Erciyes’in Unutulmuş Ressamı Halit Doral

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 2, 415 - 432, 10.12.2021

Cenk Berkant

Öz

1906 İstanbul doğumlu Halit Doral, orta eğitimini tamamladıktan sonra 1926 yılında Sanayi-i Nefîse Mektebi’nin önce mimarlık bölümüne kaydolmuş, ardından gerçek tutkusu olan resim bölümüne geçiş yapmıştır. Sanayi-i Nefîse Mektebi’nin resim bölümündeki ilk yılında Hikmet Onat ve İbrahim Çallı atölyelerinde eğitim alan sanatçı, 1927 yılından itibaren Namık İsmail atölyesine geçerek eğitimine burada devam etmiştir. Namık İsmail atölyesinde asistanlık da yapmıştır. Aynı zamanda Alman Profesör Weber’in Dekoratif Sanatlar atölyesinde de eğitim almıştır. Mezun olduktan sonra İstanbul Üniversitesi Arkeoloji Bölümü’ne kaydolmuş fakat askerlik sebebiyle bu eğitimini tamamlayamamıştır. Askerlik dönüşü kısa bir süre Topkapı Müzesi’nde çalıştıktan sonra Kayseri Müzesi Müdürlüğü’ne atanmıştır. Resim çalışmalarını ve müze müdürlüğünü bir arada yürütmüştür. Sanat yaşamı boyunca çeşitli tarzlarda eserler veren sanatçı kariyerinin erken evrelerinde Fransız izlenimci ressam Renoir ve İspanyol Kübist ressam Picasso’dan esinlenmiştir. Geç dönemlerinde soyut çalışmalar yapmıştır. 1934 yılında İnkılap, 1935’te Galatasaray, 1939’dan itibaren Devlet Resim Sergilerine, 1954’te Yapı Kredi Bankası’nın açtığı yarışmaya, 1956’da Türkiye Büyük Millet Meclisi Vilayetler Sergisi’ne, 1969’da da Ankara Ressamları Karma Sergisi’ne katılmıştır. İlk retrospektif sergisini 17 Mart 1970’te Ankara Devlet Güzel Sanatlar Galerisi’nde açmıştır. Kayseri Müze Müdürlüğü görevi sırasında 1947 yılında Kayseri Halkevi’nde kentteki ilk resim kursunu düzenlemiştir. 1960 yılında ise Kayseri Güzel Sanatlar Derneği’ni kurmuştur. 1968 yılında Kayseri Müze Müdürlüğü görevinden emekliye ayrılan Halit Doral 1976’da hayata veda etmiştir. Bu çalışmamızda henüz bir biyografisi dahi yazılmamış olan sanatçının yaşam öyküsünü ortaya koyup, eserlerini bir araya getirerek Türk Resim Sanatı’nın bu unutulmuş sanatçısını tekrar hafızalara yerleştirmeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Halit Doral, Güzel Sanatlar Akademisi, Hikmet Onat, İbrahim Çallı, Namık İsmail, Kayseri Müzesi, Erciyes

The Forgotten Painter of Erciyes Halit Doral

Öz

Born in 1906 in Istanbul, after completing his secondary education Halit Doral attended the architectural division of Imperial Academy of Fine Arts (Sanayi-i Nefise Mektebi) in 1926. Soon after, he switched to his real passion of painting department of the same academy. In the early years of the Academy, he became an apprentice in the workshops of Hikmet Onat and İbrahim Çallı and then in 1927, he passed to Namık İsmail’s workshop and continued his education there, along with his assistantship in the workshop. At the same time, he also continued his education in the Decorative Arts workshop of German Professor Weber. After his graduation, he enrolled to Archeology department of Istanbul University but because of his compulsory military service, he was not able to complete his further education. After he returned from the military service, he worked for a short period of time in Topkapı Museum and then appointed as the manager of Kayseri Museum. He continued his official duty and his paintings at the same time. Along his artistic career, he exhibited work of arts in various styles and influenced from the French impressionist painter Renoir and Spanish cubist painter Picasso. In his late years, he presented abstract forms. He attended many exhibitions and occasions such as İnkılap (1934), Galatasaray (1935), starting from 1939 Government Exhibitions, competition held by Yapı Kredi Bank in 1954, County Exhibitions held by TBMM in 1956, Ankara Painters Group Exhibition in 1969, and his first retrospective exhibition was held in 17 March 1970 in Gallery of Ankara Fine Arts. When he was working as the manager of Kayseri Museum, he opened a painting course in Halkevi in 1947. He was also established the Association of Kayseri Fine Arts in 1960. Immediately after retiring from the official position in Kayseri Museum in 1968, he passed away in 1976. In this study, we will try to analyze the works of this forgotten artist and give his biography along with his artistic style.

