AGRICULTURAL PRODUCTIVITY IN TÜRKİYE UNDER THE IMPACT OF CLIMATE CHANGE: A REGIONAL ASSESSMENT

Yıl 2023, Cilt: 01 Sayı: 04, 425 - 451, 20.12.2023

Fatma Selçuk , Aliye Ahu Gülümser

https://doi.org/10.61138/bolgeselkalkinmadergisi.1347009

Öz

Climate change is a growing global environmental problem since the 1950s due to human and natural factors. Due to changes such as variability in the precipitation regime and increase in temperature, the agricultural product efficiency decreases globally and in Turkey. In addition, with political processes at international and national levels, transformations in agriculture have deepened ecological destruction. Thus, climate change has negatively affected Turkish agriculture. This study aims to examine climate change and agriculture through regional scenarios about Turkey and discuss how policies can address them. The synthesis used temperature and precipitation projections of the General Directorate of Meteorology for the 2050s and 2080s with the large plains and regional wheat, corn and sunflower yield scenarios obtained from the literature. The results vary by region. Still, in most of them, there will be a temperature increase, precipitation decrease, and crop yield decrease to a large extent. In the 2050s, wheat will be in Central Anatolia at 7.4%, corn at 13.6% in Eastern Anatolia, and sunflower at 7.7% in Central Anatolia. In the 2080s, the highest yield decrease is expected in Southeastern Anatolia, at 11.85% in wheat, Eastern Anatolia at 19% in corn, and Central Anatolia Region at 13.5% in sunflower.

Anahtar Kelimeler

Climate Change, Crop Yield, Agricultural Policies, Regional Impacts

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ETKİSİNDE TÜRKİYE’DE TARIMSAL ÜRÜN VERİMLİLİĞİ: BÖLGESEL BİR DEĞERLENDİRME

Öz

İklim değişikliği, 1950’li yıllardan itibaren insan faaliyetleri veya doğal faktörler nedeniyle artan küresel bir çevre sorunudur. Yağış rejimindeki değişkenlik, sıcaklık artışı gibi değişimler nedeniyle, küresel ölçekte ve Türkiye’de tarımsal ürün verimliliğinde düşüşler yaşanmaktadır. Ayrıca uluslararası ve ulusal ölçekteki politik süreçlerle tarımdaki dönüşümler ekolojik tahribatları derinleştirmiştir. Böylece, Türkiye tarımı iklim değişikliğinden olumsuz etkilenen bir faaliyete dönüşmüştür. Çalışma; iklim değişikliği ve tarımı Türkiye odağında bölgesel gelecek senaryoları üzerinden inceleyerek, politikalar bağlamında nasıl ele alınabileceğini tartışmayı amaçlamaktadır. Çalışmada oluşturulan sentez haritalarında; altlık olarak Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün 2050’li ve 2080’li yıllara yönelik sıcaklık ve yağış projeksiyonları kullanılarak, literatürden elde edilen büyük ovalar ve bölgesel buğday, mısır ve ayçiçeği verim senaryolarıyla birleştirilmiştir. Sentez sonucunda; projeksiyon ve senaryo sonuçlarının bölgelere göre farklılık gösterdiği ancak çoğunda sıcaklığın artacağı, yağışın azalacağı ve dolayısıyla ürün veriminin büyük oranlarda azalacağı ortaya konulmuştur. 2050’li yıllarda buğdayda yüzde 7,4 ile İç Anadolu; mısırda yüzde 13,6 ile Doğu Anadolu; ayçiçeğinde yüzde 7,7 ile İç Anadolu Bölgesinde, 2080’li yıllarda ise buğdayda yüzde 11,85 ile Güneydoğu Anadolu; mısırda yüzde 19 ile Doğu Anadolu; ayçiçeğinde yüzde 13,5 ile İç Anadolu Bölgesinde en yüksek verim düşüşü beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler

