Kahramanmaraş İlinde Bina İçi Mevsimsel Radon Gazı Aktivitesi Ölçümü

Yıl 2021, , 891 - 901, 17.09.2021

Erdal Küçükönder

https://doi.org/10.17798/bitlisfen.944134

Cited By: 3

Öz

Radon gazı; Uranyum ve Toryumun radyoaktif bozunmasıyla oluşan kokusuz, tatsız ve renksiz bir gazdır. Radon gazı 238U radyoaktif serisinde bulunan 226Ra’ nın kız çekirdeğidir. 222Rn, 5.490 MeV enerjili alfa parçacıkları yayımlayarak bozunur. Alfa parçacıkları en yüksek iyonlaştırmaya sahip parçacıklar olduğu için radon gazının solunması ciddi akciğer hastalıklarına neden olabilir. Günlük hayatımızda maruz kaldığımız radyasyon dozunun %54’nün özellikle 222Rn kaynaklandığı bilinmektedir. Dünya Sağlık Örgütüne (WHO) ve A.B.D. Çevre Koruma Ajansına (EPA) göre; radon gazı, sigaradan sonra akciğer kanserinin ikincil önde gelen sebebidir.
Bu çalışmada Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi (KSÜ), Avşar yerleşkesinde bulunan tüm binalarda bina içi, mevsimsel olarak Radon gazı aktivitesi DURRIDGE Rad7 elektronik radon detektörü kullanılarak ölçüldü. Bu çalışmada amaç, tüm çalışanlar ve öğrencilerin sağlık açısından ne kadar risk altında olduğunu gözlemlemektir. Bina içi kışlık radon konsantrasyon değerleri 53.12±16 Bq m-3 ile 8.52±3 Bq m-3 arasındadır. Yazlık radon konsantrasyon değerleri 22.79±9 Bq m-3 ile 4.74±1 Bq m-3 arasındadır. Bu değerler tavsiye edilen sınır değerlerin altında olduğu bulundu.

Anahtar Kelimeler

Radon gazı, Bina içi radon gazı ölçümü, DURRIDGE Rad7

Destekleyen Kurum

KSÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Yönetim Birimi

Proje Numarası

2014/4-34M

Teşekkür

Bu çalışma, KSÜ BAP birimi tarafından desteklenmiştir. Proje No: 2014/4-34M. KSÜ Bilimsel Araştırma Projeleri Yönetim Birimine teşekkür ederim.

