TÜRKİYE’DE İLLER ARASI GÖÇ İLİŞKİ YAPISI

Yıl 2023, Cilt: 01 Sayı: 01, 42 - 60, 31.01.2023

Mehmet Gençer Leyla Bilen Kazancık Zeyneb Ersayın

Öz

Göç nedenleri ve sonuçları itibarıyla çok boyutlu bir olgudur. Ekonomik, sosyolojik, coğrafi ve psikolojik pek çok neden göçü tetikleyebilmekte ve göç, sonuçları bakımından yine bu alanlarda dönüşümlere neden olabilmektedir. Göçle birlikte iş gücü, sermaye, entelektüel ve kültürel yapı ile alışkanlıklar da yer değiştirmekte, ekonomik ve sosyal anlamda yerleşimler arasında etkileşime neden olmakta ve mekânın bütününde değişimlere yol açmaktadır. Yerleşimlerin de birer sosyal yapı olarak kabul edilmesiyle göç ilişkileri ağ modelleri kullanılarak analiz edilebilmektedir. Bu makalede, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yürütülen “Türkiye’de Kentsel ve Kırsal Yerleşim Sistemleri Araştırma Projesi” kapsamında oluşturulmuş olan CBS tabanlı karar destek sisteminde yer alan il bazında ağ analizleri sonuçları kullanılarak illerin göç ilişkileri incelenmiştir. İllerin göç ağındaki rolleri analiz edilmiş ve genel olarak göç ağındaki ilişkilerin karşılıklı olmadığı, akışların belli merkezlere yöneldiği, İstanbul, Ankara ve İzmir’in göçte ilk üç tercih olduğu görülmüştür. Ayrıca bazı illerin tercih edilmesinde coğrafi yakınlığın etkisinin olduğu da tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

bölgesel gelişme, göç, ağ modelleri, merkezilik ölçütleri, centrality measures

INTER-PROVINCIAL MIGRATION RELATIONSHIP STRUCTURE IN TÜRKİYE

Öz

Migration is a multidimensional phenomenon in terms of its causes and consequences. Economic, sociological, geographic and psychological factors can trigger migration and migration, in terms of its consequences, can cause transformations in these areas. Along with migration, labor, capital, intellectual and cultural structures and habits also change places, leading to interactions between settlements in economic and social terms and resulting changes throughout the entire space. Since settlements can be considered as social structures, migration relations can also be analyzed using network models. In this article, by using the province-based network analysis results of GIS based decision system, which was developed within “Urban and Rural Settlement Systems Research Project” conducted by Ministry of Industry and Technology, migration relations were examined. The roles of the provinces in the migration network were generally not mutual, with flows directed towards certain centers. Istanbul, Ankara and İzmir were the top three choices for migration. In addition, it has been determined that geographical proximity has an effect on the preference of some provinces.

