Ilıman iklim meyve türlerinde bulunan Aphid türleri (Hemiptera: Aphididae), doğal düşmanları ve sekonder konukçuları

Yıl 2020, Cilt: 60 Sayı: 4, 91 - 109, 31.12.2020

İsmail Alaserhat , Şaban Güçlü

https://doi.org/10.16955/bitkorb.703254

Cited By: 3

Öz

Bu çalışma, Erzincan ve Gümüşhane illerinde yetiştirilen ılıman iklim meyve türlerinde bulunan yaprakbiti türleri ile doğal düşmanlarının tespit edilmesi amacıyla 2011-2013 yıllarında yapılmıştır. Örnekleme, yaprakbiti popülasyonunun yoğun olduğu ilkbahar (mayıs-haziran) ve sonbahar aylarında (eylül-ekim) iki haftada bir, yoğunluğun azaldığı yaz aylarında (temmuz-ağustos) ise ayda bir kez yapılmıştır. Çalışma sonucunda Aphis, Anuraphis, Anoecia, Brachycaudus, Chromaphis, Dysaphis, Eriosoma, Hyalopterus, Myzus, Ovatus, Panaphis, Pterochloroides ve Rhopalosiphum (Hemiptera: Aphididae) cinslerine giren toplam 24 yaprakbiti türü ve bu türlerin 13 sekonder konukçusu tespit edilmiştir. Bu yaprakbitlerinin doğal düşmanları olarak 65 predatör, 11 parazitoit ve 2 entomopatojen olmak üzere toplam 78 tür saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Aphididae, Doğal Düşman, Erzincan, Gümüşhane, ılıman iklim meyve, sekonder konukçu

Destekleyen Kurum

Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

Proje Numarası

(TAGEM BS-11/04-02/01-18)

Teşekkür

Bu çalışma Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü tarafından (TAGEM BS-11/04-02/01-18) desteklenmiştir. Desteklerinden dolayı TAGEM’e ve Erzincan Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsüne teşekkür ederiz. Ayrıca Forficulidae familyasına bağlı türlerin teşhislerinde yardımcı olan Sayın Prof.Dr. Ali DEMİRSOY (Hacettepe Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü)’a, Miridae familyasına bağlı türlerin teşhisini yapan Sayın Prof.Dr. Meral FENT (Trakya Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü)’e, Neuroptera takımına ait türlerin teşhisini yapan Sayın Prof.Dr. Ali SATAR (Dicle Üniversitesi, Fen Fakültesi, Biyoloji Bölümü)’a, Coccinellidae familyasına ait türlerin teşhisini yapan Sayın Prof.Dr. Nedim UYGUN (Çukurova Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü)’a, Syrphidae familyasına ait türlerin teşhisini yapan Sayın Prof.Dr. Rüstem HAYAT (Akdeniz Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü)’a, Hybotidae familyasına ait türlerin teşhisini yapan Sayın Dr. Ögr. Üyesi Mustafa Cemal ÇİFTÇİ (Siirt Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü)’ye, Aphididae familyasına bağlı türlerin teşhislerinde yardımcı olan Sayın Dr. Işıl ÖZDEMİR (Ankara Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü)’e ve Anthocoridae familyasına bağlı türlerin teşhisini yapan Sayın Dr. Gülten YAZICI (Ankara Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü)’ya, Chalcidoidea üst familyasına bağlı türlerin teşhisini yapan Sayın Prof.Dr. Mikdat DOĞANLAR (Mustafa Kemal Üniversitesi, Bitki Koruma Bölümü)’a, Ichneumonidae familyasına bağlı türlerin teşhisini yapan Sayın Prof.Dr. Saliha ÇORUH (Atatürk Üniversitesi, Bitki Koruma Bölümü)’a, Braconidae familyasına bağlı türlerin teşhisini yapan Sayın Doç.Dr. Coşkun GÜÇLÜ (Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü)’ye, entomopatojen fungusların teşhisini yapan Sayın Prof.Dr. Cafer EKEN (Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarımsal Biyoteknoloji Bölümü)’e, yaprakbitlerinin sekonder konukçularının teşhislerini yapan Prof.Dr. Ali KANDEMİR (Erzincan Üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü)’e teşekkür ederiz.