Kaynakça

• [1] Gillmore G.K., Phillips P.S., Denman A.R., Gilbertson D.D. 2002. Radon in the Creswell Crags Permian limestone caves. Journal of Environmental Radioactivity, 62 (2): 165– 179.
• [2] Sandıkçıoğlu A. 2004. Afyon Deprem Fay Hattı Üzerinde Bulunan Kaplıca ve Kuyu Sularındaki Radon Değişiminin Ölçümü. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir, 1-112.
• [3] Kuluöztürk M.F., Büyüksaraç A., Özbey F., Yalçın S. 2017. Determination of radon gas activity levels in drinking water in Ahlat/Bitlis. Bitlis Eren University, Journal of Science and Technology, 7(2): 104–107.
• [4] Uyanık N.A., Akkurt I., Uyanık O. 2010. A ground radiometric study of uranium, thorium and potassium in Isparta, Turkey. Ann. of Geophys, 53: 25-30.
• [5] Mavi B., Akkurt I. 2010. Natural radioactivity and radiation hazards in some building materials used in Isparta. Turkey. Rad. Phys. Chem., 79 (9): 933-937.
• [6] Aközcan S. 2014. Annual effective dose of naturally occurring radionuclides in soil and sediment. Toxicologycal and Environmental Chemistry, 96 (3): 379-386.
• [7] Akkurt I., Uyanık N.A., Günoğlu K. 2015. Radiation Dose Estimation: An In Vitro Measurement For Isparta-Turkey. International Journal of Computational and Experimental Science and Engineering, 1 (1): 1-4.
• [8] Çetin B., Öner F., Akkurt I. 2016. Determination of Natural Radioactivityand Associated Radiological Hazard in Excavation Field in Turkey (Oluz Höyük). Acta Physica Polonıca A, 130 (1): 475-478.
• [9] Seçkiner S., Akkurt I., Günoglu K. 2017. Determination of 40K concentration in gravel samples from Konyaaltı Beach, Antalya. Acta Physica Polonıca A, 132 (3-II): 1095-1097.
• [10] Günay O., Aközcan S., Kulalı F. 2018. Bina İçi Radon Konsantrasyonlarının Belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 13: 91-97.
• [11] Durrani A.S., Ilic R. 1997. Radon Measurements by Etched Track Detectors: Applications in Radiation. Earth Sciences and Enviroment. World Scientific Publishing Co. Pte. Ltd, England, 416 sayfa.
• [12] Sarı S., Dizman S. 2020. Ovit Dağbaşı Gölü Çevresinden Alınan Toprak Örneklerinde Radyoaktivite ve Radyolojik Etkilerin Araştırılması. El-Cezerî Fen ve Mühendislik Dergisi, 7 (3): 1122-1130.
• [13] UNSCEAR. 1998. United Nations Scientific Committe on the Effects of Atomic Radiation; Sources, Effects, and Risks of Ionizing Radiation. United Nations sales publication, No:E.88.IX.7.New York.
• [14] Vural S.M. 2004. Yapı İçi Hava Niteliği Risk Süreci Modeli Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul, 1-100.
• [15] Değerlier M. 2007. Adana İli ve Çevresinin Çevresel Doğal Radyoaktivitesinin Saptanması ve Doğal Radyasyonların Yıllık Etkin Doz Eşdeğerinin Bulunması. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana, 1-175.
• [16] Selçuk A.B. 1996. Elazığ Yöresindeki Evlerde Radon Gazı Ölçümü. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Elazığ, 1-78.
• [17] Espinosa G., Golzarri J.I., Martinez T., Navarette M., Boggard J., Martinez G. 1996. Indoor 220Rn and 222Rn Concentration Mesurements Inside The Teotihuacan Pyramids Using NTD and E-PERM Methodoligies. Radiation Measurements, 40: 646-649.
• [18] Planiniç J., Faj D., Vukoviç B., Faj Z., Radoliç V., Suveljak B. 2002. Radon exposure and lung cancer. Journal of Radioanalytical and Nuclear Chemistry, 256: 349-352.
• [19] Kapdan E. 2009. Adapazarı Merkezi Kış Dönemi Radon Ölçüm ve Analizleri. İstanbul Teknik Üniversitesi, Enerji Enstitüsü, İstanbul, 1-91.
• [20] Çıtlak K. 2018. Sakarya Üniversitesi Kampüs Bölgesinde Bina İçi Radon Konsantrasyonunun Belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Fizik Anabilim Dalı, Sakarya, 1-69.
• [21] Çelebi N. 1995. Çevresel Örneklerde Uranyum, Radyum ve Radon Ölçüm Tekniklerinin Geliştirilmesi. Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, Fizik Anabilim Dalı, İstanbul, 1-83.
• [22] Kumbur H., Zeren O., Köksal M., Özçınar B. 1997. İçel’de Evlerde Radon Düzeylerinin Araştırılması. Ekoloji Çevre Dergisi, 25 (7): 25-31.
• [23] Çelebi N., Taşdelen M., Özçınar B., Kopuz G. 2003. YTÜ Şevket Sabancı Kütüphanesi Radon Konsantrasyon Ölçümleri. VII. Ulusal Nükleer Bilimler ve Teknolojileri Kongresi, 15- 17 Ekim, Kayseri.
