“Eski Ahit Yaratılış Kitabı”ndan Hareketle İnsan İmgesine Grotesk Alternatifler: Pantagruel, Gargantua ve Frankenstein

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 2, 296 - 309, 10.12.2021

A. Göknur Gürcan

Öz

François Rabelais’in Pantagruel ile Gargantua ve Mary Shelley’in Frankenstein isimli romanlarının grotesk kahramanları, farklı yaklaşımlarla da olsa, varoluş kavramı üzerinde durmaktadır. Açık ve örtük sorgulamalarla, yaşam ve ölüm etrafında şekillenen diyalog ve monologlar, Eski Ahit’te “Yaratılış” anlatısının yer aldığı Tekvin Kitabı’na sık sık göndermelerde bulunur. Gargantua ve oğlu Pantagruel’in dev cüsseleri, eğlenceyi ön plana çıkaran ve erken Orta Çağ’dan beri süregelen karnavalları hatırlatan yaşamlarıyla kendilerini insanlardan üstün gördükleri kompozisyonun ana biçimsel unsurları haline geliyor. Zaman zaman aşkınlığı arzulayan gövdelerin tevazu gösterdiği yerler de vardır. İnsanlıktan ayrı bir yere konumlandırılmadıkları için bu türün hırslı, eksik ya da kötü yanlarını ortaya çıkarırken samimi görünürler. Devler, bedensel ihtiyaç ve arzuları abartarak irade problemi yaratır ve bu, komik öğelerle işlenir. İnsanlar gibi üreyen, inanan ve onların içinde yaşayan devler sadece karnaval ruhunu yansıtmak ya da yaşamdan kaçmak için var olmamıştır. İnsana suretini değiştirerek bir ayna olurlar. Victor Frankenstein tarafından yaratılan umutsuz dev yaratık da benzer bir işlev taşır. Fakat bu ileti, dehşet uyandıran ortamlarda kısmen baskılanır. Frankenstein’ın yaratığı da Gargantua ve Pantagruel gibi kendini insan yerine koyar ve varoluşunu sorgularken insana ait olan kavramları kullanır. İnsanlığın tarihiyle bütünleşmek ister. Ancak dev ve çirkin cüssesi buna izin vermez. Umutsuzluk ve acısının büyüklüğü imgesiyle orantılıdır. Romanda yaratığın içkinliği, onu iblise teslim olduğu noktaya götürür. Tekvin Kitabı’nda insanın Râb tarafından yalnız bırakılmadığı yazar. Ona bir eş verilmiş ve soyunun devam etmesi sağlanmıştır. İnsanın tarihine girmeyi başaran devler Gargantua ve Pantagruel için de böyledir. Ancak Frankenstein’ın yaratığı yalnızdır. Bu üç dev imgesi, insanlığa alternatif gibi görünse de bireyin varoluş problemlerinden uzaklaşamazlar.

Anahtar Kelimeler

Gargantua, Pantagruel, Frankenstein, Mary Shelley, François Rabelais

Grotesque Alternatives to Human Image Based on “The Old Testament Book of Genesis”: Pantagruel, Gargantua and Frankenstein

Öz

The grotesque heroes of François Rabelais’s novels Pantagruel - Gargantua and Mary Shelley’s Frankenstein focus on the concept of existence, albeit with different approaches. Dialogues and monologues on life and death, with explicit and implicit interrogations, make frequent references to The Book of Genesis which includes the “Creation” narrative in the Old Testament. The gigantic bodies of Gargantua and his son Pantagruel, with their lives that bring entertainment to the fore and remind of carnivals that have been going on since the early Middle Ages, become the main formal elements of the composition where they see themselves as superior to humans. There are also times when bodies that desire transcendence are humble. Since they are not located apart from humanity, they appear intimate when revealing the ambitious, deficient or bad sides of this species. Giants create willpower problems by exaggerating bodily needs and desires, and this is handled with comic elements. Giants, who reproduce, believe and live like humans, did not exist simply to reflect the carnival spirit or to escape from life. They become a mirror to a person by changing their form. The desperate giant creature created by Victor Frankenstein performs a similar function. But this message is partially suppressed in gruesome environments. Frankenstein's creature, like Gargantua and Pantagruel, puts himself in the place of human and uses human concepts while questioning his existence. It wants to integrate with the history of humanity. However, its giant and ugly body does not allow this. The magnitude of his despair and pain is proportional to his image. The immanence of the creature in the novel leads him to the point where he surrenders to the demon. It is written in the Book of Genesis that man is not left alone by God. He was given a wife and his lineage continued. It is the same for the giants Gargantua and Pantagruel, who managed to enter human history. But Frankenstein's creature is alone. Although these three giant images seem like an alternative to humanity, they cannot get away from the existence problems of the individual.

Anahtar Kelimeler

Gargantua, Pantagruel, Frankenstein, Mary Shelley, François Rabelais

Kaynakça

• Bahtin, Mihail (2019), Rabelais ve Dünyası, çev. Çiçek Öztek, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Baudrillard, Jean (2015), Şeytana Satılan Ruh ya da Kötülün Egemenliği, çev. Oğuz Adanır, Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• İdris Peygamber’in İki Kitabı-Hz. İdris’in Kitabı (2012), çev. Richard Laurance ve Robert H. Charles, çev. Oğuz Eser, İstanbul: İdil Yayınları.
• Joyce, James (1996), Ulysses, çev. Nevzat Erkmen, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Kristeva, Julia (2014), Korkunun Güçleri İğrençlik Üzerine Deneme, çev. Nilgün Tutal, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Kutsal Kitap Eski ve Yeni Antlaşma (2014), İstanbul: Yeni Yaşam Yayınları.
• Mellor, Anne K. (1989), Mary Shelley: Her Life, Her Fiction, Her Monsters, New York: Routledge.
• Ponty, Maurice Merleau (2005), Algılanan Dünya Sohbetler, çev. Ömer Aygün, İstanbul: Metis Yayınları.
• Rabelais, Françis (1854), The Works of Françis Rabelais, 1st ed. Sir Thomas Urquartçev. Peter Anthony Motteux, Londra: H.G Bohn. Erişim tarihi: 21.08.2021,https://play.google.com/books/reader id=rD83AQAAMAAJ&pg=GBS.P P8&hl=tr
• Rabelais, François (2012), Pantagruel, çev. Birsel Uzma, İstanbul: Everest Yayınları.
• Rabelais, François (2020), Gargantua, çev. Sebahattin Eyüboğlu vd., İstanbul: İş Bankası Yayınları.
• Shelley, Mary (2004), Frankenstein, çev. Elif Özsayar, İstanbul: Arion Yayınları.
• Shelley, Mary (2012), Frankenstein ya da Modern Prometheus, çev. Duygu Akın, İstanbul: Can Yayınları.