A SOCİOLOGİCAL STUDY ON BEEKEEPERS: THE CASE OF BİNGÖL

Yıl 2025, Cilt: 5 Sayı: 2, 83 - 96, 19.12.2025

İlhan Bingöl , Şule Yenigün Altın

Öz

Beekeeping constitutes a significant agricultural activity that generates both economic and cultural value worldwide. In Türkiye, as in global contexts, beekeeping is practiced not only for commercial purposes but also as a hobby, playing a vital role in sustaining ecosystem cycles and preserving biodiversity. This study investigates the demographic characteristics, professional practices, social relations, and perceptions of individuals engaged in beekeeping in Bingöl Province from a sociological perspective. Adopting a qualitative research design, the study employed semi-structured interviews as its primary data collection method. In-depth interviews were conducted with 10 beekeepers representing diverse age groups, educational backgrounds, and levels of experience. The interviews focused on themes including motivations for engaging in beekeeping, modes of acquiring knowledge, intergenerational transmission of expertise, marketing strategies, economic expectations, environmental challenges, perceptions of governmental support, and social interactions. The findings reveal that beekeeping is not merely an economic pursuit or a source of livelihood but also constitutes a cultural heritage, a component of local identity, and an integral part of the human–nature relationship. Most participants reported having acquired beekeeping knowledge from their fathers or grandfathers, underscoring the significance of intergenerational transmission. They further emphasized that beekeeping fosters respect for nature while cultivating patience and responsibility. In addition to its cultural and social dimensions, participants identified a range of structural challenges affecting the practice, including bee diseases, climate change, loss of pastures, marketing difficulties, and insufficient institutional support. Particular emphasis was placed on the necessity of restructuring agricultural policies with a focus on the needs of local producers. Overall, the study demonstrates that beekeeping is a multifaceted practice deeply embedded in rural life and highlights its relevance as a field that merits further sociological inquiry.

Anahtar Kelimeler

Beekeeping , Beekeeping in Turkey , Beekeeping in Bingöl , Rural Development

ARI YETİŞTİRİCİLERİ ÜZERİNE SOSYOLOJİK BİR ARAŞTIRMA: BİNGÖL ÖRNEĞİ

Öz

Arıcılık, dünyada olduğu gibi Türkiye’de de hem ekonomik hem de bireysel ilgi gören önemli bir tarımsal faaliyettir. Türkiye’de, tıpkı dünya genelinde olduğu gibi gerek ticari üretim gerekse hobi amaçlı uygulamalarla sürdürülen arıcılık, ekosistem döngüsünün ve biyolojik çeşitliliğin korunmasında kritik bir rol üstlenmektedir.
Bu çalışma, Bingöl ilinde arıcılık faaliyeti yürüten bireylerin demografik özelliklerini, mesleki pratiklerini, toplumsal ilişkilerini ve arıcılığa dair algılarını sosyolojik bir perspektifle incelemeyi amaçlamaktadır. Araştırma, nitel araştırma yöntemine dayalı olarak tasarlanmış ve veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme tekniği kullanılmıştır. Bu kapsamda, farklı yaş gruplarından, eğitim düzeylerinden ve deneyim sürelerinden oluşan 10 arı yetiştiricisiyle derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Görüşmelerde arıcılıkla uğraşma nedenleri, mesleğin öğrenilme biçimi, kuşaklar arası bilgi aktarımı, pazarlama stratejileri, ekonomik beklentiler, çevresel koşullar, devlet desteğine ilişkin görüşler ve toplumsal etkileşimler gibi temalar ele alınmıştır.
Elde edilen veriler doğrultusunda, arıcılığın yalnızca geçim sağlamaya yönelik ekonomik bir uğraş değil, aynı zamanda kültürel bir değer, kimlik unsuru ve doğayla kurulan ilişkinin bir parçası olduğu ortaya konmuştur. Katılımcıların büyük bir kısmı arıcılığı dedelerinden, babalarından öğrendiklerini ve bu bilgiyi nesiller boyunca aktardıklarını ifade etmiş ve ayrıca arıcılık faaliyetinin doğaya olan saygıyı pekiştirdiği, bireylere sabır ve sorumluluk kazandırdığı yönünde güçlü anlatılar yer almıştır.
Bununla birlikte, arı hastalıkları, iklim değişikliği, mera kayıpları, pazarlama sorunları ve yeterli kurumsal destek eksikliği gibi çeşitli yapısal sorunlar da dile getirilmiştir. Katılımcılar, özellikle tarım politikalarının yerel üreticiler göz önünde bulundurularak yeniden yapılandırılması gerektiğini vurgulamıştır. Sonuç olarak, bu araştırma, arıcılığın kırsal yaşamla iç içe geçmiş çok boyutlu bir uğraş olduğunu ve sosyolojik olarak daha fazla dikkate alınması gereken bir alan olduğunu ortaya koymaktadır.

