Böcek otçulluğunun Ferulago glareosa (Apiaceae)’nın üreme başarısına etkileri

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 1, 160 - 166, 15.04.2019

Ali Kandemir İdris Sarı

Öz

Tehdit altında tür olduğu öngörülen Ferulago glareosa Kemah, Erzincan (Türkiye)’de iki farklı habitat yamasında (Tip 1 ve Tip 2) yaşamaktadır. Bu çalışmada türe yönelik olası koruma çalışmalarına yön verebilmek için türün hem çiçek ziyaretçileri hem de ziyaretçilerin meyve tutumlarına etkileri araştırıldı. Ziyaretçi bollukları ve ziyaretçilerin meyve tutumlarına etkileri 2016 ve 2017 yıllarına yayılmış 8’er günde 2’şer saatlik zaman dilimlerinde gerçekleştirildi. İki habitat yamasındaki bireylerin meyve tutumları 60 bireyin 587 ışınındaki meyveler sayılarak saptandı. Tip 1 ve Tip 2 habitat yamalardaki meyve tutumlarının (0.11 ve 1.12 sırasıyla) istatiksel olarak oldukça farklı oldukları belirlendi. Türün meyve tutumuna Omophlus caucasicus’un en büyük zararı verdiği gözlemlendi. Habitat yamalarındaki değişik abiyotik koşulların ve türün çiçeklenme fenolojisinin türün böcek otçullarına görünürlüğünde etkin olduğu görüldü. Sonuç olarak, böcek otçulların türe verdiği zarar ile türün habitatlarındaki konumsal ve zamansal varyasyonlar arasında güçlü bir bağıntı olduğu saptandı.

Anahtar Kelimeler

bitki koruma, böcek otçulluğu, Ferulago glareosa, konumsal varyasyon, üreme ekolojisi

Impacts of insect herbivory on reproductive success of Ferulago glareosa (Apiaceae)

Öz

Ferulago glareosa, which is considered to be a threatened species lives in two different habitat patches (Type 1 and Type 2) in Kemah, Erzincan (Turkey). In this study, in order to provide guidance to the possible conservation studies for species, we have examined both floral visitors and impact of visitors on fruit set. The visitor abundances of species and the impact of visitors on fruit set were determined by observing them for a period of 2 hours for 8 days spread in both 2016 and 2017. The fruit set of individuals in two habitat patches were measured by counting fruits of 587 rays in 60 individuals. The difference between fruit set of individuals in Type 1 and Type 2 patches was determined to be quite statistically significant (0.11 and 1.12 respectively). Omophlus caucasicus was observed to cause the biggest damage to the fruit set of species. Different abiotic conditions in the habitat patches and the flowering phenology of species were found to have an impact on the visibility of species to insect herbivores. As a conclusion, the damages given to species by insect herbivores were found to have a strong correlation with the spatial and temporal variations in species habitat.

Anahtar Kelimeler

Ferulago glareosa, insect herbivory, plant conservation, reproductive ecology, spatial variation

Kaynakça

• Shivanna K. R., & Tandon R. (2014). Reproductive Ecology of Flowering Plants: A Manual (1st ed). New Delhi: Springer India.
• Corlett, R. T. (2007). Pollination or seed dispersal: which should worry about most? In A. J. Dennis, E. W., Schupp, R. J. Green, D.A. Wescott Seed dispersal: theory and its application in a changing world. (pp. 523-544) Wallingford: CAI International
• Kwak, M. M., & Bekker, R. M. (2006). Ecology of plant reproduction: extinction risks and restoration perspectives. In N. M. Waser. Plant-pollinator interactions: from specialization to generalization (1st ed., pp. 362-386) Chicago: University Chicago Press.
• Ancheta, J., & Heard, S. B. (2011). Impacts of insect herbivores on rare plant populations. Biol Conserv, 144(10), 2395-2402. doi:10.1016/j.biocon.2011.06.019
• Kandemir, A., & Hedge, I. C. (2007). An anomalous new Ferulago (Apiaceae) from eastern Turkey. Willdenowia, 37(1), 273-276. doi:10.3372/wi.37.37115
• Kandemir, A., Sevindi, C., Korkmaz, M., & Çelikoğlu, Ş. (2015). Erzincan (Türkiye)’a özgü endemik bitki taksonlarının IUCN tehdit kategorileri. Bağbahçe Bilim Dergisi 2: 43-65.
• Mauseth, J. D. (2011). Botany: An Introduction to Plant Biology (4th ed). Burlington, MA: Jones & Bartlett Publishers.
• Halpern, S. L., & Underwood, N. (2006). Approaches for testing herbivore effects on plant population dynamics. J Appl Ecol., 43(5), 922-929. doi:10.1111/j.1365-2664.2006.01220.x
• Maron, J. L., & Crone, E. (2006). Herbivory: effects on plant abundance, distribution and population growth. Proc Biol Sci., 273(1601), 2575-2584. doi:10.1098/rspb.2006.3587
• Frankham, R., Ballou, J. D., & Briscoe, D. A. (2010). Introduction to Conservation Genetics. Cambridge, England: Cambridge University Press.
• Royama, T., MacKinnon, W. E., Kettela, E. G., Carter, N. E., & Hartling, L. K. (2005). Analysis of spruce budworm outbreak cycles in new brunswick, Canada, Since 1952. Ecology, 86(5), 1212-1224. doi:10.1890/03-4077
• Halverson, K., Heard, S. B., Nason, J. D., & Stireman, J. O. (2007). Differential attack on diploid, tetraploid, and hexaploid Solidago altissima L. by five insect gallmakers. Oecologia, 154(4), 755-761. doi:10.1007/s00442-007-0863-3
• Şenol, S. G., Eroğlu, V., Şentürk, O., Kaçmaz, F., & Avcı, A. B. (2017). The pollination and reproduction success of Salvia sclarea. Biological Diversity and Conservation, 10/3 (2017) 130-135.