Öz
Çevre kirliliğine neden olan hava kirleticiler ilk sırada insan sağlığı
olmak üzere, diğer canlıları ve ekosistemi risk altına sokmaktadır. Ülkemizin
birçok kentinde sanayi ve ısınmadan kaynaklanan hava kirliliği sorunu önemli
boyutlara ulaşmıştır. Bu çalışmada Van ili kent merkezinde hava kirletici
parametrelerin zamansal ve mevsimsel dağılımı, konsantrasyonları, kirletici
parametrelerin sıcaklık ile ilişkisi izin verilen sınır değerlere göre
tartışılmış ve kent için çözüme yönelik önerilere yer verilmiştir. Kentin
topoğrafik ve coğrafik konumu itibari ile kış mevsimi sert geçmektedir ayrıca
kentin sıcaklık ortalaması ülke geneline göre düşüktür. Bu sebeple ısınma
maksatlı kullanılan yakıtlardan kaynaklı kirleticiler hava kirliliğinde büyük
paya sahiptir. Ancak kentin az gelişmiş sanayi şehirlerinden olmasından dolayı
endüstriyel menşeili hava kirleticiler kentte çok düşük konsantrasyonlarda
bulunmaktadır. Isınma amaçlı düşük enerjili ve yüksek kükürt
içeren kömür türevlerinin sık kullanımı ve yanlış yakma teknikleri kış
aylarında görülen yoğun kirliliğin sebebini ortaya koymaktadır. Bu sebeple
doğal gaz gibi daha temiz yakıtların kullanımı bu sorun için en uygun
çözümlerden biridir. Kentin doğalgaz ulaşmayan ilçelerine hat sağlanması ile
tehlikesiz ve temiz bir yakıt olarak kabul görülen doğalgazın kullanılmasının
yaygınlaştırılması gerekmektedir. Ayrıca hattın ulaşmadığı noktalarda kalitesiz
yakıt konusunda kontroller satış noktalarından başlayıp kullanıcılar
bilgilendirilmeli ve zararları izah edilmelidir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- 1. Sirmen L. 1990. Çevre Kanunu’na Göre Çevrenin Kirletilmesinden Doğan Sorumluluk, Ankara Barosu Dergisi, 1: 22-30.
- 2. Bozlağan R. 2005. Sürdürülebilir Gelişme Düşüncesinin Tarihsel Arka Planı, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 50: 1011-1028.
- 3. Bayram T., Erkuş A., Öztürk D. 2014. Türkiye’de Su Kaynaklarının Dünü, Bugünü ve Geleceği, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 19 (1-2): 70-74.
- 4. Altıkat A., Ekmekyapar Torun F., Turan Bayram T., 2011. Küresel kirlilik: Dünya, Avrupa Birliği ve Türkiye’de Hava Kirliliği Örneği, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi, 27(2): 134-149.
- 5. Aydınlar B., Güven H., Kirksekiz S., 2009. Hava Kirliliği Nedir, Ölçüm ve Hava Kalite Modelleme Yöntemleri Nelerdir. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Çevre Mühendisliği Bölümü, Hava Kirliliği ve Modellemesi Dergisi,16 (2): 83-91.
- 6. Yazıcı H., Yusuf Ç.A.Y., Sekmen Y., 2010. Hava Kirliliğinin Doğal Gaz Kullanımı İle Değişimi, Denizli İli Örneği, Selçuk Teknik Dergisi, 9(3): 205-215.
- 7. Demirarslan K.O., Akıncı H., 2018. Cbs ve hava kalitesi verileri kullanılarak Marmara bölgesinin kış sezonunda hava kalitesinin değerlendirilmesi, Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 4(1): 11-27.
- 8. Bolu F., Zoroğlu G., Mayda A.S., 2015. Düzce hava kalitesi izleme istasyonu 2014 yılı verilerinin saatlik, günlük ve mevsimsel değişimlerinin incelenmesi, TAF Preventive Medicine Bulletin, 14(5): 387-393.
