Kırşehir ve Kırıkkale illerinde buğday ve arpa ekim alanlarında görülen kök ve kök boğazı hastalıklarının belirlenmesi

Yıl 2019, Cilt: 59 Sayı: 1, 71 - 84, 29.03.2019

F. Sara Dolar , N. Zeynep Yeğin Filiz Ünal

https://doi.org/10.16955/bitkorb.424930

Cited By: 4

Öz

Önemli tahıl üreticisi durumunda olan İç Anadolu Bölgesinde,
Kırşehir ve Kırıkkale illerindeki buğday ve arpa ekim alanlarında mevcut kök
hastalıklarının belirlenmesi amacıyla 2011 yılında sürvey yapılarak hastalıklı
bitki örnekleri toplanmıştır. İzolasyon çalışmaları sonucunda Fusarium oxysporum, F. acuminatum, F. chlamydosporum, F. redolens, F. incarnatum, F. equiseti,
F. tricinctum, Microdochium nivale, Rhizoctonia
solani AG 4, R. solani AG 3,
binükleat AG I, Waitea circinata var. circinata, Bipolaris sorokiniana,
Ophiosphaerella herpotricha,
Alternaria alternata, Embellisia spp., Curvularia inaequalis ve Phaeosphaeria pontiformis etmenleri
bulunmuştur. Elde edilen kök patojenleri arasında en yaygın patojenin buğdayda M. nivale ve F. oxysporum, arpada ise F.
oxysporum olduğu tespit edilmiştir. İzole edilen fungusların patojenisite
denemeleri tohum-hipokotil testi ve bitki testi şeklinde yapılmıştır. Denemeler
sonucunda; buğdayda W. circinata var. circinata, M. nivale, F. oxysporum, F. acuminatum, F. tricinctum; arpada ise Rhizoctonia
solani AG 4, M. nivale, F. oxysporum, F. acuminatum, F. chlamydosporum, F.
redolens ve B. sorokiniana
patojen olarak bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Rhizoctonia spp., Fusarium spp., Bipolaris sorokiniana, Microdochium nivale, Kök ve kök boğazı çürüklüğü hastalıkları, Microdochium nivale

Determination of root rot diseases in wheat and barley cultivation areas in Kırşehir and Kırıkkale provinces

Öz

Surveys were
carried out in wheat and barley sowing areas in 2011 growing season in Kırşehir
and Kırıkkale provinces of Central Anatolia Region to determine the root rot
diseases. As a result of isolation from diseased plants, Fusarium oxysporum, F.
acuminatum, F. chlamydosporum, F. redolens, F. incarnatum, F. equiseti, F. tricinctum, Microdochium nivale, Rhizoctonia
solani AG 4, Rhizoctonia solani AG
3, binükleat AG I, Waitea circinata var. circinata, Bipolaris sorokiniana,
Ophiosphaerella herpotricha,
Alternaria alternata, Embellisia spp., Curvularia inaequalis and Phaeosphaeria pontiformis were found.
Among the all of the isolates, M. nivale
and F. oxysporum on wheat and F. oxysporum on barley were determined to
be the most common root pathogen. Pathogenicity tests were conducted using
hypocotyl test and plant test. As a result of tests, W. circinata var. circinata,
M. nivale, F. oxysporum, F. acuminatum,
F. tricinctum on wheat and Rhizoctonia solani AG 4, M. nivale, F. oxysporum, F.
acuminatum, F. chlamydosporum, F. redolens, B. sorokiniana
on barley were found to be pathogenic.