Anahtar Kelimeler

Arıcılık , Türkiye’de Arıcılık , Bingöl’de Arıcılık , Kırsal Kalkınma

Etik Beyan

etik kurul onay dosyası yüklenmiştir.

Kaynakça

• [1] Kekeçoğlu, M., Gürcan, E. K., & Soysal, İ. (2007). Türkiye arı yetiştiriciliğinin bal üretimi bakımından durumu. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(2), 227–236.
• [2] Lorenz, S., & Stark, K. (2015). Saving the honeybees in Berlin? A case study of the urban beekeeping boom. Environmental Sociology, 1(2), 116–126. https://doi.org/10.1080/23251042.2015.1008383
• [3] Türkan, Y., Çakan, M., & Olgun, S. (2021). Arıcılıkla ilgili ekonomik verilerin finansal analizi. In C. Yaşaroğlu (Ed.), Pilot üniversiteye ilişkin paydaş görüşleri II: Bingöl Üniversitesi örneği. Eğitim Yayınevi.
• [4] Korkmaz, A. (2013). Anlaşılabilir arıcılık. Samsun Valiliği. Samsun
• [5] Etxegarai-Legarreta, O. Sanchez-Famoso, V. (2022) The Role of Beekeeping in the Generation of Goods and Services: The Interrelation between Environmental, Socioeconomic, and Sociocultural Utilities. Agriculture 2022, 12, 551. https://doi.org/10.3390/ agriculture12040551
• [6] Cilia, L. (2019). The plight of the honeybee: a socioecological analysis of large‐scale beekeeping in the United States. Sociologia Ruralis, 59(4), 831-849.
• [7] Ghosh, S., Abrol, D. P., & Jung, C. (2025). The State of Beekeeping in India: Insights, Gaps, and Emerging Opportunities. Entomological Research, 55(10), e70069.
• [8] [Kekeçoğlu, M., & Rasgele, P. G. (2013). Düzce ili Yığılca ilçesindeki arıcılık faaliyetleri üzerine bir çalışma. Uludag Bee Journal, 13(1), 23-32.
• [9] Karahan, A., Kutlu, M. A., & Karaca, İ. (2021). Muğla ve Afyonkarahisar ili arıcılık faaliyetleri, sorunları ve çözüm önerileri. ADYUTAYAM Dergisi, 9(2), 112-128.
• [10] Uzundumlu, A., Aksoy, A., & Işık, H. B. (2011). Arıcılık işletmelerinde mevcut yapı ve temel sorunlar; Bingöl ili örneği. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 42(1), 49-55.
• [11] Kan, C. (2013). Bingöl İli’nde arıcılık faaliyetleri. Türk Coğrafya Dergisi, (60), 1-12.
• [12] Sarıözkan, S., İnci, A., Yıldırım, A., & Düzlü, Ö. (2009). Kapadokya’da arıcılık. Erciyes Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 6(2), 143-155.
• [13] İLKHA. (2017, Eylül 5). Bingöl balı Türkiye’de birinci, dünyada ikinci oldu. https://www.ilkha.com/gundem/bingol-bali-turkiyede-birinci-dunyada-ikinci-oldu-62251
• [14] Al Khafaji, N. J. M., & Lafta, A. H. (2022). Problems encountered by beekeepers in the field of breeding imported bees in Iraq. International Journal of Agricultural and Statistical Sciences, 18(1), 2269–2274.
• [15] Prodanović, R., Brkić, I., Soleša, K., Ljubojević Pelić, D., Pelić, M., Bursić, V., & Vapa Tankosić, J. (2024). Beekeeping as a tool for sustainable rural development. Journal of Agronomy, Technology and Engineering ManagementISSN 2620-1755
• [16] Jeil, E. B., Abass, K., & Segbefia, A. Y. (2022). Challenges to sustaining beekeeping livelihoods in Ghana. GeoJournal, 87, 991–1008. https://doi.org/10.1007/s10708-020-10293-2