- 9. Toros H., Erdun H., Çapraz Ö., Özer B., Daylan E.B., Öztürk A.İ., 2013. Air Pollution and Quality Levels in Metropolitans of Turkey for Sustainable life, EJOSAT: European Journal of Science and Technology, 1(1): 12-18.
- 10. Cetin M., Kalayci Onac A., Sevik H., Sen B., 2018. Temporal and regional change of some air pollution parameters in Bursa, Air Quality, Atmosphere & Health, 1-6.
- 11. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2017, Van İli 2016 Yılı Çevre Durum Raporu, Çevre Yönetimi Ve Denetimi Şube Müdürlüğü, Van.
- 12. Aksa Van Doğalgaz,2016.
- 13. http://www.havaizleme.gov.tr/Default.ltr.aspx, 2016.
Öz
Kaynakça
- 1. Sirmen L. 1990. Çevre Kanunu’na Göre Çevrenin Kirletilmesinden Doğan Sorumluluk, Ankara Barosu Dergisi, 1: 22-30.
- 2. Bozlağan R. 2005. Sürdürülebilir Gelişme Düşüncesinin Tarihsel Arka Planı, Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 50: 1011-1028.
- 3. Bayram T., Erkuş A., Öztürk D. 2014. Türkiye’de Su Kaynaklarının Dünü, Bugünü ve Geleceği, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 19 (1-2): 70-74.
- 4. Altıkat A., Ekmekyapar Torun F., Turan Bayram T., 2011. Küresel kirlilik: Dünya, Avrupa Birliği ve Türkiye’de Hava Kirliliği Örneği, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Fen Bilimleri Dergisi, 27(2): 134-149.
- 5. Aydınlar B., Güven H., Kirksekiz S., 2009. Hava Kirliliği Nedir, Ölçüm ve Hava Kalite Modelleme Yöntemleri Nelerdir. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Çevre Mühendisliği Bölümü, Hava Kirliliği ve Modellemesi Dergisi,16 (2): 83-91.
- 6. Yazıcı H., Yusuf Ç.A.Y., Sekmen Y., 2010. Hava Kirliliğinin Doğal Gaz Kullanımı İle Değişimi, Denizli İli Örneği, Selçuk Teknik Dergisi, 9(3): 205-215.
- 7. Demirarslan K.O., Akıncı H., 2018. Cbs ve hava kalitesi verileri kullanılarak Marmara bölgesinin kış sezonunda hava kalitesinin değerlendirilmesi, Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 4(1): 11-27.
- 8. Bolu F., Zoroğlu G., Mayda A.S., 2015. Düzce hava kalitesi izleme istasyonu 2014 yılı verilerinin saatlik, günlük ve mevsimsel değişimlerinin incelenmesi, TAF Preventive Medicine Bulletin, 14(5): 387-393.
- 9. Toros H., Erdun H., Çapraz Ö., Özer B., Daylan E.B., Öztürk A.İ., 2013. Air Pollution and Quality Levels in Metropolitans of Turkey for Sustainable life, EJOSAT: European Journal of Science and Technology, 1(1): 12-18.
- 10. Cetin M., Kalayci Onac A., Sevik H., Sen B., 2018. Temporal and regional change of some air pollution parameters in Bursa, Air Quality, Atmosphere & Health, 1-6.
- 11. Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü, 2017, Van İli 2016 Yılı Çevre Durum Raporu, Çevre Yönetimi Ve Denetimi Şube Müdürlüğü, Van.
- 12. Aksa Van Doğalgaz,2016.
- 13. http://www.havaizleme.gov.tr/Default.ltr.aspx, 2016.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Düzeltme Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Eylül 2019 |
| Gönderilme Tarihi | 19 Şubat 2019 |
| Kabul Tarihi | 1 Temmuz 2019 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2019 |