Anahtar Kelimeler

Rhizoctonia spp., Fusarium spp., Bipolaris sorokiniana, Microdochium nivale, Root rot disease, Microdochium nivale

Kaynakça

• Aktaş, H. and Bora, T. 1981. Untersuchungen über die biologie und physiologische variation von auf mittelanatolischen gersten vorkommenden Dreschlera sorokiniana (Sacc.) Subram. and Jain und die reaktion der befallenen gerstensorten auf den parasiten. J.Turk.Phytopath., 10(1):1-24.
• Aktaş, H. 1982. Orta Anadolu Bölgesi Arpa ve Buğday Ekim Alanlarında Görülen Kök Çürüklüğü Hastalık Etmeni Dreschlera sorokiniana (Sacc.) Subram. and Jain' nın Yayılışı. 3. Türkiye Fitopatoloji Kongresi Bildirileri, 10-23s.
• Aktaş, H. ve Tunalı, B., 1994. Türkiye'de Ekimi Yapılan ve Ümitvar olan Buğday ile Arpa Çeşit ve Hatlarının Önemli Hastalıklarına Karşı Reaksiyonlarının Saptanması Üzerinde Araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni, 34(3-4).
• Aktaş, H., Yıldırım, A.F. ve Sayın, L., 1995. Konya ili arpa ekiliş alanlarında arpa verimini ve kalitesini etkileyen kök ve kökboğazı çürüklüğü hastalık etmenlerinin saptanması üzerinde araştırmalar. 253-259s, Arpa-Malt Sempozyumu, Konya.
• Aktaş, H., Bostancıoğlu, H., Tunalı, B. ve Bayram, E. 1996. Sakarya yöresinde buğday kök ve kök boğazı çürüklüğüne neden olan hastalık etmenlerinin belirlenmesi ve bu etmenlerin buğday yetiştirme teknikleri ile ilişkileri üzerinde araştırmalar. Bitki Koruma Bülteni, 36(3-4)- 151-167.
• Aktaş, H., Bostancıoğlu, H., Tunalı, B. and Bayram, E. 1997. Reaction of some wheat varieties and lines against to root and foot rot disease agents in the laboratory conditions. J.Turk.Phytopath:10(1):1-24.
• Aktaş, H., Kınacı, E., Yıldırım, A.F., Sayın, L. ve Kural, A. 1999. Konya yöresinde hububatta sorun olan kök ve kök boğazı çürüklüğü etmenlerinin hububatta verim komponentlerine etkileri ve mücadelesi üzerinde araştırmalar. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları Ve Çözüm Yolları Sempozyumu, s:392-403.
• Aktaş, H., Bolat, N., Keser M. ve İnce T. 2000. Eskişehir ili hububat ekim alanlarında hububat kök boğazı çürüklüğü hastalık etmenlerinin saptanması, buğday ve arpada Drechslera sorokiniana (Sacc.) Subram and Jain’ ya karşı genitor çeşit ve hatların belirlenmesi. Bitki Koruma Bülteni, 40(1-2): 71-83.
• Al-Sadi, A. M. and Deadman, M. L. 2010. Influence of Seed-born Cochliobolus sativus (Anomorph: Bipolaris sorokiniana) on Crown Rot and Root Rot of Barley and Wheat. Journal of Phytopathology, 158(10): 683-690.
• Anonim, 2014. web sitesi: http://tr.wikipedia.org/wiki/Arpa Erişim tarihi: 10.02.2015 Anonim, 2016. Toprak Mahsülleri Ofisi (TMO)
• Anonim, 2017. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
• Anonymous, 1996. International code on identification of fungi of agricultural and environmental significance. IMI, Egham, UK.
• Araz, A., Bayram M.E.ve Babaroğlu, E.N. 2009. Sakarya ilinde bazı buğday çeşitlerinde kök ve kök boğazı hastalıklarına neden olan etmenlerin belirlenmesi. Bitki Koruma Bülteni, 49(1): 31-43.
