Nedensel Devrim ve Makineler

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 268 - 276, 28.06.2021

Mustafa Efe Ateş

Öz

Çevremizde birbirini takip eden iki olayı yeterli sayıda gözlemlediğimize ikna olduğumuz zaman, ortada bir ilişki olduğunu varsayar ve önce gelen olayın sonra gelen olaya neden olduğunu çıkarsarız. Bu muhakeme süreci nedensel çıkarım olarak adlandırılır. Nedensel çıkarım, nedensellik meselesi altında, yüzyıllardır felsefi perspektiften incelenmiştir. Bu incelemeler genel olarak fiziksel dünyada, ardı ardına gelen gözlemlenebilir iki olayın birbirleri ile nedensel bağının olup olmadığını ve eğer böyle bir bağlantı varsa bunun temelinin ne olduğunu konu edinir. Diğer bir ifadeyle, fiziksel bir nedenin yine fiziksel bir etkiye yol açmasının ardında yatan metafiziksel ilişki, felsefi incelemenin odağında yer almaktadır. Nedenselliğin metafiziksel bakımdan incelenmesi, felsefe dışındaki diğer disiplinlerin söz konusu meseleye mesafe koymasına yol açmıştır. Judea Pearl ‘Neden’ Sorusunun Kitabı adlı çalışmasında bu mesafeyi ortadan kaldırmayı ve neden-sonuç ilişkisinin yeni bilimini kurmayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Judea Pearl, Dana Mackenzie, nedensellik

Kaynakça

• Judea Pearl ve Dana Mackenzie (2020), ‘Neden’ Sorusunun Kitabı: Neden-Sonuç İlişkisinin Yeni Bilimi, çev. Murat Havzalı, Ginko Bilim.