Transmigration of Soul in Nusayrism

Yıl 2024, , 1 - 15, 14.06.2024

Çağla Karasu

https://doi.org/10.69787/bitigefd.1384590

Öz

The Nusayris, known as a minority community living in the province of Hatay and its environs; due to the fact that they live their beliefs and rituals in a closed place, objective evaluations about them could not be reached. Therefore, the culture, identity, beliefs, and more broadly, the folk tradition of the Nusayris, who constitute a large part of the population of the region, are on the verge of disappearing. In the study, the concept of "soul migration", which constitutes the most basic acceptance of the beliefs of the Nusayris, will be examined. This concept, which is known by different names such as reincarnation, transmigration, transmigration, rebirth, etc., has been understood as an accepted belief in many parts of the world. In the research conducted in the field, it has been determined that this belief is prevalent among Anatolian Alevis and Nusayris, also called Arab Alevis. The field study was carried out on this community, also called Nusayri, Nuseyri, Alavi, Arab Alevis, living in Hatay, Adana, Mersin and their surroundings. The concept of "transmigration of souls", which is the most basic law of their beliefs, and the manifestation of this belief in their daily lives, were examined and analyzed in the light of the compilations we made in the region, supported by previous research.

Anahtar Kelimeler

Nusayri, transmigration, Alevism, shamanism, reincarnation

Nusayrilikte Ruh Göçü

Öz

Hatay ili ve çevresinde yaşayan, azınlık bir topluluk olarak bilinen Nusayriler; inançlarını, ritüellerini kapalı yaşıyor olmalarından dolayı haklarında objektif değerlendirmelere ulaşılamamıştır. Dolayısıyla bölge nüfusunun oldukça büyük bir kısmını oluşturan Nusayrilerin kültürü, kimliği, inançları daha geniş bir ifadeyle halk geleneği kaybolmaya yüz tutmuştur. Çalışmada Nusayrilerin inançlarının en temel kabulünü oluşturan “ruh göçü” kavramı incelenecektir. Reenkarnasyon, ruh göçü, tenasüh, yeniden doğuş vb. farklı isimlerle anılan bu kavram dünyanın birçok yerinde kabul gören bir inanış olarak anlaşılmıştır. Sahada yapılan araştırmalarda bu inancın Anadolu Alevilerinde, yoğun bir biçimde Arap Alevisi olarak da adlandırılan Nusayriler arasında yaşadığı tespit edilmiştir. Alan çalışması Hatay, Adana, Mersin ve çevresinde yaşayan; adlarına Nusayri, Nuseyri, Alavi, Arap Alevileri de denilen bu topluluk üzerine yapılmıştır. İnançlarının en temel yasası olan “ruh göçü” kavramı ve bu inancın onların gündelik yaşantıları üzerinde tezahürü incelenmiş, daha önce yapılan araştırmalarla desteklenmiş, yörede yaptığımız derlemeler ışığında analizler yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Nusayrilik, ruh göçü, Alevilik, şamanizm, reenkarnasyon

