Bitlis Ve Civarındaki Faylar Ve Bölgenin Depremselliği

Yıl 2012, Cilt: 1 Sayı: 2, 153 - 169, 01.12.2012

Ercan Işık M. Cihan Aydın Abdulrezzak Bakış M. Hamidullah Özlük Test Kullanıcısı Test Kullanıcısı Test Kullanıcısı Test Kullanıcısı

Öz

Bu çalışmada, sismik açıdan oldukça hareketli olan Vangölü Havzasında yer alan Bitlis ili ve civarında deprem tehlikesi doğurabilecek faylar ve özelliklerinin ortaya konulması amaçlanmaktadır. Son Van depreminden sonra bilinen fay hatlarına ek olarak yeni fay hatlarının da ortaya çıkması fay hatlarının yeniden irdelenme gerekliliğini ortaya çıkarmıştır. Çalışma alanı olarak Bitlis merkezli 150 km yarıçapındaki bir dairesel alan dikkate alınmıştır. Bu bölgede bulunan faylar ve özellikleri belirtilmiştir. Tarihsel ve aletsel dönemde oluşmuş depremler Bitlis ve çevresinin sismik açıdan oldukça aktif olduğunu ortaya koymaktadır. Bölgede aktif bir tektonizmak hüküm sürmesine rağmen tektonik yapının bütün unsurlarıyla iyi derecede bilindiğini söylemek zordur. Bu nedenle gelecekteki deprem tehlikesi açısından bölge ile ilgili sismotektonik çalışmaların yapılması büyük önem arz etmektedir. Bu bağlamda bölgede bulunan faylar değişik kaynaklar kullanılarak derlenmiştir. Bölgede yapılan çalışmalarda faylar ile ilgili bir bütünlüğün sağlanamadığı belirlenmiştir. Ayrıca bu çalışma ile depremsellik öğesi ihmal edilen Bitlis ve civarında yapılacak çalışmalara katkı sağlanacağı gibi, yapılaşma esnasında depreme dayanıklı yapı tasarımının önemi bir kez daha gözler önüne serilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Bitlis, Depremsellik, Fay

Kaynakça

• Akdeniz A. 2003. Güneydoğu Anadolu Bölgesinin Depremselliği Kabuk ve Üst Manto Yapısı ve Deprem Riskinin Belirlenmesi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeofizik Mühendisliği Ana Bilim Dalı, Yüksek Lisans tezi, Ankara.
• Işık E. 2010. Bitlis Şehri Deprem Performans Analizi. Sakarya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, 216s, Sakarya.
• Horasan, G., Boztepe-Güney, A. 2007. Observation and Analysis of Low-Frequency Crustal Earthquakes In Lake Van and Its Vicinity, Eastern Turkey Journal of Seismology Vol.11, pp.1-13.
• Toker M. 2007. Muş- Van Havzası ve Doğu Van Segmenti Sığ Derinlikli (≤10km) uzun Periyotlu Deprem Aktivitelerine (2 ≤Md≤4) Volkano-Sismojenik bir Yaklaşım, Türkiye Kuvarterner Sempozyumu VI, İTÜ, Avrasya Yer Bilimleri Enstitüsü, 16-18 Mayıs 2007.
• Öztürk B., Balkıs N., Güven K..C., Aksu A., Görgün M., Ünlü S., Hanilci N. 2005. Investigations on the Sediment of Lake Van, II. Heavy Setals, Sulfur, hydrogen Sulfide and Thiosulfuric Acid S- (2-amino ethyl ester) Contents, Journal of Black Sea/Mediterranean Environment, Vol 11: 125- 138.
• Bozkurt, E. 2001. Neotectonics of Turkey –a Synthesis, Geodinamica Acta (Paris)14, 3-30.
• Hasgür Z., Umut Ö. 2007.Yakın Fay Hareketli Depremlerin Yapılar Üzerindeki Etkisi ve Temel Ayırıcılı-Sıvı Sönümleyicilerin Bu yapılardaki Etkinliği, Altıncı Ulusal Deprem Mühendisliği Konferansı, 16-20 Ekim 2007, İstanbul, s. 305-316.
• Dumont F.J., Uysal Ş., Şimşek Ş. 1979. Karamanderesi İ.H.,Letouzey J, Güneybatı Anadolu'daki Grabenlerin Oluşması, MTA Dergi 92-2, s.7-17, 1979.
• Saroğlu F., Emre Ö., Kuşçu A. 1992. Türkiye Diri Fay Haritası. MTA, Ankara.
• Utkucu M. 2006. Implications for the water level change triggered moderate (M ≥ 4.0) earthquakes in Lake Van basin, Eastern Turkey, Journal of Seismology 10: 105–117, DOI: 10.1007/s10950- 005-9002-y.
• Dhont D., Chorowicz J. 2006. Review of the Neotectonics of the Eastern Turkish-Armenian Plateau By Geomorphic Analysis of Digital Elevation Model İmagery, International Journal of Earth Science (Geol Rundsch) v.95:34–49, DOI 10.1007/s00531-005-0020-3.
• Şaroğlu F., Emre Ö., Boray A. 1987. Türkiye'nin Diri Fayları ve Depremsellikleri, MTA, Derleme Rapor No: 8174, 394 s.
• Örgülü G., Aktar M., Türkelli N., Sandvol E., Barazangi M. 2003. Contribution to the seismotectonics of the Eastern Anatolian Plateau from moderate and small size events, Geophys. Res. Lett.,30(24):1-12.
• Karaoğlu Ö., Özdemir Y., Tolluoğlu A.Ü. 2003. Nemrut Açılma Çatlağı'nın Etkinliğine Ait Bulgular, ATAG-7 Aktif Tektonik Araştırma Grubu 7. Toplantısı Bildiri Özleri, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü, 01-03 Ekim 2003, VAN , s38-39.
• Özdemir Y., Karaoğlu Ö., Tolluoğlu A.Ü., Güleç N. 2006. Volcanastartigraphy and Petrogenesis of the Nemrut Stratovolcano (East Anatolia High Plateau): The Most Recent Post-Collisional Volcanisn j.chemgeo.2005.09.020. Elsevier, Chemical Geology,
• :.189-211., doi: 10.1016/
• Pearce J.A., Bender J.F., De Long S.E., Kidd W.S.F., Low P.J., Güner Y., Şaroğlu F., Yılmaz Y., Moorbath S., Mitchell J.G. 1990. Genesis of Collision Volcanism in Eastern Anatolia, Turkey, Journal of Volcanology and Geothermal Research, 20 December 1990, 44(1-2): 189-229.
• Karaoğlu Ö., Özdemir Y., Tolluoğlu A. 2004. Nemrut Stratovolkanının Patlama Dinamikleri ve Tipleri, 57. Türkiye Jeoloji Kurultayı, 08-12 Mart. 2004, MTA Kültür Sitesi, Ankara, s. 228-230.
• Ulusoy İ., Labazuy P., Aydar E., Ersoy O., Çubukçu E. 2008. Structure of the Nemrut Caldera (Eastern Anatolia, Turkey) and Associated Hydrothermal Fluid Circulation, Journal of Volcanology and Geothermal Research 174 (2008):. 269–283.
• Karaoğlu Ö., Özdemir Y., Tolluoğlu A.Ü., Karabıyıkoğlu M., Köse O. Froger J.L. 2005. Stratigraphy of the Volcanic Products Around Nemrut Caldera: Implications for Reconstruction of the Caldera Formation, Turkish Journal of Earth Sciences (Turkish J. Earth Sci.), 14:123–143.
• Degens E. T., Kurtman F. 1978. The geology of Lake Van., MTA Yayınları. Ankara, 169, pp158.
• Gülkan P., Koçyiğit A., Yücemen M.S., Doyuran V., Başöz N. 1993. En Son Verilere Göre Hazırlanan Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası, Bayındırlık ve İskan Bakanlığı, Afet İşleri Genel Müdürlüğüne 92-03-03-18 No.lu Proje Sonuç Raporu, Rapor No: 93-01 Deprem Mühendisliği Araştırma Merkezi.
• Gündoğdu O. 2009. Van ve Çevresinin Deprem Tehlikesi, Van Kent Sempozyumu, 1-3 Ekim 2009, TMMOB Van İl Koordinasyon Kurulu, Van, s.97-116.
• Kaynak U. 2007. Dış Merkez Dağılımına Dayalı Türkiye Sismotektoniği, Jeofizik Bülteni, Sayı.54, s.335-342.
• Şaroğlu F., Güner Y., Kidd M.S.F., Şengör A.M.C.1980. Neotectonics Of Eastern Turkey: New Evidence For Crustal Shortening and Thickening ın a Collision Zone EOS, vol.61, April 22, p.360.
• Doğan A., Emre Ö., Yıldırım C., Özalp S. 2007. 21 Ocak 2007 Tutak (Ağrı) Depremi Hakkında Değerlendirme, MTA, Jeoloji Etütleri Dairesi, Aktif Tektonik Araştırmalar Birliği, 22 Ocak 2007.
• Ergin K., Güçlü U., Uz Z. 1967. Türkiye ve Civarının Deprem Katalogu, İTÜ, Maden Fakültesi Yayını No: 24, 136s.
• Tüysüz O. 2005. Neotectonics and Seismicity of Turkey, ITU, Eurasia Instıtue of Earth Sciences, 70p.
• İnternet adresi : http://www.kesfetmekicinbak.com/doga/00492/ 24.10.2008 Sayı 98 / Mayıs 2001
• Koçyiğit A. 1983, Doğu Anadolu Bölgesi'nin depremselliği ve gerekli çalışmalar, Yeryuvarı ve İnsan, 8(3):25-29.
• Barka A.A., Kadinsky-Cade K. 1988. Strike-Slip Fault Geometry in Turkey and Its Influence on Earthquake Activity, Tectonics, 7(3):663-684.
• Koçyiğit A. 2005. 2005.01.25, Mw 5.9 Sütlüce (Hakkari) Depreminin Kaynağı: Başkale Fay Kuşağı, GD Türkiye, Beşinci Ulusal Deprem Sempozyumu, Sözlü Sunum, 23-25 Mart 2005, Kocaeli, 2s.
• Toker M., Krastel S., Demirel-Schlueter F., Demirbağ E., Imren C. 2007. Volcano-Seismicity of Lake Van (Eastern Turkey), A Comparative Analysis of Seismic Reflection and Three Component Velocity Seismogram Data and New Insıghts Into Volcanic Lake Seismicity, International Earthquake Symposium Kocaeli, 22-26 October 2007, p.103- 109.
• Demirtaş R. 1998. Türkiye’deki Sismik Boşluklar ve 27 Haziran 1998 Ceyhan (Adana) Depremi (Ms=6.3), Depremsellik, s.24-28.
• Koçyiğit A. 2005. 2005.03.12-14 Kızılçubuk (Karlıova- Bingöl ) Depremleri (Mw 5.7-5,8) ODTÜ, Müh. Fak, Jeoloji Müh., Aktif Tektonik.
• Wallace R.E. 1968. Earthquake of Agust 19,1966, Varto Area, Eastern Turkey, Bulletein of seismological Society of Amerika, 58(11):11-45.
• Haktanırı T., Elcuman H. 2007. Bingöl İli ve Çevresinde Kaydedilmiş Yıllık Ekstrem Depremlerin İstatistiksel frekans Analizi ve Yörenin Depremselliği, Altıncı Ulusal Deprem Mühendisliği Konferansı, 16-20 Ekim 2007, İstanbul, s. 359-369.
• Ketin İ. 1977. Van Gölü İle İran Sınırı Arasındaki Bölgede Yapılan Jeoloji Gözlemlerinin Sonuçlan Hakkında Kısa Bir Açıklama, Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, Ankara, 20: 79-85.
• Turgut M. 1991. Özalp (Van) Yakın Batısının Jeolojisi’, İstanbul Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi (Basılmamış), İstanbul.
• Ateş Ş., 2007. Van İli Kentleşme Alanları Yer Bilim Verileri, Maden Tetkik ve Arama Genel Müdürlüğü, Rapor No: 10961, Ankara.
• Lahn E. 1946. Van Mıntıkası Yer Sarsıntıları Hakkında Not, Maden Tetkik ve Arama Enstitüsü Dergisi,1(35):126-132.
• Koçyiğit A. 2011. 23 Ekim 2011 Van Deprem Raporu, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı.
• Pampal S., Özmen B. 2007. Türkiye Deprem Bölgelerinin Gelişimi, 6. Ulusal Deprem Mühendisliği Konferansı, İstanbul, s.1-8, 16-27 Ekim 2007.
• T.C., Bayındırlık ve İskân Bakanlığı, Deprem Araştırma Dairesi Başkanlığı 1996. Türkiye Deprem Bölgeleri Haritası.
• İnternet adresi, http://neic.usgs.gov/neis/eq_depot/2004/eq_040701/neic_kjdq_w.html
• İmamoğlu M.Ş., Çetin E. 2007. Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve Yakın Yöresinin Depremselliği, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Dergisi (9):93-107.
• Berberian, M., Historical Earthquake Catalague, http://www.iiees.ac.ir/iiees/ bank/Berberian /uncatlog4.txt.
• Ambraseys N.N., Reassesment of Earthquakes 1900-1999 In the Eastern Mediterranean and Middle east, Geophy. J. I., 145:475-485.
• Ambraseys N., Zatopek A. 1968. The Varto-Üstükran (E.ANatolia) Earthquake of 19 August 1966, A Field Report, Unesco, Paris, February 1968, 68p.
• Yanev P.I. 1975. The Lice, Turkey, Earthquake of September 6. 1975, Reconnaisance Report, URS/Blume Publc. (San Fransisco, Calofornia 94105, November 1975, 26 p. 50.İnternet adresi:
• http://www.jmo.org.tr/resimler/ekler/e6b71af7c57431b_ek.pdf?tipi=1&turu= X&sube =0
• Tan O., Tapırdamaz M.C., Yörük A. 2008. The Earthquake Catalogues For Turkey, Turkish Journal of Earth Sciences, 17:405-418.
• Sümer F. 1986. Ahlat Şehri ve Ahlatşahlar, Belleten, Türk Tarih Kurumu, 2(197), s459.
• İnternet adresi, http://www.koeri.boun.edu.tr/sismo/default.htm.
• Guidoboni E., Traina G. 1995. A New Catalogue of Earthquakes In the Historical Armenian Area from Antiquity to the 12th Century, Analı DıGeofısıca Vol. XXXVIII, N.1, p.85-111.
• İnternet adresi, http://www.deprem.gov.tr/sarbis/Veritabani/DDA.aspx?param=3.