• Araz, A., Uğuz, N. ve Güler, P. 2010. Fusarium Türlerinin İzolasyonu ve Patojenitelerinin Belirlenmesi. Biyoloji Bilimleri Araştırma Dergisi, 3 (1):1-5.
• Arıcı, Ş. E., Arap, Ü. ve Yatağan F. B. 2013. Isparta ve Burdur İlleri Buğday Ekim Alanlarındaki Kök ve Kök Boğazı Fungal Hastalık Etmenlerinin Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 17(2): 26-30.
• Arslan, Ü. ve Baykal, N. 2001. Bursa İlinde Yetiştirilen Buğdaylarda Kök ve Kök boğazı Fungal Hastalık Etmenlerinin Saptanması Üzerinde Araştırmalar, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 15, 127-138.
• Aroca, A. and Raposo, R. 2007. PCR-Based Strategy To Detect and Iddentify Species of Phaeoacremonium Causing Grapevine Diseases. Appl. Environ. Microbiol. 73(9), 2911-2918.
• Barnett, H. L. and Hunter, B.B. 1998. Illustrated Genera of Imperfect Fungi. St. Paul, MN, 218.
• Booth, 1971. The Genus Fusarium. Com. Myc. Kew. Surrev. England, 237.
• Booth, 1977. Fusarium a laboratory guide to the identification of the major species. C.M.I. Kew surrey, 58.
• Bora, T. ve Karaca, İ. 1970. Bitki Hastalıkları Surveyi, Kültür Bitkilerinde Hastalığın ve Zararın Ölçülmesi, Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yardımcı Ders Kitabı, Yayın No: 167, Ege Üniversitesi Matbaası, 43, Bornova.
• Carling, D.E., Rothrock, C.S., Macnish, G.C., Sweetingham, M.W., Brainard, K.A., Winter, S.A. 1994. Characterization of anastomosis group-11 (AG 11) of Rhizoctonia solani. Phytopatology, 84, 1387-1393.
• Castellá, G. and Cabañes, F.J. 2014. Phylogenetic diversity of Fusarium incarnatum-equiseti species complex isolated from Spanish wheat. Antonie van Leeuwenhoek, 106(2), 309-317.
• Chen, C.M., Douhan, G.W. and Wong, F.P. 2007. First report of Waitea circinata var. circinata causing brown ring patch on Poa trivialis in California. Plant Dis. 91, 1687.
• Cobos, R. and Martin, M.T. 2008. Molecular characterization of Phaeomoniella chlamydospora isolated from grapevines in Castilla y León (Spain). Phytopathologia Mediterranea, 47(1), 20-27,
• Demirci, E. 1998. Rhizoctonia species and anastomosis groups isolated from barley and wheat in Erzurum, Turkey, Plant Pathology, 47(1), 10-15.
• Demirci, E. and Dane, E. 2003. Identification and Pathogenicity of Fusarium spp. from Stem Bases of Winter Wheat in Erzurum, Turkey. Phytoparasitica, 31(2): 170-173.
• Eken, C. ve Demirci, E. 1998. Erzurum yöresinde buğday ve arpa ekim alanlarında Drechslera sorokiniana’nın yayılışı, morfolojisi ve patojenitesi. Tr. J. of Agriculture and Forestry, 22 (2): 175-180.
• Ellis 1970. More Dematious Hypomycetes. Commenwealth Mycol. England, 608.
• Ellis M. B. 1971. Dematiaceous Hyphomycetes. Wallingford, UK: CAB International, 608 pp.
• Erginbaş, G., Yamaç, M. ve Nicol, J. 2007. Topraktan İzole Edilen Aktinomiset İzolatlarının Buğday Kök Çürüklüğü Etmeni Funguslara Karşı Biyolojik Mücadelede Kullanılma Oranları. 2. Türkiye Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, 27-29 Ağustos, Isparta, s.31.
