Faunistic survey studies on harmful and beneficial insects on food legumes (lentil, chickpea, bean) in Central Anatolia Region

Yıl 1998, Cilt: 38 Sayı: 1, 65 - 90, 13.12.1998

A. Tamer A. Has M. Aydemir S. Çalışkaner

Öz

In order for the harmful and beneficial pests on food legumes being determined, surveys have been carried out in 1990 Yozgat (Lentil), 1991 Konya (Chickpea) and in 1993 Eskişehir (Bean). Samples were collected from 3 counties of each provinces, 3 villages of each county and 3 fields of each village during in post- emergence, blooming and harvest period. Counting have been done once a month. Counting were done by taking the leaves, checking the whole plants, sweeping and using a frame. In this study, 50 different species in 13 Coleoptera, in 6 Heteroptera, 9 Homoptera, in 7 Thysanoptera, in 6 Hymenoptera, in 7 Lepidoptera, in 1 Diptera and in 1 Acarina as beneficial and harmful insects and mite have been identified. According to the field observations and their population densities, Sitona crinitus Hbst., Bruchus lentis  Fröhl. and Etiella zinckenella  Treit. have been recorded as the most important lentil harmful insects. E.zinckenella was new record on lentil in Türkiye. Aphids and thrips were widespread but not economic of importance. Coccinellids have been found as useful insects and Brumus octosignatus (Gebler) was the most widespread. Liriomyza cicerina Rond. and thrips have been found as the most widespread pests but not economic importance on chickpea. On the other hand, no economic of importance pests could be detected during the surveys on bean. Only Tetranychus urticae Koch. was obtained common the observed fields at harvest period.

Anahtar Kelimeler

Lentil, chickpea, bean, fauna

Orta Anadolu Bölgesinde yemeklik baklagiller (mercimek, nohut, fasulye)'de görülen zararlı ve faydalı böcekler üzerinde faunistik çalışmalar

Öz

Mercimek, nohut ve  fasulye  tarlalarında zararlı ve faydalı türlerin yayılış alanlarının ve yoğunluklarının saptanması amacıyla çalışmalar, 1990 yılında Yoz-gat'da (Mercimek), 1991 yılında Konya'da (Nohut) ve 1993 yılında Eskişehir'de (Fasulye) yürütülmüştür. Her ilde üç ilçede, üç köy ve bunun üç tarlasında örnekler alınmıştır. Sürvey çalışmaları bitki çıkış sonrası, çiçeklenme ve hasad dönemle-rinde yürütülmüş ve bu dönemlerde örnekleme yerlerine birer kez gidilmiştir. Sayımlar yaprak alınarak, tüm bitki kontrol edilerek, çerçeve atılarak ve atrap sallanarak yapılmıştır. 1990-1993 Yıllarında yapılan sürvey çalışmalarında takım-larına göre Coleoptera'dan 4 familyadan  13  tür; Heteroptera'dan 2 familyadan 6 tür; Homoptera'dan 4 familyadan 9 tür; Thysanoptera'dan 3 familyadan 7 tür; Hymenoptera'dan 3 familyadan 6 tür; Lepidoptera'dan 3 familyadan 7 tür; Diptera'dan 1 familyadan 1 tür ve Acarina'dan 1 familyadan 1 tür olmak üzere toplam 46 böcek ve 1 akar türü bulunmuştur. Sürvey sonuçlarına ve tarla gözlemlerine göre, Sitona crinitus Hbst., Bruchus lentis Fröhl. ve Etiella zinckenella Treit. Mercimeğin en önemli zararlıları olarak saptanmıştır. Ayrıca E.zinckenella'nın mercimekte bulunuşu Türkiye için ilk kayıttır. Emici böceklerden yaprakbitleri ve trips türleri yaygın, fakat yoğun olmadıkları için ekonomik önemi olmayan böceklerdir. Nohutta bulunan zararlılardan Nohut yapraksineği (Liriomyza  cicerina  Rond.) ve trips türleri  yaygın olarak bulunmalarına rağmen, ekonomik önemde olmadıkları saptanmıştır. Fasulye alanlarında yürütülen çalışmalarda ekonomik öneme haiz her hangi bir zararlı türe rastlanılmamış olup, yalnızca kapsül döneminde tarlaların çoğunda İki noktalı kırmızıörümcek (Tetranychus urticae Koch.)'e rastlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mercimek, nohut, fasulye, fauna