İklim Değişikliği, Ürün Verimliliği, Tarım Politikaları, Bölgesel Etkiler

Kaynakça

• Adaman, F., Avcı, D., Kocagöz, U., ve Yeniev, G. (2020). İklim Değişikliği Bağlamında Tarımda Dönüşümün Politik Ekolojisi, Kasım 2020, İstanbul, 22-24.
• Akhuy, M. (2022). “Ekosistem sağlığı için onarıcı tarım”, Buğday Derneği, https://www.bugday.org/blog/ekosistem-sagligi-icin-onarici-tarim/, (Erişim tarihi: 26.12.2022).
• Akkurt, E., ve Demirbaş, N. (2021). Türkiye'de Mısır Üretiminde Kendine Yeterliliğin Değerlendirilmesi. XV. IBANESS İktisat, İşletme ve Yönetim Bilimleri Kongreler Serisi, 798-809.
• Altürk, B., Bakanoğulları, F., Konukcu, F., ve Albut, S. (2019). TR21 Trakya Bölgesinde İklim Değişikliğinin Etkileri ve Uyum Stratejileri, Mart 2019, Tekirdağ, 104-117.
• Atalık, A. (2007). “Tarımın Tarihsel Süreci ile Gıda Güvenliği İlişkisi”, TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası, https://www.zmo.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=6113&tipi=2&sube=3, (Erişim tarihi: 14.02.2023).
• Birtek, F., and Keyder, Ç. (1975). Agriculture and the State: An Inquiry into Agricultural Differentiation and Political Alliances: The Case of Turkey. The Journal of Peasant Studies, 2 (4), 446-467.
• Bozdemir, M., Bayramoğlu, Z., Ağızan, K., ve Ağızan, S. (2019). Mısır Üretiminde Geleceğe Yönelik Beklenti Analizi. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7 (3), 390-400.
• BÜGEM (Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü). (2019). Ayçiçeği Bülteni, Aralık 2019, Ankara, 1-9. Çaldağ, B. (2009). Trakya Bölgesi'nin Tarımsal Meteorolojik Özelliklerinin Belirlenmesi, Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniveristesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• ÇŞİB (T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı). (2012a). Türkiye’nin İklim Değişikliği Uyum Stratejisi ve Eylem Planı 2011-2023, Ankara, 20-37.
• ÇŞİB (T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı). (2012b). İklim Değişikliği Ulusal Eylem Planı 2011-2023, Ankara, 64-75.
• ÇŞİB (T.C. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı). (2020). Bölgesel İklim Değişikliği Eylem Planları, Ankara, 28-215.
• Dellal, İ. and Ünüvar, İ. (2019). Effect of Climate Change on Food Supply of Turkey. Journal of Environmental Protection and Ecology, 20 (2), 692-700.
• Dellal, İ., McCarl, B. and Butt, T. (2011). The Economic Assessment of Climate Change on Turkish Agriculture. Journal of Environmental Protection and Ecology, 12 (1), 374-385.
• Durmuş, E. ve Yiğit, A. (2014). Türkiye’nin Tarım Yöreleri ve Bölgeleri. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• EEA (European Environment Agency). (2019). Climate Change Adaptation in the Agriculture Sector in Europe, Kopenhag, 14-18.
• Erdoğan, Z., Selcuk, F. and Akgun, A. A. (2022). Wheat Self-Sufficiency in Turkey: Production and Climate Change in Focus. Yuzuncu Yil University Journal of Agricultural Sciences, 32 (4), 654-670.
• Eruygur, H., ve Özokçu, S. (2016). Türkiye’de İklim Değişikliğinin Buğday Verimi Üzerine Etkileri: Bir Heterojen Panel Çalışması. Ekonomik Yaklaşım Dergisi, 27 (101), 219-255.
• FAO (Food and Agriculture Organization). (2016). The State of Food and Agriculture, 2016, Rome, 4-6.