• Frugal-Wegrzycka, H., Adamiak, J. and Adamiak, E. 1998. Some Characteristics of isolates of Rhizoctonia solani from patch ofwheat and barley. Acta Mycologica, 33(1), 109-121.
• Hekimhan, H., Bağcı, S. A., Nicol, J., Arısoy, R. Z., Kaya, Y., Erdurmuş, D. 2007. Bezostaya-1 ve Kınacı-97 Ekmeklik Buğday Çeşitlerinde Farklı Ekim Sıklıklarının Kök ve Kök Boğazı Hastalıkları Üzerine Etkisi. 2. Türkiye Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, 27-29 Ağustos, Isparta, s. 299.
• Hill, J.P., Fernandez, J.A. and McShane, M.S. 1983. Fungi Associated with Common Root Rot of Winter Wheat in Colorado and Wyoming. Plant Disease. 67, 795-797.
• Ichielevich-Auster, M., Sneh,B., Koltin Y. ve Barash I. 1985. Suppression of Damping-Off Caused by Rhizoctonia Species by a Nonpathogenic Isolate of R. solani. Phytopathology 75:1080-1084.
• Ilhan, S. and Asan, A. 2001. Soilborne fungi in wheat fields of Kirka Vicinity (Eskisehir, Turkey). Biologia, 56(4), 363-371.
• İren, S. 1962. Tarla bitkileri hastalıkları, Zir. Yük. Müh. Birliği Neşriyatı, sayı:27, Ankara, s.17-18.
• Karaca, G. H., Özkoç, İ. and Erper, İ. 2002. Determination of Anastomosis grouping of Rhizoctonia solani Kühn isolates associated with bean plants grown in Samsun/Turkey. Pakistan Journal of Biological Sciences. 5(4):434-437.
• Karman, M. 1971. Bitki koruma araştırmalarında genel bilgiler. Denemelerin kuruluşu ve değerlendirme esasları. T. C. Tarım Bakanlığı Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Genel Müdürlüğü Yayınları Mesleki Kitaplar Serisi: 279.
• Khan, I.A., Awan, F.S, Ahmad, A., Fu, Y.B., and Iqbal, A., 2005. Genetic Diversity of Pakistan Wheat Germplasm As Revealed By Rapd Markers. Genetic Resources and Crop Evolution, 52: 239-244.
• Kınacı, E. ve Kınacı, G. 1991. Orta Anadolu ve Geçit Kuşağında Buğday ve Arpa Hastalık Paterni ve Etkileri. 6. Türkiye Fitopatoloji Kongresi Bildirileri, 7-11 Ekim, İzmir, s. 1. Kim, D.S., Cook, R.J. and Weller, D.M. 1997. Bacillus sp. L324-92 for biological control of three root diseases wheat grown with reduced tillage. Phytopathology, 87,551-558.
• Leslie, J.F., Summerell, B.A. 2006. The Fusarium laboratory manual. Blackwell Professional, Ames, Iowa, USA.
• Muratçavuşoğlu, N. ve Hancıoğlu, Ö., 1995. Ankara ili Buğday Ekim Alanlarında Kök ve Kök Boğazı Hastalıklarına Neden olan Fusarium Türlerinin Tesbiti Üzerine Araştırmalar. VII. Türkiye Fitopatoloji Kongresi Bildirileri, 20-29 Eylül, 174-177.
• Nene, Y.L. and Haware, M.P. 1980. Screening chickpea for resistance to wilt. Plant Dis., 66, 379-380.
• Ogoshi, A., Cook, R.J. and Bassett, E.N. 1990. Rhizoctonia species and anastomosis groups causing root rot of wheat and barley in Pacific Northwest. Phytopathology, 80(9), 785-788.
• Oswald, J. W. 1950. Etiology of cereal root rots in California., 60(7):364.
• Paulitz T. C., Smith J. D. and Kidwell K. K. 2003. Virulence of Rhizoctonia oryzae on wheat and barley cultuvars from the Pacific Northwest, Plant disease, 87(1), 51-55.
• Rotem, J. 1994. The genus Alternaria: biology, epidemiology and pathogenicity. APS Press, St Paul, Minnesota. 1-326
