Kaftanoglu O, Abak K (2004). Effectiveness of bumblebee pollination in anti-frost heated tomato greenhouses in the Mediterranean basin. Turkish Journal of Agriculture and Forestry. 28(2): 73 82.
• [50] Banda HJ, Paxton RJ (1990, August). Pollination of greenhouse tomatoes by bees. In VI International Symposium on Pollination, 288: 194-198.
• [51] Serrano AR, Guerra-Sanz JM (2006). Quality fruit improvement in sweet pepper culture by bumblebee pollination. Scientia Horticulturae, 110(2):160-166.
• [52] Bommarco R, Marini L, Vaissière BE (2012). Insect pollination enhances seed yield, quality, and market value in oilseed rape. Oecologia, 169(4): 1025-1032.
• [53] Ercan N, Onus AN. (2003). The effects of bumblebees (Bombus terrestris L.) on fruit quality and yield of pepper (Capsicum annuum L.) grown in an unheated greenhouse. Israel journal of plant sciences. 51(4): 275 283.
• [54] Karaman S, Yılmaz İ (2006). Cam serada domates yetiştiriciliğinde bombus arısı kullanımının üretim girdileri ve karlılık üzerine etkisi. Anadolu Ege Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 16(2): 90-109.
• [55] Melnichenko AN (1977). Role of insect-pollinators in increasing yields of agricultural plants. In “Pollination of agricultural Crops by bees Vol. III,”ed, A.N.Mel’nichenko, Amerind Publishing Co. Pvt. Ltd. New Delhi, Bombay, Calcutta, New York, 150 pp.
• [56] Gösterit A, Gürel F (2010). Bombus Arıları ve Bitkisel Üretim Açısından Önemleri. Arıcılık Araştırma Dergisi, 4: 9-12.
• [57] Morandin L, Laverty T, Kevan P (2001). Effect of bumble bee (Hymenoptera: Apidae) pollination intensity on the quality of greenhouse tomatoes. Journal of Economic Entomology, 94(1): 172-179.
• [58] Morse A, Kevan P, Shipp L, Khosla S, McGarvey B (2012). The impact of greenhouse tomato (Solanales: Solanaceae) floral volatiles on bumble bee (Hymenoptera: Apidae) pollination. Environmental Entomology, 41(4): 855-864.
• [59] Fisher RM, Pomeroy N (1989). Pollination of greenhouse muskmelons by bumble bees (Hymenoptera: Apidae). Journal of Economic Entomology, 82(4): 1061-1066.
• [60] Abak K, Sari N, Paksoy M, Kaftanoglu O, Yeninar H (1995). Efficiency of bumble bees on the yield and quality of eggplant and tomato grown in unheated glasshouses. In I International Symposium on Solanacea for Fresh Market 412: 268-274.
• [61] Gajc-Wolska J, Kowalczyk K, Mikas J, Drajski R (2011). Efficiency of Cucumber (Cucumis sativus L.) Pollination by Bumblebees (Bombus terrestris). Acta Sci. Pol., Hortorum Cultus, 10(1):159-169.