• FAO (Food and Agriculture Organization) and IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change). (2017). Expert Meeting on Climate Change, Land Use and Food Security. January 2017, Rome, 40-48.
• FAO (Food and Agriculture Organization). (2018). The 10 Elements of Agroecology, Rome, 1-2.
• Gürel, B. (2008). Türkiye’de Kırda Sınıf Mücadelelerinin Tarihsel Gelişimi. Devrimci Marksizm, 71-104.
• Gürkan, H., Bayraktar, N., Bulut, H., Koçak, N., Eskioğlu, O., ve Demircan, M. (2016). İklim Değişikliğinin Ay çiçeği (Helianthus annuus L.) Verimine Olası Etkilerinin İncelenmesi: Marmara Bölgesi Örneği. Süleyman Demirel Üniversitesi XII. Tarım Ekonomisi Kongresi, Isparta: Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi.
• Gürkan, H., Bulut, H., Eskioğlu, O., ve Çalık, Y. (2017). İklim Modelleri ile Ayçiçeği (Helianthus annuus L.) Verimi Projeksiyonları. IV. Türkiye İklim Değişikliği Kongresinde sunuldu, İstanbul.
• Gürkan, H., Shelia, V., Bayraktar, N., Yildirim, Y. E., Yesilekin, N., Gunduz, A. and Hoogenboom, G. (2021). Estimating the Potential Impact of Climate Change on Sunflower Yield in the Konya Province of Turkey. The Journal of Agricultural, 1-13.
• IFPRI (International Food Policy Research Institute). (2009). Climate Change Impact on Agriculture and Costs of Adaptation, October 2009, Washington, D.C., 4-5.
• IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change). (2007). Climate Change 2007: Synthesis Report, November 2007, Geneva, 30.
• IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change). (2014). Climate Change 2014: Synthesis Report, November 2014, Geneva, 6-12.
• IPCC (Intergovernmental Panel on Climate Change). (2018). Global Warming of 1.5°C. Chapter 3: Impacts of 1.5°C of Global Warming on Natural and Human Systems, New York, 236-259.
• IPM Insitute (Institute for Political Management). (2021). Regenerative Agriculture Benefits, Barriers and Call to Action for Companies with Agricultural Value Chains and Ag Retailers. Madison, 9-10.
• Kadıoğlu, M., Ünal, Y., İlhan, A. ve Yürük, C. (2017). Türkiye’de İklim Değişikliği ve Tarımda Sürdürülebilirlik, Türkiye Gıda ve İçecek Sanayii Dernekleri Federasyonu, İstanbul, 7-8.
• Kandel, H., Endres, G. and Buetow, R. (2021). Sunflower Production Guide, July 2021, Fargo, 1-1.
• Kaya, M. ve Kalaycı, İ. (2021). Türkiye’de Tarihsel Süreçte Tarım Politikası ve Planlama Deneyimi. Ak saray Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13 (2), 23-34.
• Kayıkçı, S. (2009). Türkiye'de Kırsal Alan Yönetimi (Birinci Basım b.). İstanbul: Sosyal Araştırmalar Vakfı (SAV) Yayıncılık.
• Köymen, O. (2020). Sermaye Birikirken - Osmanlı, Türkiye, Dünya (4. Basım b.). İstanbul: Yordam Kitap.
• MGM (Meteoroloji Genel Müdürlüğü). (2015). Yeni Senaryolar ile Türkiye İklim Projeksiyonları ve İklim Değişikliği, Nisan 2015, Ankara, 99-100.
• OECD (Organisation for Economic Co-operation and Development). (2019). Tarım Politikaları İzleme ve Değerlendirme Raporu, 2019, Paris, 4.
• OECD/FAO (Organisation for Economic Co-operation and Development / Food and Agriculture Organization). (2020). OECD-FAO Agricultural Outlook 2020-2029, Paris, 128-129.
• Sim, J., ve Mengshoel, A. (2022). Metasynthesis: Issues of Empirical and Theoretical Context. Quality & Quantity, 57 (6), 3339-3361.