Aphid species (Hemiptera: Aphididae), their natural enemies and secondary hosts on temperate fruit species

Öz

This study was carried out to determine the aphid species and their natural enemies obtained of temperate fruit species in Erzincan and Gümüşhane provinces between 2011-2013. The sampling was done every two weeks during spring (May-June) months and autumn (September-October) season when the aphid population density was higher, and once a month in the summer (July-August) when the density decreased. As a result of the study, 24 aphid species, Aphis, Anuraphis, Anoecia, Brachycaudus, Chromaphis, Dysaphis, Eriosoma, Hyalopterus, Myzus, Ovatus, Panaphis, Pterochloroides, Rhopalosiphum (Hemiptera: Aphididae) genus and 13 secondary hosts of aphids were determined. A total of 78 natural enemies were identified which are 65 predators, 11 parasitoids and 2 entomopathogenic species of aphids.

Anahtar Kelimeler

Aphididae, Erzincan, Gümüşhane, natural enemy, secondary host, temperate fruit

Proje Numarası

(TAGEM BS-11/04-02/01-18)

Kaynakça

• Abdel-Baky, N.F., 2000. Clodosporium spp. an entomopathogenic fungus for controlling whiteflies and aphids in Egypt. Pakistan Journal of Biological Science, 3 (10), 1662-1667.
• Abdel-Baky, N.F., Abdel-Salam, A.H., 2003. Natural Incidence of Cladosporium spp. as a bio-control agent against whiteflies and aphids in Egypt. Journal Applied Entomology, 127 (4), 228-235.
• Alaserhat, İ., 2019. Erzincan ili elma ağaçlarında bulunan zararlı ve faydalı böcek türleri ile bazı önemli zararlı türlerin doğada görülme zamanı. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 17, 1116-1124.
• Anonim, 2008. Zirai Mücadele Teknik Talimatları. T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Cilt:4, 388 s, Ankara.
• Anonim, 2019. Bitkisel Üretim İstatistikleri. T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr (Erişim tarihi: 03.03.2020).
• Aslan, M.M., 2002. Kahramanmaraş İlinde Aphidoidea (Homoptera) Türleri ile Bunların Parazitoid ve Predatörlerinin Saptanması. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi, 134 s., Adana.
• Balogun, S.A., Fagade, O.E., 2004. Entomopathogenic fungi in population of Zonocerus variegatus (L.) in Ibadian, Southwest Nigeria. African Journal of Biotecnology, 3 (8), 382-386.
• Barta, M., 2004. Fungi of the Order Entomophthorales Infecting Aphids in Slovakia. Slovak University of Agriculture in Nitra, Faculty of Agrobiology and Food Researces, Unpublished Ph.D. thesis, 247 p., Nitra-Slovakia.
• Barta, M., Cagan, L., 2006. Aphid-pathogenic Entomophthorales (their taxonomy, biology and ecology). Biologia, Bratislava, 61 (21), 543-616.
• Bissel, T.L., 1978. Aphids on Juglandaceae in North America. University of Maryland Agricultural Experiment Station Contribution, 911, 78 p, Maryland, USA.
• Blackman, R.L., Eastop, V.F., 1984. Aphids on The World’s Crops: An Identification quide. A Wiley. Intenscience Publication, 466 p, London, England.
• Blackman, R.L., Eastop, V.F., 1994. Aphids on The World’s Trees: An Identification and information quide CAB International. Department of Entomology the Natural History Museum, 986+16 p, London, England.
• Blackman, R.L., Eastop, V.F., 2000. Aphids on The World’s Crops: An Identification quide. Second Edition. A Wiley. The Natural History Museum Intenscience Publication, 414 p, London, England.
• Blackman, R.L., Eastop, V.F. 2020. Aphids of The World’s Plants. An online identification and information guide. http://www.aphidsonworldsplants.info/Introduction.htm (Erişim tarihi 05.03.2020).
