Türkiye’de Fritillaria imperialis’ in Ekonomik Değer Analizi

Yıl 2019, Cilt: 12 Sayı: 3, 103 - 110, 15.12.2019

Aynur Demir

Öz

Bu araştırmada Türkiye’de Fritillaria imperialis’ in üretim, mal ve hizmet değer fonksiyonlarının saptanması
ile ekonomik değer analizi yapılmıştır. Değer analizinde ekonomik değerleme teknikleri, ekolojik ve sosyokültürel değer
kriterleri kullanılmıştır. Araştırmada F. imperialis’ in sunduğu hizmet fonksiyonları için akım değeri toplamı, birim adet
F. imperialis için 72,96 $/yıl olarak hesaplanmıştır. F. imperialis’ in toplam ekonomik değeri, yıllık ihracat miktarı olan
2000 000 adet F. imperialis için ise 14,592,000 $/yıl dır. Tahmin edilen bu değer F. imperialis’ in yıllık ihracat geliri olan
52,416 $’dan oldukça yüksektir. Bu değere, ekolojik ve sosyo-kültürel süreçlerde yer alan, maddi olarak ifade
edilemeyen değerlerin yaratığı pozitif katma değer, servet ve miras değeri de eklendiğinde F. imperialis’ in ekonomik
değerinin önemli oranda yüksek olduğu görülür. Ayrıca değer fonksiyonlarından biyolojik kontrolde kullanım değeri
(13,6 $/da/yıl), koruma değeri (37$/da/yıl), süs bitkisi olarak kullanım değeri (8,07 $/adet/yıl) ve besin olarak kullanım
değerinin (3,6 $/adet/yıl) önemli olduğu tespit edilmiştir. Blue tits’in, bu tür için son derece önemli bir polinatör olduğu
da ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ekonomik değerleme teknikleri, Fritillaria imperialis, biyolojik çeşitlilik, sürdürülebilir gelişme, Türkiye

Economic Value Analysis of Fritillaria imperialis in Turkey

Öz

In this research, economic value analysis was performed whit determination of production, goods and service
value functions of Fritillaria imperialis' in Turkey. Economic valuation techniques, ecological and socio-cultural value
criteria were used in the value analysis. In the study, the sum of the flow values for the service functions provide by F.
imperialis is calculated as $ 72.96 / year for a per unit F. imperialis. The total economic value of F. imperialis is $
14,592,000 / year for the 2000 000 unit which annual export quantity of F. imperialis. It has an annual export revenue of
$ 52,416 and this estimate value is considerably higher than the annual export revenue. When positive value added created
by non-material values in the ecological and socio-cultural processes, wealth and inheritance value are added to this value,
F. imperialis' economic value is significantly higher. In addition, biological control value of use from the value functions
($13.6 / da / year), the conservation value ($ 37 / da / year), the value of use as an ornamental plant ($ 8.07 / unit/ year)
and the value of use as a nutrient ($ 3.6 /unit / year) was determined to be important. Blue tits have also been shown to
be an extremely important pollinator for this species.

Anahtar Kelimeler

Economic valuation techniques, Fritillaria imperialis, biodiversity, sustainable development, Turkey

Kaynakça

• Tekeli, İ, Güler, Ç., Yerli, V.S., Algan, N., Vaizoglu, A.S., Kaya, D.A., Öztürk, B., Mutlu, B.,& Demirayak, F. (2006). Dünya’da ve Türkiye’de Biyolojik Çesitliligi Koruma. Türkiye Bilimler Akademisi Raporlar, 13, Ankara.
• Costanza, R., de Groot R., Sutton, P., van der Ploeg, S., Anderson, J.S., Kubiszewski, I., Farber, S. R., & Turner, K.R. (2014). Changes in the global value of ecosystem services. Global Environmental Change, 26,152–158.
• Nunes, D.L.A.P, Van den Bergh, M.J.C.J., & Nijkamp, P. (2003). The Ecological Economics of Biodiversty;Methos Application. EE Pablishig.
• Demır, A., & Arısoy, M. (2014). Economıc Value Analysıs of Galanthus Sp. In Turkey. Bangladesh J. Bot., 43(1), 65-71.
• Nunes,.D.L.A.P., Van den Bergh, M.J.C.J., & Nijkamp, P. (2000). Ecological-Economic Analysis and Valution of Biodiversty. Tinbergen Institute, Web erişim, 02.03.2008, http://www.tinbergen.nl//discussion.papers/00100pdf
• De Groot, R. (2006). Function-Analysis and Valuation as a Tool to assess Land Use Conflicts in Planning for Sustainable, Multi-Functional Landscapes. Landscape and Urban Planning, 75,”175-186.
• Alp, ş. (2006). Ters Lale Üreticileri için el kitabı. Doğal Çiçek soğanları Derneği-Altınova, Yalova,1-25.
• Tekşen, M., & Aytaç , Z. (2014). The Revision of Fritllatia L.(Liliaceae) Genus in the Regions in Turkey, Except the Meterraneanregion. Res. J. Biol. Sci. 9,34-51.
• Atay, S. (1996). Soğanlı Bitkiler, Türkiye’den ihracatı yapılan türleri tanıtım ve üretim rehberi. Doğal Hayatı Koruma Derneği, İstanbul,56-57.
• Alp, S, Arslan, N., & Koyuncu, M. (2009). Established forms of Fritillaria imperialis L. - A naturally growing species in Turkey. Pak J Bot, 41(4), 1573-1576.
• Costanza, R., d’Arge, R., d’Groot, R., Farber, S., Grasso, M., Hannon, B., Limburg, K., Naeem, S., O’Neill, V.R., Paruelo, J., Raskin, G. R., Sutton, P., & van den Belt, M. (1997). The value of the world’s ecosystem services and natural capital. Nature, 387, 253-260.
• De Groot,R.,Wilson, A.M., & Boumans, J.M.R. (2002). A Typology fort he Classification and Valuation of Ecosystem Functions, Goods and Services. Ecological Economics, 41, 393-408.
• Freeman, A.M.III. (2003). The Measurement of Environmental and Resource Values; Theroy and Methods. Resources fort he Future. Washington D.C.
• Özsabuncuoğlu, H.İ. & Uğur, A.A. (2005). “Doğal Kaynaklar Ekonomi, Yönetim ve Politika“, İmaj Yayınevi, 241, Ankara.
• Ekim, T., Koyuncu, M., Vural, M., Duman, H., Aytaç,Z., & Adıgüzel, N. (2000). Türkiye Bitkileri Kırmızı Kitabı (Eğrelti ve Tohumlu Bitkiler). Türkiye Tabiatı Koruma Derneği Yayınları (TTKD), Ankara.
• Özhatay, N., Byfield,A., & Atay, S. (2005). Türkiye’nin 122 Önemli Bitki Alanı. WWF- Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı)Yayınları, İstanbul.
• TÜGEM (2018). Doğal Çiçek Soğanları Sökümü, Üretimi ve Ticaretine İlişkin Yönetmelik. T.B.TÜGEM, Ankara
• TÜİK (2018). Doğal Çiçek Soğanları ihracat verileri. Acces date: 20.06.2019. http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?alt_id=52
• Al-Snafi, A.E. (2019). Fritillaria Imperialis- A Review. IOSR Journal of Pharmacy (IOSRPHR), 9 (03), 47-51.
• Al-Snafi, A.E. (2018). Chemical constituents, pharmacological effects and therapeutic importance of Hibiscus rosa-sinensis- A review. Journal of Pharmacy, 8 (7), 101-119.
• Bozkurt, E.A., Özkan, C.Z., & Saraç, U.D.(2019). The floristic structure of the Artvin-Soğanlı Village (Turkey) and the traditional usage of these plant taxa in this region. Biological Diversity and Conservation, 12(2), 109-118
• RHS (2019). International Market Price of Fritillaria imperialis. Accs date: 17.06.2019, https://www.rhs.org.uk/about-the-rhs/publications/plant-finder
• Zeylanov, Y., Kumlay, M.A., Koç, A, & Gökçek, B., (2012). Ters Lale (Firitillaria) Türlerinin Gaziantep Büyükşehir Belediyesi Botanik Bahçesine İntrodüksiyonu. Azerbeycan Milli Elmlar Akademiyası Merkezi Nebatat Bağının Eserleri, X cild:86-95.
• Roguz, K., Bajguz , A., Gołębiewska, A., Chmur, M., Hill, L., Kalinowski, P., Schönenberger, J., Stpiczyńska, M., & Zych, M. (2018). Functional Diversity of Nectary Structure and Nectar Composition in the Genus Fritillaria (Liliaceae). Front Plant Sci., 24(9),1246. https://doi: 10.3389/fpls.2018.01246
• Fitzpatrick, S. (1994). Nectar-feeding by suburban Blue Tits: contribution to the diet in spring. Bird Study, 41(2), 136-145. https://doi: 10.1080/00063659409477210 Burquez, A. (1989). Blue tits, Parus caeruleus, as pollinators of the crown imperial, Fritillaria imperialis, in Britain. Oikos 55, 335-340