Anahtar Kelimeler

Halit Doral, Fine Arts Academy, Hikmet Onat, İbrahim Çallı, Namık İsmail, Kayseri Museum, Erciyes Mountain

Kaynakça

• Anonim (2006), D Grubu 1933-1951, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Bek, Güler (2014), 1970-1980 Yılları Arasında Türkiye'de Kültürel ve Sanatsal Ortam, İstanbul: SALT.
• Cezar, Mustafa (1973), Devlet Güzel Sanatlar Akademisi 90. Yıl, İstanbul: Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yayınları.
• Çetin, Yusuf ve Mehmet Ali Avcı (2014), “Türkiye’de Cumhuriyet ile Birlikte Değişim - Dönüşüm Sürecinin Sanata Yansıması ve “İstihsal (Üretim)”, “İmgenin Gücü” Resim Yarışmaları Üzerine Bir Değerlendirme”, The Journal of Academic Social Science Studies, 4 (24), s. 47-55.
• Çoker, Adnan (1977), Nurullah Berk Toplu Sergisi, İstanbul: Devlet Güzel Sanatlar Akademisi.
• Doral, Halit ve Kemalettin Karamete (1940), ”Son zamanlarda İçerisinde Kıymetli Eşyalar Çıkmış Olan Kayseri’nin Eskişehir Mevkiinde Bulunan Mezar”, Erciyes, 1 (16), 495-498.
• Doral, Halit (1942), “Anadolu Türk Halıları”, Erciyes, 2 (19), s. 10-14.
• Doral, Halit (1956), “Kayseri Müzesi”, Bilgi, 10 (115), s. 29.
• Doral, Halit (1970), Halit Doral Kişisel Resim Sergisi Kataloğu, Ankara: Devlet Güzel Sanatlar Akademisi.
• Dirin, İlyas (2009), “Kültür, Sanat, Edebiyat, Tiyatro, Musiki ve Folklor Dergileri (1929-1990)”, Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, 1 (1), s. 223-283.
• Dedeal, Hande (2005), 1945-1960 Yılları Arasında Türkiye’de Sanat Ortamı ve Yayın Hayatına Yansıması, İstanbul: İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Elvan, Nihal (2005), “50’ler Dönüşüm Yıllarıdır”, Resim Tarihimizden: "İş ve İstihsal" 1954 Yapı Kredi Resim Yarışması, ed. Nihal Elvan, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, s. 17-32.
• Erol, Turan (1981), “Sanatımızın Demokrat Parti Dönemi ve “Vilayet Resimleri” Olayı”, Milliyet Sanat, 35 (1), s. 24-27.
• Eyüboğlu, Bedri Rahmi (1935), “Genç Ressam Halit Doral”, Yeni Adam Dergisi, 2 (57), s. 4-5.
• Gezen, Salih (2019), 1950-1970 Sanat Ortamında “İş ve İstihsal Sergisi”, Bursa: Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı Türk İslam Sanatı Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Keser, Nimet (2006), Tek Parti Döneminde Türk Resim Sanatının İdeolojik Üretimi, Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Güzel Sanatlar Eğitimi Programı Doktora Tezi.
• Katrancı Kasalı, Başak (2010), Çok Partili Dönemde Kültür Politikaları ve Sanata Yansımaları (1946-1960), İzmir: Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sanat Tarihi Anabilim Dalı Türk İslam Sanatı Bilim Dalı Doktora Tezi.
• Oral, Zeki M. (1953), “Kayseri’de Kubadiye Sarayları”, Belleten, 17 (68), s. 501-517.
• Özmerdivenli, Yusuf (1997), Kayseri Lisesi 100.yıl Şeref Belgeseli, Kayseri: Kayseri Lisesi Kültür-Edebiyat Kolu Yayını.
• Özkan, Özgür (2012), Çağdaş Türk Resminde Soyut ve Soyutlama Yaklaşımları Bağlamında Yapı ve İçerik Sorunları, İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Resim Anasanat Dalı Sanatta Yeterlik Tezi.
• Şanal, Mustafa (2004), “Türk Kültür Tarihi İçerisinde Kayseri Halkevi ve Faaliyetleri (1932-1950)”, Milli Eğitim Dergisi, Kış 2004, s. 37-60.
• Taşoluk, Berna (2007), “Kayseri Halkevi ve Erciyes Dergisi’nin Halkbilimi Açısından Değerlendirilmesi”, Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Anabilim Dalı Türk Halk Edebiyatı Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi.
• Yaşar Kemal (2009), “İnsanı Selçuk Devrine Götüren Şehir: Kayseri”, Bu Diyar Baştan Başa, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, s. 434-444.
• İnternet Kaynakları - URL 1: https://arhm.ktb.gov.tr/artists/detail/2580/halit-doral-1906-1976 (e. t. 14.10.2021).