Çanakkale çiftçilerinin pestisitlerin çevresel ve toksikolojik riskleri konusundaki bilinç düzeylerinin araştırılması

Yıl 2024, Cilt: 64 Sayı: 1, 23 - 33, 31.03.2024

Umut Taşkır , Osman Tiryaki

https://doi.org/10.16955/bitkorb.1338505

Öz

Tarım alanlarında karşılaşılan zararlı organizmalara karşı pestisitler giderek daha fazla kullanılmaktadır. Ancak bilinçsiz pestisit kullanımı insan ve çevre sağlığını tehdit etmektedir. Bu nedenle pestisitlerin olumsuz etkilerini azaltmak için çaba harcanmalıdır. Bu çalışmanın amacı, Çanakkale ili tarım alanlarında çiftçilerin pestisit kullanımı konusundaki farkındalıklarını değerlendirmektir. Örnek büyüklüğü “Oran Ortalamalarına Dayalı Basit Rastgele Örnekleme” yöntemi kullanılarak hesaplanmıştır. Anket 270 çiftçi ile yapılmıştır. Katılımcı çiftçilerin %25.55'i 31-40 yıllık çiftçilik tecrübesine sahip, %47.78'i ilkokul mezunu ve %35.56'sı 55-65 yaşındadır. Çiftçilerin pestisit kullanımına ilişkin bilgi düzeyleri Likert Ölçeği ile değerlendirilmiştir. Çiftçilerin bilgi düzeylerinin eğitim, yaş, çiftçilik deneyimi, arazi büyüklüğü ve tarım türü ile ilişkisini araştırmak için Khi-Kare testi kullanılmıştır. Sadece eğitim düzeyi önemli bulunmuştur. Eğitim düzeyi arttıkça bilgi düzeyi de artmaktadır. Çiftçi davranışları açısından bakıldığında, çiftçilerin %78.89'u ilaçlamadan sonra kıyafetlerini değiştirdiğini, %46.67'si pestisit etiketlerindeki bilgileri önemsediğini, %45.18'i ilaçlama sırasında koruyucu ekipman kullandığını, %69.63'ü PHI (hasat aralığı/Son uygulama ile hasat arası geçmesi gereken süre)’yı önemsediğini, %15.92'si MRL (Maksimum Kalıntı Limiti) hakkında bilgi sahibi olduğunu belirtmiştir. %41.85'i kalan pestisit solüsyonlarını tarım alanlarının kenarlarına, %40.74'ü çöpe ve %6.3'ü çevreye atmaktadır. Bu bulgulara dayanarak, çiftçilerin pestisit kullanımı ve pestisitlerin insan sağlığı ve çevre üzerindeki potansiyel etkileri konusunda ciddi eğitime ihtiyaçları olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler

çiftçilerin bilinç düzeyi, Cronbach alfa katsayısı, çevre, Likert skalası, anket, pestisit

Proje Numarası

FYL-2022-4135

Investigation of consciousness levels of Çanakkale farmers on environmental and toxicological risks of pesticides

Öz

Pesticides are increasingly being used against pests in agricultural fields. However, unconscious use of pesticides results in health risks for humans and the environment. Efforts should therefore be spent to reduce the negative impacts of pesticides. The objective of this study was to measure farmers’ awareness of pesticide use in the agricultural fields of Çanakkale. The sample size was calculated using the “Simple Random Sampling Based on Means” method. The present survey was conducted with 270 farmers. Of the farmers who participated, 25.55% had 31-40 years of farming experience, 47.78% were primary school graduates, and 35.56% were 55-65 years old. Farmers’ knowledge of pesticide use was assessed through Likert scale. Chi-Square test was used to investigate the relationship of farmers’ knowledge level with education, age, farming experience, land size and farming type. Only education was significant. As the education level increased, the knowledge level increased. In terms of farmers’ attitudes, 78.89% of the farmers indicated that they changed their clothes after spraying, 46.67% cared about the information on pesticide labels, 45.18% used protective equipment during spraying, 69.63% cared about PHI (pre-harvest intervals), and 15.92% had knowledge about MRL (Maximum Residue Limit). 41.85% disposed of remaining pesticide solutions to the edge of agricultural fields, 40.74% to garbage and 6.3% to environment. It was concluded based on the present findings that farmers need serious training on pesticide use and the potential effects of pesticides on human health and the environment.

