Figure in Toulouse-Lautrec’s Lithographs: The Case of Jane Avril

Yıl 2025, Cilt: 4 Sayı: 2, 161 - 178, 01.08.2025

Ali Rıza Kanaç

https://doi.org/10.58850/bodrum.1608919

Öz

Henri de Toulouse-Lautrec’s works, reflecting the art and entertainment life of late 19th and early 20th-century Paris, encapsulate the social and cultural dynamics of the period. This article aims to address the artistic and social dimensions of female figures in the artist’s works; it examines the relationship between entertainment culture and art, focusing especially on the representation of the dancer Jane Avril. In the study, the representation of the female figure in Henri de Toulouse-Lautrec’s works produced with the lithography technique is analyzed, especially through the example of Jane Avril. In this qualitative research, the artist’s lithographs are analyzed through iconographic and descriptive analysis methods and interpreted through the formal characteristics, postures, spatial relations and expressions of the figures. The depiction of Jane Avril in Lautrec’s works, with her grace, energy and distinctive character, presents a powerful narrative that reflects both her individual characteristics and the atmosphere of the period. The artist’s close relationship with Avril increased the depth of these representations and influenced his artistic production. The analysis of the works in this framework reveals that Lautrec treated female figures not only as an aesthetic element but also as a tool of social narrative.

Anahtar Kelimeler

Lithography , Figure , Design , Poster , Printmaking

Toulouse-Lautrec Litografilerinde Figür: Jane Avril Örneği

Öz

19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarındaki Paris’in sanat ve eğlence hayatını çalışmalarına yansıtan Henri de Toulouse-Lautrec’in eserleri, dönemin toplumsal ve kültürel dinamiklerini yansıtmaktadır. Bu makale, sanatçının eserlerinde kadın figürlerinin sanatsal ve toplumsal boyutlarını ele almayı amaçlamakta; özellikle dansçı Jane Avril’in temsilini merkeze alarak, eğlence kültürü ile sanat arasındaki ilişkiyi incelemektedir. Çalışmada, Henri de Toulouse-Lautrec’in litografi tekniğiyle ürettiği eserlerde kadın figürünün temsili, özellikle Jane Avril örneği üzerinden analiz edilmiştir. Nitel araştırma yöntemine dayalı olarak yürütülen bu incelemede, sanatçının litografileri ikonografik ve betimsel analiz yöntemleriyle ele alınmış; figürlerin biçimsel özellikleri, duruşları, mekân ilişkileri ve ifadeleri üzerinden yorumlanmıştır. Jane Avril’in Lautrec’in eserlerindeki zarafet, enerji ve kendine özgü karakteriyle tasviri hem bireysel özelliklerini hem de dönemin atmosferini yansıtan güçlü bir anlatı sunmaktadır. Sanatçının Avril ile olan yakın ilişkisi, bu temsillerin derinliğini artırmış ve sanatsal üretimine etki etmiştir. Bu çerçevede yapılan eser analizleri, Lautrec’in kadın figürlerini yalnızca estetik bir unsur olarak değil, aynı zamanda toplumsal anlatının bir aracı olarak ele aldığını ortaya koymaktadır. Sonuç olarak, makale, 19. yüzyıl sonu Paris’inin eğlence kültürünü sanatçının eserleri üzerinden değerlendirirken, Lautrec’in özgün sanat anlayışını toplumsal bağlamda konumlandırmayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Litografi , Figür , Tasarım , Afiş , Baskıresim

Kaynakça

• Arnold, M. (1997). Henri de Toulouse-Lautrec 1864-1901: Yaşam denen tiyatro. ABC Kitabevi.
• Ayaydın, A. (2015). Art Nouveau akımına 21. yüzyıl perspektifinden bir bakış. Ulakbilge Sosyal Bilimler Dergisi, 3(6), 59-73. https://doi.org/10.7816/ulakbilge-03-06-03
• Barnet, S. (2010). Sanat hakkında yazma rehberi (T. Öztürk, Çev.). Pearson. (İlk eser 1981’de yayımlandı)
• Becer, E. (2015). İletişim ve grafik tasarım. Dost Kitabevi.
• Bell, J. (2009). Sanatın yeni tarihi. NTV Yayınları.
• Bocquillion, M. F. (2005). Empresyonizm. Dost Kitabevi.
• Boggs, J. S. (1988). Henri de Toulouse-Lautrec [Sergi kataloğu]. The Art Institute of Chicago.
• Boyle, B. M. (2021). Henri de Toulouse-Lautrec, Jane Avril looking at a proof, 1893. The Nelson-Atkins Museum of Art. https://doi.org/10.37764/78973.5.732
• British Museum. (1978). Manet’den Toulouse-Lautrec’e [Sergi kataloğu, cat. 93]. British Museum Publications. https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Jane_Avril_(BM_1924,1010.1_3).jpg (17.05.2025).
• Chapin, M. W. (2012). Toulouse-Lautrec and Jane Avril [Review of Toulouse-Lautrec and Jane Avril: Beyond the Moulin Rouge]. 19thc Artworldwide. https://www.19thc-artworldwide.org/spring12/toulouse-lautrec-and-jane-avril-beyond-the-moulin-rouge (17.10.2024).
• Freches, C. (1994). Toulouse Lautrec: Scenes of the Night. H. N. Abrams. https://archive.org/details/toulouselautrecs0000frec (18.10.2024).
• Geçen, F., & Yazan, T. (2019). Henri De Toulouse-Lautrec’in afiş tasarımlarında resim ve tipografi ilişkisi. SETSCI Conference Proceedings, 4(7), 66-71.
• Gombrich, E. H. (2011). Sanatın öyküsü. Remzi Kitabevi.
• Keskin, İ. (2017). 1831-1920 yılları arasındaki Türkiye’deki litografi (taşbaskı) sanatı. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, (38), 9-20.
• Kırca, M. (2024). Grafik tasarım ve endüstri işbirliğinin dönüşümü. Bodrum Journal of Art and Design, 3(1), 41-55. https://doi.org/10.58850/bodrum.1381690
• Korudağ, M. (2020). Figüratif resimde stilizasyon deformasyon ve soyutlama [Yüksek Lisans Tezi, Yakındoğu Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sanat ve Tasarım Anasanat Dalı].
• Özpolat, K., Erciş, M. A. D. (2023). Çağdaş resim ve afiş sanatına Henri’de Toulse Lautrec’in etkileri. Academic Social Resources Journal, 8(49), 2684-2691. https://doi.org/10.29228/ASRJOURNAL.69698
• Panofsky, E. (1939). İkonografi ve ikonoloji: Rönesans sanatı üzerine incelemeler (S. Yüce, Çev.). Oxford University Press.
• Taşçıoğlu, M., & Siretli, A. (2017). Grafik tasarımda litografinin yeri ve Henri De Toulouse-Lautrec’in afiş tasarımları. Sanat ve Tasarım Dergisi, (18), 187-202.
• Thomson, R. (1994). Toulouse-Lautrec. Phaidon Press.
• Turani, A. (2010). Dünya sanat tarihi. Remzi Kitabevi.
• Türk Dil Kurumu (TDK). (t.y.). Figür. Güncel Türkçe Sözlük içinde. https://sozluk.gov.tr (15.01.2025).
• Türk Dil Kurumu (TDK). (t.y.). Litografi. Güncel Türkçe Sözlük içinde. https://sozluk.gov.tr (15.01.2025).
• Uzun, E. (2019). Özgün baskı resim teknikleri ve reklam ilişkisi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, (37), 609-620.
• Weisberg, G. P. (2012). Toulouse-Lautrec and Jane Avril, Beyond the Moulin Rouge. 19th Art World Wide. https://www.19thc-artworldwide.org/spring12/toulouse-lautrec-and-jane-avril-beyond-the-moulin-rouge (17.10.2024).