• Simmons, E. G. 1992. Alternaria taxonomy: current status, viewpoint and challenge. In: Chelkowski J, Visconti A (eds) Alternaria, Biology, Plant Diseases and Metabolites. Elsevier Science Publishers, Amsterdam-London-New York-Tokyo. 1-36.
• Soran, H. ve Damgacı, E. 1980. Ankara ili buğday ekiliş alanlarında kök ve kök boğazı hastalığına neden olan fungal etmenlerin saptanması üzerine araştırmalar. TÜBITAK VII. Bilim Kongresi Bildirileri, 6-10 Ekim 1980, Adana, 119-128.
• Taheri, A.D., Hammel, C., Gan, Y. and Vujanovic, V. 2011. First report of Fusarium redolens from Sasckatchewan and its comparative pathogenicity. Canadian Journal of Plant Pathology, 33(4), 559-564.
• Toda, T., Mushika, T., Hayakawa, T., Tanka, A., Tani, T. and Hyakumachi, M. 2005. Brown ring patch: A new disease on bentgrass caused by Waitea circinata var. circinata. Plant Dis. 89, 536-542.
• Tunalı, B., Nicol, J.M., Hodson, D., Uçkun, Z., Büyük, O., Erdurmuş, D., Hekimhan, H., Aktaş, H., Akbudak, M. A., and Bağcı, S.A., 2008. Root and crown rot fungi associated with spring, facultative, and winter wheat in Turkey. The American Phytopathological Society, Plant Dis. 92:1299-1306.
• Uyanık, E. 2008. Adana yöresi buğday ekilişlerinde kök hastalıkları nedenlerinin araştırılması. Yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı, Adana, 69s.
• Ünal, F. ve Dolar, F. S. 2011. Ankara ve Eskişehir İlleri Buğday Üretim Alanlarındaki Rhizoctonia Tür ve Anastomosis Gruplarının Tespiti ve Patojenitelerinin Belirlenmesi. 4. Türkiye Bitki Koruma Kongresi Bildirileri, 28-30 Haziran, Kahramanmaraş, s. 352.
• Ünal, F., Dolar F. S. ve Özben, S. 2013. First Report of R. zeae Causing Stunting and Root Rot on Wheat in Turkey. Book of Abstract, Fourth International Scientific Symposium- Agrosym 2013- Joharina, October 3-6, p. 144.
• Ünal, F., Dolar, F.S., Yıldırım, A.F. ve Demirci, E. 2014. Isolation and Identification of Binucleat Rhizoctonia spp. from Wheat Field Soils in the Central Anatolia Region, Turkey. Turkish Journal of Agricultural and Natural Sciences, Special Issue: 2, 1933-1938.
• Weste, G. 1978. Comperative pathogenicity of six root parasites towards cereals. Phytopath., 93: 41-55.
• Wiese, M.V. 1991. Compendium of wheat diseases. St. Paul, Minnesota, USA. American Phytopathology, 112p.
• Yeğin, N.Z., Ünal, F., Tekiner, N. ve Dolar, F.S. 2017. First Report of Fusarium redolens Causing Root and Crown Rot of Barley (Hordeum vulgare) in Turkey. The Journal of Turkish Phytopathology, 3, 101-105.
• Yıldırım, A.F., Kınacı, E., Hekimhan, H. ve Çeri, S., 1999. Konya, Karaman, Niğde ve Aksaray yörelerinde tahıllarda önemli hastalıkların durumu ve bunlara dayanıklılık kaynaklarının araştırılması. Orta Anadolu'da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu, 8-11 Haziran, Konya, s. 404-413.
• Yılmazdemir, F.Y. 1976. Edirne, Tekirdağ ve Kırklareli İllerinde buğday kök hastalıklarının fungal etmenleri ve bu hastalıkların dağılışına toprak pH ve neminin etkisi üzerinde araştırmalar, Uzmanlık Tezi, Ege Üni. Zir. Fak., 107s (yayımlanmamış).