• Bodenheimer, F.S., Swirski, E., 1957. The Aphidodea of the Middle East. The Weizmann Science Press of Israel, 378 p, Jerusalem, Israel.
• Bora, T., Karaca, İ., 1970. Kültür Bitkilerinde Hastalığın ve Zararın Ölçülmesi. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi yardımcı ders kitabı. No: 167, 3-43, İzmir.
• Börner, C., Heinze, K., 1957. Aphidina - Aphidoidea. In: Sorauer, P., Handb. Pfl. Krank. 5, 1-402.
• Daşcı, E. ve Güçlü, Ş., 2008. Iğdır ovasında meyve ağaçlarında bulunan yaprakbiti türleri (Hemiptera: Aphididae) ve doğal düşmanları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 39 (1), 71-73.
• Eastop, V.F., 1971. Keys for the Identification of Acyrtosiphon (Hemiptera: Aphididae). Bulletion of British Museum (Natural History) Entomolgy, 26 (1), 1-115.
• Eastop, V.F., 1972. A taxonomic review of the species of Cinara curtis occurring in Britain (Hemiptera: Aphididae). Bulletion of British Museum (Natural History) Entomolgy. 27 (2), 1-186.
• Eastop, V.F., Hille Ris Lambers, D. 1976. Survey of The World’s Aphids. The Hague: W. Junk. pp: 573.
• Eken, C., Tozlu, G., Dane, E., Çoruh, S., Demirci, E., 2006. Pathogenecity of Beauveria bassiana (Deuteromycotina: Hypomycetes) to larvae of the small poplar Longhorn beetle, Saperda populnea (Coleoptera: Cerambycidae). Mycopathologia, 162 (1), 69–71.
• Hille Ris Lambers, D., 1945. De Bloedvlekkenluis van Appel, Sappaphis devecta (Wlk). Tijdschr. Ov. Plantenziekt, 51, 57-66.
• Hille Ris Lambers, D., 1947 a). Contributions to a Monograph of The Aphididae of Europe. III. Temminckia, 7, 179-319.
• Hille Ris Lambers, D., 1947 b). On some mainly Western European aphids. Zoologische Mededeelingen, 28, 291-333.
• Hille Ris Lambers, D., 1949. Contribution to a monograph of the Aphididae of Europe. Temminckia, 3, 282-285.
• Hille Ris Lambers, D. 1969. Four new species of Cavariella del Guercio, 1911 (Homoptera: Aphididae). Estratto Dalle Memorie Della Sociate Entomologica Italiana, 48, 285-299.
• Hille Ris Lambers, D. 1973. Notes on some oriental aphids. Orient. Insects, 7, 239-258.
• Güleç, G., 2011. Antalya Şehri Park Alanlarında Aphidoidea (Hemiptera) Türlerinin Saptanması ve Doğal Düşmanlarının Belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi, 348 s., Ankara.
• Kaplan, M., 2019. Diyarbakır İli Bazı Kiraz Bahçelerinde Bulunan Zararlı ve Faydalı Böcek Türleri ile Bazı Önemli Zararlı Türlerin Doğada Görülme Zamanı. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 17, 283-289.
• Lazarov, A., Grigorov, P., 1961. Karantina na Rastenijata. Zemizdat. Sofia. p. 258.
• Lodos, N., 1986. Türkiye Entomolojisi II (Genel, Uygulamalı ve Faunistik). Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:429, 580 s., İzmir.
• Matheus, R.E.F., 1993. Diagnosis of Plant Virus Diseases. CRS Press Inc, 374 p, Boca Raton, Florida.
• Narmanlıoğlu, H.K., Güçlü, Ş., 2008. İspir (Erzurum) ilçesinde meyve ağaçlarında bulunan yaprakbiti türleri (Hemiptera: Aphidiade) ve doğal düşmanları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 39 (2), 225-229.
• Narmanlıoğlu, H.K., 2013. Çoruh Vadisi’nde Yetiştirilen Ilıman İklim Meyvelerindeki Aphididae (Hemiptera) Türleri ve Bunların Doğal Düşmanları. (Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı, 168 s., Erzurum.
• Ölmez Bayhan, S., Ulusoy, M.R., 2002. Diyarbakır İlinde Aphidoidea Üst familyasına Bağlı Türlerin Predatörlerinin Belirlenmesi, 463 s. Türkiye V. Biyolojik Mücadele Kongresi Bildirileri (4-7 Eylül, 2002, Erzurum), 237-246 s.