Anahtar Kelimeler

farmers’ awareness, Cronbach Alpha coefficient, environment, Likert scale, questionnaire, pesticide

Destekleyen Kurum

Çanakkale Onsekiz Mart University Scientific Research Projects Coordination Unit

Proje Numarası

FYL-2022-4135

Teşekkür

Authors are thankful to Elif Betül Serbes for her help in conducting the study.

Kaynakça

• Akar Ö., Tiryaki O., 2018. Antalya ili’nde üreticilerin pestisit kullanımı konusunda bilgi düzeyi ve duyarlılıklarının araştırılması. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 13 (1), 60-70.
• Akbaba B.Z., 2010. Adana ili turunçgil yetiştiriciliği ve insektisit kullanımının değerlendirilmesi. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 80 s., Adana, Türkiye.
• Aldosari F., Mubushar M., Baig M.B., 2018. Assessment of farmers knowledge on pesticides and trainings on pesticide waste management in central Punjab–Pakistan. Journal of Experimental Biology and Agricultural Sciences, 6 (1), 168-175.
• Anonymous, 2022. Pesticide use amounts at provincial level, Official Pesticide Statistics. https://www.tarimorman.gov.tr/GKGM/Menu/115/Resmi-Tarimsal-Ilac-Istatistikleri (accessed date: 01.08.2023).
• Anonymous, 2023. Reliability Test - Cronbach's Alpha Coefficient - Cronbach's Alpha.Excel
• Atakan A., Erdoğan O., Özkaya H.Ö., 2020. Evaluation of plant protection practices of garlic growers in Gaziantep Province. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 8 (9), 1942-1947. https://doi.org/10.24925/turjaf.v8i9.1942-1947.3570
• Cevizci S., Bakar C., 2012. Çanakkale Gelibolu’da tarım ilaçlarının kontrolsüz ve güvencesiz kullanımı. 1. Tarım Sağlığı ve Güvenliği Sempozyumu, 6-7 Nisan, 2012, Şanlıurfa, Türkiye, 220-222.
• Cevizci S., Babaoğlu U.T., Bakar C., 2012. Çanakkale Evreşe beldesi Yülüce köyünde çiftçilerin tarım ilaçlarını kullanımı. 1. Tarım Sağlığı ve Güvenliği Sempozyumu, 6-7 Nisan, 2012, Şanlıurfa, Türkiye, 184-188.
• Collins M., 1986. Sampling. In: Consumer market research handbook. Worcester, R.M., Downham, J., (Eds.), London: McGraw-Hill, 840 pp.
• Cronbach L.J., 1951. Coefficient alpha and the internal structure of tests. Psychometrika, 16, 297-334.
• Çelik A., Karakaya E., 2017. Bingöl ili Adaklı ilçesi elma üreticilerinin tarımsal ilaç kullanımında bilgi tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi ve ekonomik analizi. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 4 (2), 119-129. https://doi.org/10.30910/turkjans.307405
• Demircan V., Yılmaz H., 2005. Isparta ili elma üretiminde tarımsal ilaç kullanımının çevresel duyarlılık ve ekonomik açıdan analizi. Ekoloji, 14 (57), 15-25.
• Düzgüneş O., Kesici T., Gürbüz F., 1983. İstatistik Metotları. Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Yayınları, No: 861, Ders Kitabı: 229, Türkiye, 218 s.
• Erdil M., Tiryaki O., 2020. Manisa ilinde çiftçilerin tarım ilaçları kullanımı konusundaki bilinç düzeyi ve duyarlılıklarının araştırılması. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 6 (1), 81-92. https://doi.org/10.28979/comufbed.650582
• Eryılmaz G.A., Kılıç O., Başer U., 2018. Gıda güvenliği konusunda tüketici davranışlarının belirlenmesi: Samsun ili kentsel alan örneği. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4 (2), 237-245. https://doi.org/10.28979/comufbed.474766
• Fan L., Niu H., Yang X., Qin W., Bento C.P., Ritsema C.J., Geissen V., 2015. Factors affecting farmers’ behaviour in pesticide use: Insights from a field study in northern China. Science of the Total Environment, 537, 360-368.
