The Concept of Conservation in the Repurposing of architectural Heritage: Elâzığ 4th General Inspectorate Building Example

Yıl 2024, Cilt: 3 Sayı: 2, 110 - 125, 01.08.2024

Sümeyya Demir , Muhammet Kurucu

https://doi.org/10.58850/bodrum.1401039

Öz

Developing technology has shaped many areas, such as materials, structural strength, and spatial comfort, and existing buildings have become inadequate. Within the scope of the study, Elâzığ General Inspectorate Building, one of the most important examples of 20th-century architecture in the region, which has not been restored or strengthened since its construction, was discussed. Its purpose of use has changed over time, its traces in the city have been erased, and considering the historical value of the building, it was understood that it could be re-functioned and included in social life. In this study, qualitative research methods were used, while the architectural and structural system elements were defined by a literature review, and analyses were made together with the existing projects taken from the institution, observations, and photographs. The map examined its connection with its surroundings and its location in Elâzığ province, and it was seen that it was close to many important buildings. When defining the new function of the building, the architectural plans and structural system elements of the building were considered as a whole. Given that the harmony between function and spatial composition is one of the most crucial aspects of re-functionalization, an evaluation method based on spatial analyses based on architectural plans was chosen. As a result of this study, considering the needs of the city of Elâzığ, a function-space composition that can be defined as City House, in which many cultural-artistic activities can be held, and at the same time involved in daily urban life, serving more than one function, has been created. In line with the re-functions defined, proposed restoration projects were prepared, aiming for the General Inspectorate Building to become a potential building integral part of urban life.

Anahtar Kelimeler

Architectural Heritage, Protection, Re-functionalization, Elâzığ 4th General Inspectorate, PTT

Mimari Mirasın Yeniden İşlevlendirilmesinde Koruma Kavramı: Elâzığ 4. Umumi Müfettişlik Binası Örneği

Öz

Gelişen teknoloji malzeme, strüktür ve mekânsal konfor gibi alanlara yön vermiş, bu nedenle hem kültürel hem de tarihi mirası yansıtan mimari yapıların büyük bir kısmı atıl kalmıştır. Çalışma kapsamında yapıldığı tarihten bugüne restorasyonu ve taşıyıcı sistem güçlendirme çalışmaları yapılmamış olan, 20. yüzyıl mimarisinin bölgedeki en önemli örneklerinden Elâzığ Umumi Müfettişlik Binası ele alınmıştır. Yapının zaman içerisinde kullanım amacı değişmiş, kentteki izleri silinmiştir ve tarihi değeri göz önünde alındığında yeniden işlevlendirilerek toplumsal yaşama dâhil edilebilir olduğu anlaşılmıştır. Bu çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden literatür taraması yapılarak mimari ve taşıyıcı sistem elemanları tanımlanırken, gözlem ve fotoğraflama yapılarak ve kurumdan alınan mevcut projeler ile birlikte analizler yapılmıştır. Çevresi ile ilgili bağlantısı, Elâzığ ilindeki konumu irdelenmiş ve birçok önemli binaya yakın olduğu görülmüştür. Yapıya yeni işlev tanımlanırken yapının mimari planları ve taşıyıcı sistemi bir bütün olarak ele alınmıştır. İşlev-mekân kurgusunun uyumu yeniden işlevlendirmenin en önemli başlıklarından biri olduğu için mimari plan bazında mekânsal analizler üzerinden bir değerlendirme yöntemi tercih edilmiştir. Çalışmanın sonucunda, yapı da Elâzığ ilinin ihtiyaçları göz önünde bulundurularak Kent Evi olarak tanımlanabilen içinde birçok kültürel-sanatsal etkinliklerin yapılabileceği, gündelik kent hayatına dâhil olan, birden fazla işleve hizmet veren bir işlev-mekân kurgusu oluşturulmuştur. Yeniden işlevler doğrultusunda yapının restorasyon projelerinin hazırlanarak kent yaşamına dahil olmasını sağlayacak potansiyel bir bina olması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Mimari Miras, Yeniden İşlevlendirme, PTT, Koruma, Elâzığ 4. Umumi Müfettişlik