• [24] Fişne A., Otken G., Çelebi N. 2005. Radon Concentration Measurements in Bituminous Coal Mines. Radiation Protection Dosimetry, 113 (2): 173-177.
• [25] Baldık R., Aytekin H., Çelebi N., Ataksor B., Taşdelen M. 2006. Radon Concentration Measurements in the Amasra Coal Mine, Turkey. Radiation Protection Dosimetry, 118 (1): 122-125.
• [26] Yarar Y., Günaydı T., Çelebi N. 2006. Determination of Radon Concentrations of the Dikili Geothermal Area in Western Turkey. Radiation Protection Dosimetry, 118 (1): 78-81.
• [27] Aytekin H., Baldık R., Çelebi N., Ataksor B., Taşdelen M, Kopuz G. 2006. Radon Measurements in the Caves of Zonguldak (Turkey). Radiation Protection Dosimetry, 118 (1): 117-122.
• [28] Değerlier M., Çelebi N. 2008. Indoor Radon Concentrations in Adana, Turkey. Radiation Protection Dosimetry, 131 (2): 259-264
• [29] Aytekin H., Bayata S., Baldık R., Çelebi N. 2008. Radon Measurement in the Çatalağzı Thermal Power Plant, Turkey. Radiation Protection Dosimetry, 128 (2): 251-253
• [30] Baldık R., Aytekin H., Çelebi N. 2009. Radon Fluctuations in the Armutçuk Coal Mine, Turkey. Fresenius Environmental Bulletion, 18 (1): 87-91.
• [31] Karakılıç V., Bayraktar G., Kürkçüoğlu M.E., Haner B., Yılmaz A. 2009. S.D.Ü. Bilgi Merkezi’nde Radon Ölçümleri. Süleyman Demirel University Journal of Natural and Applied Sciences, 13 (3): 201-207.
• [32] Kürkçüoğlu M.E., Bayraktar G. 2012. Süleyman Demirel Üniversitesi’nde Bina İçi Radon Konsantrasyonlarının Nükleer İz Dedektörleri Kullanılarak Belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 16 (2): 167-183.
• [33] Kürkçüoğlu M.E., Haner B., Yılmaz A., Toroğlu İ. 2009. Karaelmas Yerleşkesi Merkez Kütüphanesi Radon Ölçümleri. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Fen Dergisi, 4 (2): 177-188.
• [34] George A.C. 2007. World History of Radon Research and Measurement from the Early 1900’s to Today. http://www.crcpd.org/radon/Radon_Bulletin/Nov ember07RB.pdf (Erişim tarihi: 29.03.2009).
• [35] ICRP Publication 50. 1987. Lung cancer risk from indoor exposure to radon daughters. Annals of the ICRP, 17: 1-60.
• [36] Avşar Y. 2015. Kahramanmaraş il merkezindeki bazı ilköğretim ve anaokullarında radon gazı ölçümü. Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kahramanmaraş, 1-98.
• [37] Kop A. 2010. Faylarla ilişkili jeotermal alanlarda radon gazı ölçümlerinin önemine ilişkin bir örnek, Hartlap kaplıcası, Kahramanmaraş. İstanbul Yerbilimleri Dergisi, 23 (1): 39-52.
• [38] http://www.turkiyerehberi.gen.tr/sehirler/book/export/html/192.
• [39] ICRP Publication 65. 1993. Protection Against Rn-222 at Home and at Work. Annals of the ICRP, 23 (2).
• [40] Sannappa J., Chandrashekara M.S., Sathish L.A., Paramesh L., Venkataramaiah P. 2003. Study of background radiation dose in Mysore city. Karnataka State. India. Radiation Measurements, 37 (1): 55-65.
• [41] Akyıldırım H. 2005. Isparta İli’nde Radon Yoğunluğunun Ölçülmesi ve Haritalandırılması. Yüksek Lisans Tezi, Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Isparta.
• [42] NCRP. 1988. Measurements of Radon and Radon Daughters in Air. Report, 97, p174.
• [43] Kürkçüoğlu M.E., Tozun F. 2015. Isparta İl Merkezindeki İş Yerlerinde Atmosferik Radon Ölçümleri. SDU Journal of Science (E-Journal), 10 (1): 62-74.
• [44] Özkorcuklu S., Akyıldırım H., Çapalı V. 2006. Isparta İli’nde Radon Yoğunluk Ölçümleri. Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10 (3): 323-327.
• [45] Kuluöztürk M.F., Büyüksaraç A., Özbey F., Yalçın S., Doğru M. 2019. Determination of indoor radon gas levels in some buildings constructed with Ahlat stone in Ahlat/Bitlis. International Journal of Environmental Science and Technology, 16: 5033-5038.
• [46] Mıhcı M., Büyüksaraç A., Aydemir A., Çelebi N. 2010. Indoor and outdoor Radon concentration measurements in Sivas, Turkey, in comparison with geological setting. Journal of Environmental Radioactivity, 101: 952-957.
• [47] Günay O., Aközcan S., Kulalı F. 2018. Bina İçi Radon Konsantrasyonlarının Belirlenmesi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 13: 91-97.
• [48] Mnich Z., Karpinska M., Kapala J., Kozak K., Mazur J., Birula A., Antonowicz K. 2004. Radon concentration in hospital buildings erected during the last 40 years in Białystok. Poland Journal of Environmental Radioactivity, 75 (2): 225–232.