• Forst J., 2023. Statistics by Jim. Cronbach’s Alpha: Definition, calculations, and example. https://statisticsbyjim.com/basics/cronbachs-alpha/ (accessed date: 01.07. 2023).
• George D., Mallery P., 2003. SPSS for Windows step by step: A simple guide and reference. 11.0 update (4th ed.). Boston: Allyn & Bacon, 386 pp.
• Gliem J.A., Gliem R.R., 2003. Calculating, interpreting, and reporting Cronbach’s alpha reliability coefficient for Likert-type scales. Midwest Research-to-Practice Conference in Adult, Continuing, and Community Education, The Ohio State University, Columbus, OH, October 8-10, 2003.
• Jallow M.F.A., Awadh D.G., Albaho M.S., Devi V.Y., Thomas B.M., 2017. Pesticide knowledge and safety practices among farm workers in Kuwait: results of a survey. International Journal of Environmental Research and Public Health, 14 (4), 340. https://doi.org/10.3390/ijerph14040340
• Kaygısız Ertuğ Z., Göksel E., 2019. Yeni mezun mühendislerin almış oldukları lisans eğitimine ilişkin görüşleri ve mesleki yeterlilik algıları. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14 (2), 347-364. https://doi.org/10.17153/oguiibf.468739
• Kılıç S., 2016. Cronbach’ın alfa güvenirlik katsayısı. Journal of Mood Disorders, 6 (1), 47-48. doi: 10.5455/jmood.20160307122823
• Kızılaslan H., Kızılaslan N., 2005. Çevre konularında kırsal halkın bilinç düzeyi ve davranışları (Tokat ili Artova ilçesi örneği). Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1 (1), 67-89.
• Likert R., 1932. A technique for the measurement of attitudes. Archives of Psychology, 22 (140), 1-55.
• Miran B., 2003. Temel İstatistik. Ege Üniversitesi Basımevi, Bornova, Türkiye, 297 s. ISBN 975-9308800.
• Niyaz Ö.C., Inan H.I., 2016. TR22 Güney Marmara Bölgesindeki tüketicilerin süt ve süt ürünleri tüketim düzeylerinin belirlenmesi. ÇOMÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 4 (2), 7–13.
• Özsayın D., Everest B., 2019. Koyun yetiştiriciliği yapan üreticilerin sosyo-ekonomik yapısı ve koyunculuk faaliyetiyle ilgili uygulamaları. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 22(Ek Sayı 2), 440-448. doi: 10.18016/ ksutarimdoga.vi.589725
• Özyörük A., Erbek E., Arslan Ü., 2019. Manisa ili Salihli ve Sarıgöl ilçelerindeki zirai ilaç bayilerinin mesleki tutum ve davranışları ve üreticiler ile ilgili gözlemleri. KSU Tarım ve Doğa Dergisi, 22(Ek Sayı 1), 125-132. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.533412
• Quinteiro S.L., Pérez M.F.M., Sobrino C.C., Rioja M.B., 2013. Analysis of pesticide application and applicator’s training level in greenhouse farms in Galicia, Spain. Agricultural Economics Review, 14 (2), 5-13.
• RASFF, 2023. The Rapid Alert System for Food and Feed (RASFF Window). https://webgate.ec.europa.eu/rasff-window/screen/search (accessed date: 01.08.2023).
• TSI, 2022. Turkish Statistical Institute. https://cip.tuik.gov.tr/ (accessed date: 01.07.2023) (in Turkish).
• TSI, 2023. Turkish Statistical Institute. https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=tarim-111&dil=1 (accessed date: 01.07.2023) (in Turkish).
• Verger P.J.P., Boobis A.R., 2013. Re-evaluate pesticides for food security and safety. Science,
• 341, 717–718.
• WCED, 1987. World commission on environment and development, our common future the brundtland report Oxford University Press, Oxford, 247 pp.