Öz
İnsanın tüm yaşamını geçirdiği “mekânlar”, daimi olarak onun hayatında önemli bir yere sahip olmuş ve insanla fizikselin ötesinde bir bağ kurmuştur. Bu bağlamda mekânın insan üzerindeki yansımaları çoğu kez onun tüm hayatını etkileyecek mahiyettedir. Modern çağla birlikte değişen mekân algısı ve hızla gelişen kentsel dönüşüm insanların yaşam tarzlarını farklı bir boyuta taşır; kentler, modern çağ insanının yoğun olarak yaşadığı mekânlar olarak belirir. Gelinen bu farklı boyut, tüm yaşamını mekân ile yakın bir ilişki içerisinde geçiren insan için büyük bir etkiye sahiptir. Ne var ki insanların daha iyi koşullarda, uygarlık içerisinde yaşaması için tasarlanan ve modern yaşam tarzı üzerine inşa edilen kentler; bütünüyle insanların çıkarına yönelik bir görüntü çizmez. Kalabalığın hâkim olduğu bu mekânda, gündelik yaşam içerisinde, kendi ses’inden uzak kalan birey; yabancılaşma, yalnızlaşma sorunsallarıyla yüz yüze gelerek varoluşsal sıkıntılar yaşar.
Modernizmle birlikte dönüşüm geçiren kentler, İkinci Yeni şairlerinden Ülkü Tamer şiirlerinde yer edinen temel imgelerin başında gelir. Ülkü Tamer’in kentlere yönelik bakış açısı olumsuz bir düzlemde belirir. Nitekim modernizmle yeniden şekillenen yaşamsal döngü ve bu döngünün temelini oluşturan kentler; değerlerin çöküşüyle birlikte bireyi yabancılaştıran, varoluşsal değerlerini unutturan, onu doğadan kopararak aslında özüyle olan bağlantısını kesen bir görüntüde belirir. Bu nedenle kentler Tamer şiirlerinde labirent mekânlar olarak yer edinir. Onun şiirlerinde kent; kapitalist sistemin konumlandığı, bireyin yabancılaştığı ve kimi zaman kendi olmak için mücadele ettiği, kaçıp kurtulmak istediği labirent mekândır. Çalışmada Ülkü Tamer şiirlerinde değişik boyutlarla labirent mekân olarak beliren kent olgusu incelenmiştir.
Kaynakça
- AnaBirtannica Genel Kültür Ansiklopedisi C.5, Ana Yayıncılık, İstanbul, 1986
- Bowie, Malcolm (2007), Lacan, (Çev. V. Pekel Şener), 1. Baskı, Ankara: Dost Kitabevi.
- Bachelard, Gaston , Uzamın Poetikası (2008), (Çev. Alp Tümertekin), 1. Baskı, İstanbul: İthaki Yayınları.
- Bachelard, Gaston (2007), Ateşin Tin Çözümlemesi,(Çev. Nail Bezel), 2. Basım, İstanbul: Öteki Yayınları.
- Colomina, Beatriz (2011), Mahremiyet ve Kamusallık, (Çev. Aziz Ufuk Kılıç), 1. Basım, İstanbul: Metis Yayınları.
- Fromm, Erich (1988), Özgürlükten Kaçış (Çev. Şemsa Yeğin), 6. Basım, İstanbul: Payel Yayınevi.
- Gasset, Ortega Y (1995), İnsan ve Herkes, (Çev. Neyire Gül Işık), 4. Basım, İstanbul: Metis Yayınları.
- Karadeniz, Abdurrahim (2009) “Kentin Çağrısı, Köye Dönüşün İmkansızlığı”, Hece Dergisi/Medeniyet Edebiyat Kültür Bağlamında Şehirlerin Dili Özel Sayısı, Yıl 13, S. 150/151/152, Hece Yayınları, Ankara
- Yelken, Ramazan (2009), “Modernizmin Emlakçı Marketinden Postmodernizmin Binbir Çeşit Çarşısına: Kent”, Hece Dergisi, Medeniyet Edebiyat Kültür Bağlamında Şehirlerin Dili Özel Sayısı, Yıl 13, S. 150/151/152, Hece Yayınları, Ankara
- Korkmaz, Ramazan, Aytmatov Anlatılarında Ötekileşme Sorunu ve Dönüş İzlekleri, 2. Basım, Grafiker Yayıncılık, Ankara, 2008
- Korkmaz, Ramazan, (2015) Yazınsal Okumalar, 1. Baskı, Kesit Yayınları, Ankara
- Levinas, Emmanuel (2006), Ölüm ve Zaman, Çev: Nami Başer, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Özkara, Okan (2013) Ülkü Tamer’in Şiirlerinde İzleksel Yapı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ardahan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
- Sarıkaya, Orhan (2014), Ülkü Tamer’in Soğuk Otların Altında Adlı Kitabında Kent Algısı, Turkish Studies, Volume 9/6 Spring, Ankara, s.933-942
- Tamer, Ülkü, Yanardağın Üstündeki Kuş(Toplu Şiirler), 4. Baskı, Kırmızı Yayınları, İstanbul, 2006
- Yazır, Elmalılılı M. Hamdi, Renkli Kelime Mealli Kur’an-ı Kerim, Tuva Yayınları, 2010
Ayrıntılar
| Bölüm | Makaleler |
|---|---|
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Aralık 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Cilt: 5 Sayı: 2 |