• Ölmez Bayhan, S., Özdemir, I., 2009. Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde Aphidoidea (Hemiptera) Türleri, Konukçuları ve Doğal Düşmanları Üzerinde Araştırmalar (Sonuç Raporu) (Yayınlanmamış). Tarımsal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Öncüer, C., Erkin, E., 1986. Erynia neoaphidis Remaud. Et Henb. (Entomophthorales: Entomophthoraceae)’nin Acyrthosiphon pisum (Harr.) (Hemiptera: Aphididae)’a Patojenitesi Üzerine Çalışmalar, 475 s. Türkiye I. Biyolojik Mücadele Kongresi, (12-14 Şubat1986, Adana), 264-269 s.
• Özbek, H., Güçlü, Ş., Hayat, R., Yıldırım, E., 1998. Meyve, Bağ ve Bazı Süs Bitkileri Zararlıları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 323, 357s, Erzurum.
• Özdemir, I., 2004. Ankara İlinde Otsu Bitkilerde Aphidoidea Türleri Üzerinde Taksonomik Araştırmalar. (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı, 208 s., Ankara.
• Papierok, B., Hajek, A.E., 1997. Fungi: Entomophthorales. In: Lacey, L. (Ed.), Manual of Techniques in Insect Pathology, Academic Press, San Diego, Mexica, 187–212.
• Remaudiere, G. 1954. Deuxieme addition a la liste des Dactynotina eve Myzinae (Hem. Aphidoidea) de la faune Française. Revue de Pathologie végétale ve d’entomologie Agricole de France, 4, 232-240.
• Remaudiere, G., Remaudiere, M. 1997. Catologue des Aphididae du Monde (Of the World’s Aphididae) Homoptera, Aphidoidea, Preface Par V.F. Eastop, INRA Editions, pp: 473.
• Shaposhnikov, G.K., 1964. Suborder Aphidinea-Plant Lice. (In Keys to The Insects of The European Part on The USSR. Editör: G. Bei-Bienko. Moscow and Leningrad, Russian, 616-799.
• Stroyan, H.L.G. 1961. Identification of aphids living on Citrus. FAO Plant Protection Bulletion, 9 (4), 45-65.
• Stroyan, H.L.G. 1963. The British Species of Dysaphis Börner (Sappaphis auctti nec Mats.) Part II. Her Majestry’s Stationery Office, 119 p, London, England.
• Stroyan, H.L.G. 1977. Hemiptera, Aphidoidea (Part), Chatophoridae and Callaphidae. Handbooks for the Identification of British Insects. II, Part 4 (a). Royal Entomology Society of London, 130.
• Stroyan, H.L.G. 1984. Aphids-Pterocommatinae and Aphidinae (Aphidini) Hemiptera: Aphididae. Handbooks for the Identification of British Insects. Royal Entomology Society of London, 2 (6), 232.
• Tuatay, N., Remaudiere, G., 1964. Premiere contribution au catalogue des Aphididae (Homoptera) de la Turquie. Rev. Path. Vegveale et D’entomologie Agricole de France, 43 (4), 243–278.
• Ülkümen, L., 1973. Bağ-Bahçe Ziraatı. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No:128, 404 s, Erzurum.
• Wakil, W., Ghazanfar, M.U., Kwon, Y.J., Ullah, E., Islam, S., Ali, K., 2012. Testing Paecilomyces lilacinus, diatomaceous earth and Azadirachta indica alone and in combination against cotton aphid (Aphis gossypii Glover) (Insecta: Hemiptera: Aphididae). African Journal of Biotechnology, 11 (4), 821-828.
• Yoldaş, Z., Koçlu, T., Güncan, A., 2007. İzmir İlinde Turunçgillerde Bulunan Yaprakbiti Türleri ile Doğal Düşmanları Arasındaki İlişkiler, 342 s. Türkiye II. Bitki Koruma Kongresi, (27-29 Ağustos 2007, Isparta), 21 s.
• Yumruktepe, R., 1993. Doğu Akdeniz Bölgesi Turunçgil Bahçelerinde Zararlı Olan Yaprakbiti (Hemiptera: Aphidiade) Türleri, Tanınmaları, Yayılışları, Doğal Düşmanları, Popülasyon Dalgalanmaları ve Kimyasal Mücadelesi Üzerinde Araştırmalar. Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Bitki Koruma Anabilim Dalı, Basılmamış Doktora Tezi, 127 s., Adana