Kaynakça

• Acar, E., Dağ, M., Ardıçoğlu, R. (2022). Konut alanlarında kentsel tasarımın Mardı̇n’dekı̇ eskı̇ ve yenı̇ konut dokusu üzerı̇nden karşılaştırılması. ArtGRID-Journal of Architecture, Engineering & Fine Arts, 4(1), 85-108.
• Ahunbay, Z. (2011). Tarihi çevre koruma ve restorasyon. YEM Yayıncılık.
• Altan, H., Karaderi Özsoy, Ş. (2017). Tarihsel süreçten günümüze büyük han ve yeniden kullanıma adaptasyonda sosyokültürel sürdürülebilirlik bağlamında mekan işlevlendirilmesi. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication, 7, 634.
• Altunoluk, A. (2021, 03 Eylül) . Elâzığ’daki kütüphanelerin durumu. Fırat İletişim Fakültesi Uygulama Gazetesi. https://gazete.firat.edu.tr/elazigdaki-kutuphanelerin-durumu.html (23.12.2023).
• Aydın, A., Özer, Ş. (2018). Tarihi yapıların yeniden işlevlendirilmesi: Isparta Aya İshotya (Yorgi) Kilisesi’nin Gül Müzesi’ne dönüşümü. TÜBA-KED, C.17, 65.
• Burgaç, M. (2013). Türkiye’de umumi müfettişlikleri kurulması ve Trakya Umumi Müfettişliği. AAM Yayınları.
• Çetin, C. (2021). Tarihi Yapıların Sürdürülebilirlik Kapsamında Yeniden İşlevlendirilmesi: Venedik Un Fabrikası Örneği. Tasarım Dergisi, 12, 11.
• Demir, S., Açıkgenç, M. U. (2019). A study on the local expansions of Modernism: The 4th National Inspectorship Building in Elâzığ. VI. International Earthquake Symposium IESKO 2019, (s. 211).
• Eco, U. (2016). Mimarlık göstergebilimi. Daimon Yayınları.
• Ergin Doğan, G. (2022). İstanbul’da yeniden işlevlendirilen korumaya değer endüstri yapıları ve iç mekân müdahaleleri: Santral İstanbul örneği [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü].
• Hakyemez, B., Gönül, B. (2014). Eminönü Hanlarının yeniden işlevlendirilmesi kapsamında değerlendirilmesi: IV.Vakıfhan. Beykent Üniversitesi Fen ve Mühendislik Bilimleri Dergisi, 7, 114-115.
• Highfield, D. (1987). Rehabilitation and re-use of old buildings. Spon Product.
• İslamoğlu, Ö. (2018). Tarihi yapıların yeniden kullanılmasında yapı-işlev uyumu: Rize Müzesi örneği. Journal of History Culture And Art Research, 5, 511.
• Kaşlı, B. (2009). İstanbul’da yeniden işlevlendirilen korumaya değer endüstri yapıları ve iç mekan müdahaleleri: Santralistanbul örneği [Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimleri Enstitüsü].
• Kocabıyık, Y. (2014). Yeniden işlevlendirme kavramı ve bu kapsamda İTÜ Taşkışla binasının incelenmesi [Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü].
• Kuban, D. (1969). Modern restorasyon ilkeleri üzerine yorumlar. Vakıflar Dergisi, 8, 342.
• Kurucu, M. (2018). Kervansaray yapılarının yeniden işlevlendirilmesine ilişkin bir Selçuklu Yapısı: ‘Elâzığ-Keban Denizli Köyü (Makıt Han) Kervansarayı Örneği. 1. Uluslararası Battalgazi Multi Disipliner Çalışmalar Kongresi Tam Metin Kitabı, 2, 1541.
• Müezzinoğlu, K., Noraslı, M. (2020). Taşınmaz bir kültür varlığının yeniden işlevlendirilmesine yönelik sistematik analiz. The Journal of International Lingual, Social and Educational Sciences, 6(1), 113-123.
• Pekol, B. (2010). İstanbul’da yeni işlevlerle kullanılan tarihi yapıların üslup sorunsalı [Doktora Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul].
• Toparlak, B. (2016). Türkiye Cumhuriyeti’nde Dördüncü Umumi Müfettişliğin sosyo-ekonomik ve kültürel faaliyetleri. Akademik Bakış Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler Dergisi, (53), 222-238.
• Venedik Tüzüğü. (1964). Vikipedi Özgür Ansiklopedisi içinde. https://tr.wikipedia.org/wiki/Venedik_T%C3%BCz%C3%BC%C4%9F%C3%BC (11.12.2023).
• Vural, A. (2018). Yeniden doğmuş binalar. XXI. https://xxi.com.tr/i/yeniden-dogmus-binalar (11.12.2023).
• Yaldız, E., Asatekin, N.G. (2013). Anıtsal yapıların kullanım sürecinde değerlendirilmesine yönelik bir model önerisi [Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü].