Gidya Uygulamalarının Vertisol Toprağın Bazı Fiziksel Özellikleri ve Mürdümük Veriminde Meydana Getirdiği Değişimler

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 10, 13.06.2022

Yaşar Karadağ , Zekeriya Kara , Mahmut Reis , Tuğrul Yakupoğlu

Öz

Tarımsal verimliliği arttırmak amacı ile yoğun şekilde kullanılan yapay girdiler, toprakların fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliklerinin bozulmasına neden olarak tarımsal ekosistemleri tehdit etmektedir. Toprağın sürdürülebilir kullanımını, ürün kalitesini ve insan sağlığını korumak için toprak organik maddesinin artırılması önemlidir. Bu çalışmada, bir Vertisol toprağa uygulanan kompostlanmış ve kompostlanmamış gidyanın mürdümük bitkisinin verimi ve bazı toprak fiziksel özellikleri üzerine etkisi araştırılmıştır. Ayrıca ölçülen toprak fiziksel özelliklerinin bitki kuru maddesi ile ilişkileri temel bileşen analizi ile incelenmiştir. Saksılarda yürütülen deneme tesadüf parselleri deneme deseninde üç tekerrürlü olarak kurgulanmıştır. Elde edilen sonuçlara göre, gidya ve gidya kompostu mürdümük bitkisinin kuru madde miktarını kontrole göre artırmıştır. Bitki kuru madde miktarındaki en yüksek değerler kompostlanmış gidya uygulanan saksılarda elde edilmiştir. Gidya ve kompostunun toprağın Atterberg limitleri, rölatif saturasyon ve toplam porozite özelliklerinde meydana getirdiği değişimler zamana bağlı olarak farklılık göstermiş ve bu farklılıklar istatistiksel olarak değişik seviyelerde önemli bulunmuştur. Öte yandan gidya ve gidya kompostunun toprağın hacimsel su içeriği, kesme direnci ve penetrasyon direnci üzerine etki etmediği görülmüştür. Bazı toprak özellikleri ile bitki kuru maddesi arasında kuvvetli ilişkiler tespit edilmiştir. Sonuç olarak gidyanın kompostlandıktan sonra tarım topraklarına uygulanmasının daha faydalı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Atterberg limitleri, Gidya kompostu, Gözeneklilik, Lathyrus, Toprak suyu

Destekleyen Kurum

Yozgat Bozok Üniversitesi Proje Koordinasyon Uygulama ve Araştırma Merkezi

Proje Numarası

6602C/ZF/17-90

Teşekkür

Bu çalışma, Yozgat Bozok Üniversitesi Proje Koordinasyon Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından 6602C/ZF/17-90 proje numarası ile finansal olarak desteklenmiştir. Adı geçen merkeze ve bağlı olduğu kuruma teşekkür ederiz.

Kaynakça

• Adiloğlu, A., Bellitürk, K., Sevinç Adiloğlu,S. ve Solmaz, Y. (2020). Effect of Farmyard Manure on Mineral Nutrition of Rye (Secale cerale L.) Plant. KSÜ Tarım ve Doğa Derg., 23(2), 316-320.
• Alakukku, L. (1996). Persistence of Soil Compaction Due to High Axle Load Traffic. II. Long-Term Effects on The Properties of Fine-Textured and Organic Soils. Soil and Tillage Research, 37(4), 223-238.
• Al-Ameri, A.F.I., Al-Kahdaar ve R.M. (2010). Correlations between Physical and Mechanical Properties of Al-Ammarah Soil in Messan Governorate, Journal of Engineering, 16(4), 5946-5957
• Allison, L.E., Moodie, ve C.D. (1965). Carbonate, Agronomy, US Dept. Agric. 9, 1379-96.
• Barken, L.R., Bosrresen, T. ve Njoss, A. (1986). Effect of soil Compaction by Tractor Traffic on Soil Structure, Denitrification and Yield of Wheat (Triticum Aestivum L.). Dep. Microbiol. Agric. Univ. Norway, N-1432, Ås-NLH, Norway. European Journal of Soil Science, UK. 38(3), 541-552.
• Basaran, U., Mut, H., Gulumser, E. ve Copur Dogrusoz, M. (2016). Evaluation of Turkish grasspea (Lathyrus sativus L.) collections for its agronomic characters with a specialreference to ODAP content, Legume Research, 39(6), 876-882.
• Başaran, U., Gülümser, E., Mut, H. ve Çopur Doğrusöz, M. (2018). Mürdümük +Tahıl Karışımlarının Silaj Verimi ve Kalitesinin Belirlenmesi. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(9), 1237-1242.
• Bayhan, Y., Kayisoglu, B. ve Gonulol, E. (2002). Effect of Soil Compaction on Sunflower Growth. Soil Tillage Res. 68, 31-38.
• Bender Özenç, ve D., Özenç, N. (2008). Short-Term Effects of Hazelnut Husk Compost and Organic Amendment Applications on Clay Loam Soil. Compost Science & Utilization. 16(3), 192-199.
• Blanco-Canqui, H., Lal, R., Post, W.M., Izaurralde, R.C. ve Owens, L.B. (2006). Corn Stover Impacts on Near-Surface Soil Properties of No-Till Corn in Ohio. Soil Sci. Soc. Am. J. (70), 266-278.
• Carrara, M., Castrignano, A., Comparetti, A., Febo, P. ve Orlando, S. (2007). Mapping of penetrometer resistance in relation to tractor traffic using multivariate geostatistics. Geoderma 142(3-4), 294-307
• Chen, H., Deng, A., Zhang, W., Li, W.,Qiao, Y., Yang, T., Zheng, C., Cao, C. ve Chen, F. (2018). Long-Term Inorganic Plus Organic Fertilization Increases Yield and Yield Stability of Winter Wheat. Crop J. 6(6), 589-599
• Choi, W.J., Ro, HM., Chang ve S.X. (2004). Recovery of Fertilizer-Derived Inorganic-15N in A Vegetable Field Soil as Affected by Application of An Organic Amendment. Plant Soil 263, 191-201.
• Coelho, M.B., Mateos, L., Villalobos ve F.J. (2000). Influence of A Compacted Loam Subsoil Layer on Growth and Yield of Irrigated Cotton in Southern Spain. Soil Tillage Res. 57, 129-142.
• Colombi, T. ve Keller, T. (2019). Developing Strategies To Recover Crop Productivity After Soil Compaction -A Plant Eco-Physiological Perspective. Soil Tillage Res. 191, 156-161.
• Czyz, E. A. (2004). Effects of Traffic on Soil Aeration, Bulk Density and Growth of Spring Barley. Soil Tillage Res. 79, 153-166.
• Delibacak, S. ve Ongun, A.R. (2016). Influence of Composted Tobacco Waste and Farmyard Manure Applications on The Yield and Nutrient Composition of Lettuce (Lactuca sativa L. var. capitata). Eurasian Journal of Soil Science 5(2), 132-138.
• Demirkiran, A.R. ve Cengiz, M.C. (2010). Effects of Different Organic Materials and Chemical Fertilizers on Nutrition of Pistachio (Pistacia Vera L.) Inorganic Arboriculture. African Journal of Biotechnology, 9, 6320-6328.
• Domzal H., Slowınska-Jurkıewıcz A. ve Palıkot M. (1987). Physical Properties of The Root Zone Of Soil As A Factor Determining The Crop Yield. Polish J. Soil Sci., 21, 1, 17
• Efe, E., Bek, Y. ve Sahin, M., (2000). SPSS’de Çözümleri ile İstatistiksel Yöntemler II. KSÜ Yayınları (73).
• Gee, G.W. ve Bauder, J.W., (1986). Particle-Size Analysis. Methods of Soil Analysis. Part1. Physical and Mineralogical Methods. 383-411.
• Gülser.C., Kızılkaya, R., Askın, T. ve Ekberli, I. (2015). Changes in Soil Quality by Compost and Hazelnut Applications in A Hazelnut Orchard. Compost Science & Utilization, 23(3),135-141.
• Herencia J.F., García-Galavís P.A. ve Maqueda C. (2011). Long-term Effect of Organic and Mineral Fertilization on Soil Physical Properties under Greenhouse and Outdoor Management Practices. Pedosphere. 21(4), 443-453.
• Herrick, J.E. ve Jones, T.L. (2002). A Dynamic Cone Penetrometer for Measuring Soil Penetration Resistance. Soil Sci. Soc. Am. J. 65, 1320-1324.
• Kacar, B. (1994). Bitki ve Toprağın Kimyasal Analizleri III, Toprak Analizleri. No:3, Ankara: Ank. Üniv. ZF. Eğ. Araş. Gel. Vakfı.
• Kara, Z., Sesveren, S., Gönen, E. ve Köylü A., (2021). Organik Malç Uygulamalarının Toprağın Bazı Fiziksel Özellikleri Üzerine Etkileri. 4 (1), 91-95.
• Kara, Z., Yakupoğlu, T., Sesveren, S., Solak, S. ve Saltali, K., (2018). Applied To Agriculture Soil Gyttja: Effect on The Atterberg Limits And Some Physical Parameters. 1. Internatıonal Gap Agrıculture Lıvestock Congress, Proceedings Book 441-445.
• Kara, Z., Yürürdurmaz, C., Çokkızgın, A., Keleş, H. ve Gönen, E., (2021). The Effects of Wheat Straw used as Mulch on Some Chemical Properties of the Soil and Grain Yield in Durum Wheat. Elixir Agriculture 154, 55382-55386
• Kavdır, Y., Özcan, H., Ekinci, H., Yigini, Y. ve Yüksel, O. (2004). The Influence of Clay Content, Organic Carbon and Land Use Types on Soil Aggregate Stability and Tensile Strength. Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 28 (3), 155–162.
• Kılıç, K., Özgöz, E. ve Akbaş, F. (2004). Assessment of Spatial Variability in Penetration Resistance As Related To Some Soil Physical Properties of Two Fluvents in Turkey. Soil and Tillage Research 76(1), 1-11
• Li, Z., Schneider R.L., Morreale S.J., Xie Y., Li, C. ve Li, J. (2018). Woody Organic Amendments For Retaining Soil Water, İmproving Soil Properties and Enhancing Plant Growth in Desertified Soils of Ningxia, China. Geoderma 310, 143-152.
• Li, X.H., Han, X.Z., Li, H.B., Song, C., Yan, J. ve Liang, Y. (2012). Soil Chemical and Biological Properties Affected by 21-Year Application of Composted Manure with Chemical Fertilizers in a Chinese Mollisol. Can. J. Soil Sci. 92, 419–428.
• Li, X.G., Li, F.M., Zed, R., Zhan, Z.Y. ve Bhupinderpal, S. (2007). Soil Physical Properties and Their Relations To Organic Carbon Pools As Affected by Land Use in An Alpine Pastureland. Geoderma 139, 98-105
• Liu, X., Xu, G., Wang, Q. ve Hang, Y. (2017). Effects Of Insect-Proof Net Cultivation, Rice-Duck Farming, And Organic Matter Return on Rice Dry Matter Accumulation and Nitrogen Utilization. Frontiers in Plant Science 8, 1-15
• Lobartini, J.C., Orioli, G.A. ve Tan, K.H. (1997). Characteristics of Soil Humic Acid Fractions Seperated by Ultrafiltration. Communication in Soil Science and Plant Analyses 28(9-10), 787-796.
• Maltas, A., Charles, R., Jeangros, B. ve Sinaj, S. (2013). Effect of Organic Fertilizers And Reduced-Tillage On Soil Properties, Crop Nitrogen Response And Crop Yield: Results Of A 12-Year Experiment in Changins, Soil Tillage Res., 126, 11-18.
• Oldfield, E.E., Bradford, M.A. ve Wood, S.A. (2018). Global Meta-Analysis Of The Relationship Between Soil Organic Matter And Crop Yields. Soil 5, 15-32.
• Özdemir, N. (1998). Toprak Fiziği Kitabı. No: 30, Samsun: OMÜ ZF Yayınları.
• Pan, G., Smith, P. ve Pan, W., (2009). The Role Of Soil Organic Matter in Maintaining The Productivity And Yield Stability Of Cereals in China. Agric. Ecosyst. Environ. 129, 344-348.
• Papadopoulos, A., Bird, N.R.A., Whitmore, A.P., Mooney. S.J. (2009). Investigating The Effects Of Organic And Conventional Management On Soil Aggregate Stability Using X-ray Computed Tomography. Eur. J. Soil Sci. 60, 360–368.
• Rashed, K.A., Salih, N.B. ve Abdalla, T.A. (2017). Correlation Of Consistency And Compressibility Properties Of Soils in Sulaimani City, Sulaimani Journal for Engineering Sciences, 4(5), 87-95.
• Salih N.B. (2020). Geotechnical Characteristics Correlations For Fine-Grained Soils. IOP Conf. Ser: Master. Sci. Eng. 737 012099.
• Saltalı, K. ve Kara, Z. (2022). Effects of Gyttja Applications on Some Chemical Properties of Acidic Soils. KSU J. Agric Nat 25(2), 374-379.
• Saltalı, K. ve Nedirli, A. (2021). Phosphorus Sorption by Gyttja and Its Effect on The pH Value and Phosphorus in Acidic Soils. Turk. J. Agric. For. 45: 402-410.
• Soane B.D., Dıckson J.W. ve Campbell D.J. (1982). Compaction By Agricultural Vehicles: A Review. Soil & Tillage Research, 1(3), 207-237.
• Sönmez, F., Çığ, A., Gülser, F. ve Başdoğan, G. (2013). The Effects Of Some Organic Fertilizers On Nutrient Contents in Hybrid Gladiolus. Eurasian Journal of Soil Science 2(2), 140-144.
• Tamer, N. ve Karaca, A. (2006). Effects of Gyttja and Lignite on Some Enzyme Activities of Soil. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 20, 14-22.
• Thomas, G.W. (1996). Soil pH and Acidity, Method of Soil Analysis: Chemical Methods. Part 3. 475-490.
• Torun, B. (2009). The Effect of Gyttja Application on Cereal Grain Yield and Soil PhysicalChemical Properties in Field Conditions. HRU Faculty of Agriculture Journal, 13, 60-72.
• Turgut, B. ve Öztaş, T. (2012). Penetrasyon Direncini Etkileyen Bazı Toprak Özelliklerinin Yersel Değişiminin Belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi-Journal of Agricultural Sciences 18 (2), 115-120
• Whalley, W.R., Watts, C.W., Gregory, A.S., Mooney, S.J., Clark, L.J. ve Whitmore, A.P. (2008). The Effect Of Soil Strength On The Yield Of Wheat. Plant Soil 306, 237-247.
• Yağmur B, ve Okur B, (2018). Bazı Doğal Toprak Düzenleyicilerin Mısır (Zea mays L.) Bitkisinin Verim Parametreleri Üzerine Etkileri. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg., 55 (4), 471-477.
• Yağmur, B. ve Okur, B. (2017). Kompost, Ahır Gübresi ve Kükürt Uygulamalarının Kireçli Alkalin Toprakta Yetiştirilen Fasulye Bitkisinin Gelişimi Üzerine Etkisi. Toprak Su Dergisi, Özel Sayı, 13-25.
• Yakupoglu, T. (2018): Some Soil Properties Of Agricultural Land Used For Research Purposes in Bozok Region And Various Proposals For Research To Provide Regional Development. Proc. 3rd International Bozok Symposium, Yozgat, Turkey.
• Yakupoglu, T., Durmus, M., Kara, Z. ve Kizilkaya, R. (2021). Changes in Properties Of A Clayey Soil After Adding Composted And Uncomposted Gyttja. Applied Ecology and Environmental Research 19(4), 3259-3271.
• Yakupoğlu, T. ve Özdemir, N. (2006). Erozyona Uğramış Topraklarda Organik Atık Uygulamalarının Bazı Mekaniksel Özelliklere Etkisi. OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 21(2), 173 -178
• Yukselen-Aksoy, Y., Kaya, A. ve Ören, A.H. (2008). Seawater Effect on Consistency Limits and Compressibility Characteristics of Clays, Engineering Geology, 102 (1), 54- 61. Yüce, G. ve Yakupoğlu, T., (2017). Gidya ve Poliakrilamid Uygulamalarının Farklı Tekstürdeki Toprakların Bazı Fiziksel Özellikleri Üzerine Etkileri. Toprak Su Dergisi (Özel Sayı), 55-65.
• Zerdi, T.A., Kumar, V., Pasha, M.M., Ahmed, M.K. ve Zerdi, M.N. (2016). Experimental Study On Use Of Burnt Brickdust For Stabilization Of Black Cotton Soil. International Journal of Scientific Research, 5(5), 553-555.