Anahtar Kelimeler

Regional development, migration, network models, centrality measures

Kaynakça

• Başel, H. (2011). Türkiye’de Nüfus Hareketlerinin ve İç Göçün Nedenleri. Journal of Social Policy Conferences, 0 (53), 515-542. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iusskd/issue/898/10088
• Bender-de Moll, S., (2008). Network Analysis and Mapping. A report to the Science and Human Rights Program of the American Association for the Advancement of Science.http:// skyeome.net/wordpress/wp-content/uploads/2008/05/Net_ Mapping_Report.pdf
• Bilen Kazancık, L. ve Bilen, Ö. (2020). Türkiye’de İllerin Hiyerarşik ve Yatay İlişkilerinin Belirlenmesine Yönelik Bir Yöntem Denemesi. Sayıştay Dergisi, 31 (119), 99-128.
• Bilen, Ö. (2020). Ekonomide Ağ Modeller Yaklaşımı: Türkiye’de Bölgeler Arası Ekonomik Etkileşim ve Yapının Analizinde Ağ Modelleri Uygulaması, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. http://hdl.handle. net/20.500.12575/72274
• Birinci, S. (2017). Türkiye’de Göç Etkinliği, Nüfus Devinimi ve Nüfus Değişimi (2014-2015). Türk Coğrafya Dergisi,69 (2017), 81-88.
• Blumenstock, J. E., Chi, G. and Tan, X. (2019). Migration and the value of social networks. CEPR Discussion Papers 13611, C.E.P.R. Discussion Papers. https://ideas.repec.org/s/cpr/ ceprdp.html
• Boyd, M. (1989). Family and Personal Networks in International Migration: Recent Developments and New Agendas. International Migration Review, 23 (3), 638–670.
• Camagni, R. P. and Salone, C. (1993). Network Urban Structures in Northern Italy: Elements for a Theoretical Framework. Urban Studies, 30 (6), 1053-1064.
• Camagni, R. P. (1993). From City Hierarchy to City Network: Reflections about an Emerging Paradigm.
• Structure and Change in the Space Economy. In Lakshmanan, T. R. and Nijkamp, P. (Eds), (ss.66–87), Springer.
• Capello, R. (2000). The City Network Paradigm: Measuring Urban Network Externalities. Urban Studies, 37 (11), 19251945.
• Charyyev, B. and Gunes, M. H. (2019). Complex network of United States Migration. Computational Social Networks, 6 (1).
• Cushing, B. and Poot, J. (2004). Crossing Boundaries and Borders: Regional Science Advances in Migration Modelling. Regional Science, 83, 317-338.
• Çöten, M. G. (2001). 19. Yüzyıl Anadolu Şehirsel Ağı ve Hinterland İlişkileri, Kayseri Örneği, Doktora tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. http://dspace. yildiz.edu.tr/xmlui/handle/1/2290
• Danchev, V. and Porter, M. A. (2018). Neither Global NorLocal: Heterogeneous Connectivity in Spatial Network Structures of World Migration. Social Networks, 53, 4–19.
• Davis, K. F., D’odorico, P., Laio, F. and Ridolfi, L. (2013). Global Spatio-Temporal Patterns in Human Migration: A Complex Network Perspective. PLoS ONE, 8(1): e53723. https:// doi. org/10.1371/journal.pone.0053723
• Epskamp, S., Cramer, A. O. J., Waldorp, L. J., Schmittmann, V. D. and Borsboom, D. (2012). qgraph: Network visualizations of relationships in psychometric data. Journal of Statistical Software, 48 (4), 1-18. https://doi: 10.18637/jss.v048.i04
• Gençer, M. (2017). Sosyal Ağ Analizi Yöntemlerine Bir Bakış. Yıldız Social Science Review, 3 (2), 19-34.
• İçduygu, A. ve Sirkeci, İ. (1999). Cumhuriyet Dönemi Türkiye’sinde Göç Hareketleri. 75 Yılda Köylerden Şehirlere (ss.249-268). Tarih Vakfı Yayınları.
• Kervankıran, İ., Eteman, F. S. ve Çuhadar, M. (2018). Türkiye’de İç Turizm Hareketlerinin Sosyal Ağ Analizi ile İncelenmesi. Turizm Akademik Dergisi. https://dergipark.org.tr/ en/ download/article-file/496555
• Lee, E. S. (1966). A Theory of Migration. Demography, 3(1), 4757. https://doi.org/10.2307/2060063
• Lemercier, C. and Rosental, P. A. (2010). The Structure and Dynamics of Migration Patterns in 19th Century Northern France. 2009. ffhalshs-00450035v3. https://halshs.archivesouve rtes.fr/halshs-00450035v3 Liu, M. M. (2013). Migrant Networks and International Migration: Testing Weakties. Demography, 50 (4), 1243–1277.
• Maier, G. and Vyborny, M. (2008). Internal Migration Between US States: A Social Network Analysis. InPoot, J., Waldorf, B. and Wissen, L. V. (Eds.), Migration and Human Capital. Edward Elgar Publishing. Ravenstein, E. G., (1885). The Laws of Migration. Journal of the Statistical Society of London, 48 (2), 167-235.
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, (2020b). İller ve Bölgeler Arası Sosyo-Ekonomik Ağ İlişkileri Raporu, Ankara.
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, (2020a). Türkiye’de Kentsel ve Kırsal Hizmet Merkezleri Raporu, Ankara.
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, (2022). Türkiye’de Kentsel ve Kırsal Yerleşim Sistemleri  Araştırması Projesi, Erişim tarihi; 7 Kasım 2022, www.yersis.gov.tr
• Şen, M., (2014). Türkiye’de İç Göçlerin Neden ve Sonuç Kapsamında İncelenmesi. Çalışma ve Toplum, 1, 231-256.
• Tekeli, İ. (1998). Türkiye’de İçgöç Sorunsalı Yeniden Tanımlanma Aşamasına Geldi. A. İçduygu (Ed.), Türkiye’de içgöç konferansı (s. 7-21). Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• Tranos, E., Gheasi, M. and Nijkamp, P. (2015). International Migration: A Global Complex Network. Environment and Planning B: Urban Analytics and City Science, 42 (1), 4–22.
• Yakar, M. ve Sert Eteman, F., (2017). Türkiye’de İller Arası Göçlerin Nodexl ile Sosyal Ağ Analizi. Göç Dergisi, 4 (1), 82-109.
• Yakar, M. (2012). Türkiye’de İç Göçlerin İlçelere göre Mekânsal Analizi: 1995-2000 Dönemi. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 9 (1), 741-768.
• Yakar, M. (2015). Türkiye’nin İç Göç Paterni: Kim Nerede İkamet Ediyor? Nereye Kayıtlı?. Ege Coğrafya Dergisi, 24(1), 15-38.