• Şafak, M. (2019). Türkiye’de Tarım Politikaları ve Bir Örgütlenme Modeli Olarak Kooperatifçilik, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Şahin, S. (2001). Türkiye'de Mısır Ekim Alanlarının Dağılışı ve Mısır Üretimi. G. Ü. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21 (1), 73-90.
• Şahinöz, A. (1990). Yeşil Devrim ve Açlık Sorunu. Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (1), 233-239.
• Şanlı, B. ve Gülbahar, O. (2008). 1980 Sonrası Dönemde Türkiye’de Tarımın Gelişimi ve Uygulanan Tarım Politikaları. Journal of Qafqaz University, 22, 134-152.
• Şen, B. (2009). Bölgesel İklim Modelleri Kullanılarak Çukurova Yöresi’nde İklim Değışikliğinin 1. ve 2. Ürün Mısır Verimine Olası Etkilerinin Belirlenmesi, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana. Tan, Ş. (2007). Ayçiçeği Tarım Çiftçi Broşürü, 2007, İzmir, 1-8.
• TRGM (Tarım Reformu Genel Müdürlüğü). (2021). İklim Değişikliği ve Tarım Değerlendirme Raporu, 2021, Ankara, 38-54.
• TRGM (Tarım Reformu Genel Müdürlüğü). (2022). “Tarım Arazileri Değerlendirme ve Yönetim Otomasyonu (TADPortal)”, https://tad.tarim.gov.tr/, (Erişim tarihi: 26.09.2022).
• TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu). (2022). “Bitkisel Üretim İstatistikleri”, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr, (Erişim tarihi: 15.11.2022).
• UHK (Ulusal Hububat Konseyi). (2012). Ulusal Hububat Konseyi Mısır Raporu, Ekim 2012, Ankara, 2-3.
• USDA (United States Department of Agriculture). (2022a). “Wheat Explorer”, https://ipad.fas.usda.gov/cropexplorer/cropview/commodityView.aspx?cropid=0410000, (Erişim tarihi: 18.11.2022).
• USDA (United States Department of Agriculture). (2022b). “Corn Explorer”, https://ipad.fas.usda.gov/cropexplorer/cropview/commodityView.aspx?startrow=1&cropid=0440000&sel_year=2022&rankby=Production, (Erişim tarihi: 18.11.2022).
• USDA (United States Department of Agriculture). (2022c). “Sunflowerseed Explorer”, https://ipad.fas.usda.gov/cropexplorer/cropview/commodityView.aspx?cropid=2224000, (Erişim tarihi: 18.11.2022).
• WWF-Türkiye (World Wide Fund). (2010). Türkiye'nin Yarınları Projesi Sonuç Raporu, Nisan 2010, İstanbul, 5-6.
• WWF-Türkiye (World Wide Fund). (2016). Türkiye’nin Buğday Atlası, Eylül 2016, İstanbul, 14-17.
• WWF-Türkiye (World Wide Fund). (2022a). Sürdürülebilir Tarım Pratiklerinin Yaygınlaştırılması için Politika Uygulama ve İletişim Önerileri, 2022, İstanbul, 40-44.
• WWF-Türkiye (World Wide Fund). (2022b). “Toprağımızın Sağlığı, Gezegenimizin Geleceği için Onarıcı Tarım”, WWF- Türkiye (Doğal Hayatı Koruma Vakfı), https://www.wwf.org.tr/?12960/Topragimizin-Sagligi-Gezegenimizin-Gelecegi-icin-Onarici-, (Erişim tarihi: 12.06.2022)
• Yano, T., Aydın, M. and Haraguchi, T. (2007). Impact of Climate Change on Irrigation Demand and Crop Growth in a Mediterranean Environment of Turkey. Sensors - Publisher of Open Access Journals, 7, 2297-2315.
• Yeşilköy, S. (2020). Trakya’da Su Ayak İzinin Tarımsal Ekosistemde Belirlenmesi ve Modellenmesi, Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yıldırım, U. D. (2014). 1980 Sonrası Türkiye Tarımında Yapısal Dönüşüm ve Mevsimlik Tarım İşçileri: Sakarya Örneği, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.