• [17] Karlıdağ, S., & Köseman, A. (2015). Türkiye ve Malatya’da arıcılığın yeri ve önemi. Arıcılık Araştırma Dergisi, 7(13), 27–32.
• [18] Sıralı, R. (2010). Arıcılığın Türkiye için önemi. Arıcılık Araştırma Dergisi, 2(4), 3–4.
• [19] Kadiroğlu, A. (2025). Arıcılık sektörü raporu (Rapor No: AR4/2025). Bingöl Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Çalışmalar Uygulama ve Araştırma Merkezi.
• [20] Lim, W. M. (2024). What is qualitative research? An overview and guidelines. Australasian Marketing Journal, 33(2), 199–229. https://doi.org/10.1177/14413582241264619 (Original work published 2025)
• [21] Tajik, O., Golzar, J., & Noor, S. (2024). Purposive sampling. International Journal of Education and Learning Studies, 2(2).
• [22] Stratton, S. J. (2024). Purposeful sampling: Advantages and pitfalls. Prehospital and Disaster Medicine, 39(2), 121–122. https://doi.org/10.1017/S1049023X24000281
• [23] Grix, J. (2010). The foundations of research. Basingstoke. Palgrave Macmillan.
• [24] Marczyk, G., DeMatteo, D., & Festinger, D. (2005). Essentials of research design and methodology. John Wiley & Sons.
• [25] Neuman, W. L., & Robson, K. (2014). Basics of social research. Pearson Canada.
• [26] Nat Schouten, C., & John Lloyd, D. (2019). Considerations and Factors Influencing the Success of Beekeeping Programs in Developing Countries. Bee World, 96(3), 75–80. https://doi.org/10.1080/0005772X.2019.1607805
• [27] Said, M. K., Peter, K. H., & Nyakoki, S. J. (2022). Factors Influencing Beekeeping Practices in Sikonge, Tanzania. Bee World, 99(2), 56–60. https://doi.org/10.1080/0005772X.2021.201205
• [28] Sponsler, D. B., & Bratman, E. Z. (2021). Beekeeping in, of or for the city? A socioecological perspective on urban apiculture. People and Nature, 3(3), 550-559.
• [29] Feketéné Ferenczi, A., Szűcs, I., & Bauerné Gáthy, A. (2024). “What’s Good for the Bees Will Be Good for Us!”—A Qualitative Study of the Factors Influencing Beekeeping Activity. Agriculture, 14(6), 890. https://doi.org/10.3390/agriculture14060890
• [30] Maderson, S., & Elsner‐Adams, E. (2024). Beekeeping, stewardship and multispecies care in rural contexts. Sociologia Ruralis, 64(2), 202-221
• [31] Čavlin, M., Prdić, N., Ignjatijević, S., Vapa Tankosić, J., Lekić, N., & Kostić, S. (2023). Research on the Determination of the Factors Affecting Business Performance in Beekeeping Production. Agriculture, 13(3), 686. https://doi.org/10.3390/agriculture13030686
• [32] Popa, A. A., Mărghitaş, L. A., & Pocol, C. B. (2011). A Complex Model of Factors that Influence Entrepreneurship in the Beekeeping Sector. Bulletin of the University of Agricultural Sciences & Veterinary Medicine Cluj-Napoca. Horticulture, 68(2), 188–195.
• [33] Schouten, C. N. (2020). Factors influencing beekeepers income, productivity and welfare in developing countries: a scoping review. Journal of Apicultural Research, 60(2), 204–219. https://doi.org/10.1080/00218839.2020.1844464