Kaynakça

• Arıkdal, Ergun (1989), Ansiklopedik Metapisişik Terimler Sözlüğü, İstanbul: Ruh ve Madde Yayınları.
• Bayat, Fuzuli (2003), Korkut Ata Mitolojiden Gerçekliğe Dede Korkut, Ankara: Karam Yayınları.
• Bayat, Fuzuli (2009), “Geçiş Ritüeli Bağlamında Arınma”, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2/9, 74-78.
• Bayat, Fuzuli (2019), Türk Şaman Metinleri Efsaneler ve Memoratlar, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Bayat, Fuzuli (2019), Türk Kültüründe Kadın Şaman, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Dalkıral, Sayın (2003), “Târih-i Cevdet’te İslam Mezhepleri II (Dürzîlik ve Nusayrîlik)”, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 21, 201-217, Erzurum.
• Demirci, Kürşat (1998), “Hulûl”, İslâm Ansiklopedisi, C.18, 341-344.
• Gezgin, İsmail (2019), “Uygarlığın Göçebe Hafızası Mitosun Gizemi: İnsanın Ölümsüzlük Arayışı”, Aktüel Arkeoloji Dergisi, 70, 45-46, İstanbul.
• Has, Kenan (2004), “Dinler Tarihi Perspektifinden Tartışmalı Bir Kavram; Reenkarnasyon”, İslâmî Araştırmalar Dergisi, 17, 4, 390-400.
• Işık, Caner (2012), “Halk İnançlarında Kalıp Değiştirme ve Ruh Göçü”, Acta Turcıca Çevrimiçi Tematik Türkoloji Dergisi, 2-1, 46-60.
• İnsanlığı Birleştiren Bilgiyi Yayma Vakfı [BİLYAY] (1997), Evrensel Yasa Tekrardoğuş, İstanbul: Ruh ve Madde Yayınları.
• Kara, Eser (2017), Türk Destanlarında Şamanistik Unsurların Tespiti ve Değerlendirilmesi, Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Türk Halk Bilimi Bilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi.
• Karaman, Fikret (2011), “Tenasuh ve Reenkarnasyon Üzerine Bir Değerlendirme”, İ.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2017/8(1), 9-34.
• Koç, Aylin ve Kültüral, Zuhal (2011), “Bir Kürek Kemiği Falı Metni: Risale-i ‘İlm-i Ketf”, Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 6, 131-148.
• Keser, İnan (2011), Nusayri Alevilik Tarih İnanç Kimlik, Adana: Karahan Kitabevi.
• Ocak, Ahmet Yaşar (2000), Alevî ve Bektaşî İnançlarının İslam Öncesi Temelleri, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ögel, Bahaeddin (2010), Türk Mitolojisi I., Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
• Önal, Tekin (2016), “Ulus-Devlet İnşasında Nusayri Politikaları ve Hars Komiteleri”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 78, 113-138.
• Roux, Jean Paul (1995), Türklerin ve Moğolların Eski Dini, Ankara: İşaret Yayınları.
• Roux Jean Paul (1999), Altay Türklerinde Ölüm, İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Tankut, Hasan Reşit (1938), Nusayriler ve Nusayrilik Hakkında, Ankara: Ulus Basımevi.
• Ürkmez Naim ve Efe Aydın (2010), “Osmanlı Arşiv ve Belgelerinde Nusayrîler Hakkında Genel Bilgiler”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, 54, 127-134.
• Üzüm, İlyas (2007), “Nusayrilik”, İslâm Ansiklopedisi, C.33, 270-274.
• Yitik, Ali İhsan (2011), “Tenasüh”, İslâm Ansiklopedisi, C.40, 443-446.
• Elektronik kaynaklar URL-1: Türk Budizmi&Türk Budist Kozmoloji ve Mitolojisi (2016), haz. Nuray Bilgili, http://ankaenstitusu.com/turk-budizmi-turk-budist-kozmoloji-ve-mitolojisi/ (e.t. 15.09.2023).
• URL-2: Hatay’ın İnanç Önderlerinden Ehlibeyit Alimi Şeyh Nasreddin Eskiocak (2017), https://mozaik.hatiab.org.tr/2017/05/02/nasreddin-eskiocak/ (e.t. 20.09.2023).
• URL-3: Tılsımlı Kemikler, Kehanet ve Şamanizm (2017), haz. Nuray Bilgili, http://ankaenstitusu.com/tilsimli-kemikler-kehanet-ve-samanizm/ (e.t. 15.09.2023).
• URL-7: TDK Güncel Sözlük: https://sozluk.gov.tr/ (e.t. 24.12.2023).
• Kaynak Kişiler KK1: Adnan Kayman, Adana, 69 yaşında, Lise mezunu, Emlakçı.
• KK2: Azime Yılmaz, Hatay/Antakya, 64 yaşında, Ortaokul terk, Ev hanımı.
• KK3: Edip Çelik, Hatay/Antakya, 58 yaşında, Lise terk, Bakkal.
• KK4: Emre Mansuroğlu, Hatay/Antakya, 22 yaşında Lise terk, Çalışmıyor.
• KK5: Kaziye İskenderun, Hatay/Reyhanlı, 52 yaşında, İlkokul mezunu, Ev hanımı.
• KK6: Mertcan Atakan, Hatay/Antakya, 17 yaşında, lise okuyor.
• KK7: Muti Keskin, Hatay/Defne, 30 yaşında, Üniversite mezunu, İthalat ve İhracat firmasında çalışıyor.